Kafayı taktık! Türkiye bu sorunun cevabını arıyor...

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından Türkiye genelinde korkuya kapılan vatandaşlar kendi yaşadıkları bölgelerdeki fay hatlarını harita üzerine inceliyor... Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü de Yenilenmiş Diri Fay Haritasını yayımladı. Haritada mahalle detayına inilebilecek düzeyde ayrıntılar yer alıyor.Türkiyeyi sarsan depremlerin ardından tüm yurttaşlar; il, ilçe ve mahalle bazında evlerinin deprem açısından güvenli olup olmadığını incelemeye başlarken, haritalara başvurdu. İlk kez 2013 yılında yayımlanan, son depremlerden sonra güncellenen, Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğünün Yenilenmiş Diri Fay Haritasında ise mahalle düzeyinde ayrıntı bulunuyor. MTAdan alınan bilgiye göre, Kahramanmaraş merkezli depremde ortaya çıkan yüzey kırıklarının neredeyse tamamı, daha önce gerçekleştirilmiş arazi çalışmaları sonucu tespit edildi. Bu nedenle, deprem sonrası ortaya çıkan yüzey kırıkları, söz konusu diri faylar ile büyük bir çakışma gösteriyor. Bu fayların Kahramanmaraş depremi sırasında ortaya çıkmadığı, daha önce haritalanmış ve varolan faylar olduğu vurgulanıyor. Yeni yerleşim yerlerinin planlanması ve inşası aşamasında, yıkıcı depremlere kaynaklık edecek diri faylar da önemli bir parametre. Yaşanan depremlerin ardından vatandaşlar; harita başında deprem riskini değerlendirmeye çalışırken, MTA da geçtiğimiz günlerde Yenilenmiş Diri Fay Haritasını paylaştı. Milliyetin aldığı bilgiye göre, MTA Yenilenmiş Diri Fay Haritası, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinin ardından değil, 2011de tamamlanan bir projenin ürünü olarak 2013 yılında yayımlandı. Diri fay haritasının güncellenmesine ilişkin MTA Genel Müdürlüğü tarafından 2004-2011 yılları arasında yürütülen proje kapsamında, tüm Türkiye anakarasında hava fotoğrafı ve uydu görüntüleri destekli 1/25.000 ölçek hassasiyetinde detaylı arazi çalışmaları yürütüldü. Bu kapsamda hazırlanan haritalar 1/250.000 ve 1/1.250.000 ölçeğinde basılarak bilim adamlarının ve kamuoyunun kullanıma sunuldu.Türkiye Diri Fay Haritasında Türkiyeden geçen fayların yüzeyde gözlenen uzunlukları, hareket türleri ve segment yapılarına ait bilgiler yer alıyor. 1/25.000 ölçeğindeki detayda, mahalle detayına inilebilecek düzeyde ayrıntı bulunuyor. Deprem tehlike haritalarının, bu ölçekteki diri faylar ve diğer parametreler kullanılarak il bazında hazırlanabileceği belirtiliyor. Tehlike haritalarının hazırlanması yetkisi ise AFADda bulunuyor. Diri fayların haritalanması, detaylı arazi gözlemleri ile yapılıyor. Bu nedenle, yüzeyde herhangi bir yansıması olmayan fayların haritalanması mümkün olmuyor. Fakat zaman içinde farklı yöntemlerin ortaya çıkması veya mikro deprem aktivitelerinin tespit edilmesi sonucunda fay haritalarının güncellenmesi gerekiyor. MTAdan alınan bilgiye göre, Kahramanmaraş merkezli depremde ortaya çıkan yüzey kırıklarının neredeyse tamamı, daha önce gerçekleştirilmiş arazi çalışmaları sonucu tespit edildi. Bu nedenle, deprem sonrası ortaya çıkan yüzey kırıkları, söz konusu diri faylar ile büyük bir çakışma gösteriyor. Bu fayların Kahramanmaraş depremi sırasında ortaya çıkmadığı, daha önce haritalanmış ve varolan faylar olduğu vurgulanıyor. Yeni yerleşim yerlerinin planlanması ve inşası aşamasında, yıkıcı depremlere kaynaklık edecek diri faylar da önemli bir parametre. Yerleşim planlamasında diri fayların dikkate alınmaması durumunda, depreme dayanıklı yerleşim yerleri inşa edilmesi noktasında büyük sıkıntıların yaşanabileceği vurgulanıyor. Halk arasında en çok bilinen haritalardan olan ve tehlikeli bölgelerin kırmızı renkle vurgulandığı AFADın Türkiye Deprem Tehlike Haritası ise 1945den bugüne yenilenen 7 farklı haritanın mirasçısı durumunda. 2013 yılında Türkiye Diri Fay Haritasının yayımlanmasının ardından Türkiye Deprem Tehlike Haritası da bu faylar ve yeni veriler üzerinden 2018 yılında güncellendi. AFADın deprem riskini gösteren haritada diri faylar sadece verilerden biri olarak yer alıyor. MTA Diri Fay Haritasında fayların uzunlukları, karakterleri ve geometrileri hakkında bilgi yer alırken AFADın haritası ise ortaya çıkacak yıkıcı bir deprem sonucunda yersel hareket miktarı (PGA) yani sarsıntı hakkında bilgi veriliyor. MTAdan Jeoloji Yüksek Mühendisi Dr. Akın Kürçer, Milliyete yaptığı açıklamada, önceki fay haritalarının yanlış olmadığını, AFADın Türkiye Deprem Tehlike Haritasının da MTAdan alınan verilerle oluşturulduğunu belirttti. Kürçer, haritalar arasında çelişkinin söz konusu olmayacağını vurguladı. Vatandaşların sadece diri fay hattına bakarak evlerinin güvenlik durumunu araştırmasının da doğru olmadığını belirten Kürçer, diri fay hattı haritalarında en detaylı 1/25.000 düzeyinde ölçeklendirme yapıldığını, bunun imarlaşma için tek başına belirleyici olmayacağını söyledi. Kürçer, imara uygunluk için, zeminin 1/5.000 gibi ölçeklerde detaylı olarak incelenmesi gerektiğini kaydetti.Kaynak: Mithat Yurdakul / Milliyet