İstanbul'da büyük deprem olacak mı? Kim, ne diyor? Büyük tartışma...

İstanbulu etkilemesi beklenen büyük Marmara depremi için birçok farklı tez ileri sürülürken, uzmanlar arasındaki fikir ayrılıklarının bilimsel tartışmanın ötesinde, kişisel kavgaya dönüşmesi deprem korkusu yaşayan vatandaşların üzerinde tedirginlik yaratıyor...Türkiye, Pazarcık-Sofalar arasındaki 7.7 ile Elbistan merkezli 7.5lik depremlerin yaralarını sarmaya çalışırken, uzmanlardan da olası deprem risklerine yönelik faklı yorumlar gündeme getiriliyor. İstanbulu etkilemesi beklenen büyük Marmara depremine karşı birçok farklı tez ileri sürülürken, uzmanlar arasındaki fikir ayrılıkları zaman zaman sert tartışmalara dönüyor. Kahramanmaraşta meydana gelen iki büyük depremin ardından deprem uzmanları arasında kavga başladı. Prof. Dr. Celal Şengör, ile Prof. Dr. Ahmet Ercan arasında çıkan İstanbul depremi tartışmasında, Ercan, Celal genellikle büyük deprem taraftarıdır. Celal, böyle halüsinasyonlar görür deprem üzerine. Sürekli olarak uçlarda durur diye konuştu Prof. Dr. Naci Görürün son Hatay depreminin ardından Adanayı işaret etmesi üzerine Prof. Dr. Cenk Yaltırak, Adanada deprem olacağını söyleyenlerin bilimsel konuşmadığını ifade ederek, Sürekli deprem olan bir bölgede aynı şeyi defalarca söyleyip birinin tutması bilim olmuyor dedi. Vatandaşlar ise olası büyük yıkım ve can kayıplarına karşı polemik ve tartışmaların yerine ortak aklın devreye alınmasından yana. Türkiyenin önde gelen deprem bilimcilerine göre olası Marmara depremine ilişkin tezler ise şöyle... Prof. Dr. Celal Şengör, Marmarada en az 7 büyüklüğünde deprem beklediklerini söylerken, Depremin süresinin iki dakika olabileceğini düşünüyoruz diyor. Prof. Dr. Şengör ayrıca, İstanbulu etkileyecek olası büyük Marmara depreminin şiddeti için Şiddeti 9a çıkabilir derken, Fay Silivriden Büyükçekmeceye kadar kırılırsa korkulacak bir durum olmaz ancak kırılma Gebze açıklarına kadar uzanırsa 7.5 büyüklüğünde deprem üretir tezini savunuyor. Prof. Dr. Naci Görüre göre Marmara Ereğlisinden Adalara kadar olan 79 kilometrelik fayda enerji birikimi söz konusu. Prof. Dr. Görür, kırılma ile bu fayda 7.2 büyüklüğünde deprem riski olduğunu dile getirirken, Depremin süresi 40-60 saniye. Eğer Marmara fay sistemi doğudan batıya bir kerede kırılırsa, depremin büyüklüğü 7.6 olur görüşünü savunuyor. Prof. Dr. Görür, ayrıca 1999dan bu yana 24 yıl geçtiğini ve 30 yıllık periyodun dolmak üzere olduğunun altını da çiziyor. Prof. Dr. Cenk Yaltırak, Marmara Denizi içinde 240 ile 510 yıl arası kırılmayan dört fay parçası bulunduğunu vurgularken, Bunlardan en riskli olanı ve kırılmasını öngördüğümüz fay hattı Osmangazi köprüsünün olduğu yerden başlayıp, İmralı Adası kuzeyine uzanan 110 kilometrelik 7.6 büyüklüğüne ulaşma potansiyeli olan doğu Marmara hattı. Bize göre kırılma tarihsel verilere göre 1509da olduğu gibi doğu Marmara segmenti üzerinde olacak. Bu durumda, Marmara Ereğlisi ile İzmit Körfezi arasındaki alanda, İstanbul, Yalova, Bursa illerinde ağır hasarlar oluşur diyor. Prof. Dr. Şerif Barış, Marmara Denizinde geçmişte yaşanan depremlerin tamamının 7 ve üzeri büyüklükte olduğunu düşünmediğini dile getirirken, 6.7 veya 6.8lik depremde kaos, kargaşa, yıkım ve ölümlere sebebiyet verir. Her hafta depremi gündeme getirip, risk yüzde 64 demek doğru bir söylem değil. Sürekli İstanbula odaklı konuşulması da üzücü. Güney Marmarada, Bursa ve Yalovayı çok ciddi etkileyecek faylar bulunuyor görüşlerini sıralıyor. Prof. Dr. Okan Tüysüz, Marmara Denizi içinde 250 yılda bir büyük deprem olduğunu belirterek, Ölçümler Marmara Denizindeki kuzey Anadolu fayı parçasının yılda ortalama 2 santim kadar hareket ettiğini gösteriyor. Marmara 7 ve daha üzeri bir depreme gebedir. Bu deprem Marmara içerisindeki kuzey Anadolu fayından kaynaklanacaktır. Büyük olasılıkla da Silivri-Adalar arasında bir noktada meydana gelecektir. Bu depremin nerelerde ne kadar etkili olabileceği konusunda da yapılmış çok sayıda çalışma var diye konuşuyor. Prof. Dr. Haluk Eyidoğan, Marmara Denizindeki ana fayın genel hareket özelliğinin doğu, batı doğrultulu olmasını dile getirirken, Ana fay hareket sırasında bazen çevresinde tali (ikincil) faylar oluşturur. İkincil faylar büyük deprem yaratmaz ama 5.7 gibi kuvvetli depremler yaratabilir. Bu ikincil faylar ana faya paralel olacağı gibi çeşitli açılarda konuşlanabilir. İstanbul için büyük deprem riski çok yüksek tezini gündeme getiriyor. Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Marmarada, 7.7 büyüklüğünde deprem meydana gelmesi mümkün diyen isimlerden. Ersoy, Marmarada geçmiş tarihte büyük depremler olduğunu sürekli yinelerken, En büyük deprem de küçük kıyamet denilen 1509 depremi. Yıkımları ve ölü sayıları fazla. Dolayısıyla bu deprem bir daha tekrarlanırsa, bu depremin 7.7 büyüklüğünde olacağı düşünülüyor modelini savunuyor. Prof. Dr. Ahmet Ercan, İstanbulu etkileyecek büyük depremin 2045den önce olmayacağını öne sürerken, Olası İstanbul depreminin 2045 yılından önce olması şaşırtıcı olur diyor. Ercan, Geçmişte zamanı belli olan depremler hiçbir zaman belirlenen zamandan önce olmamış. Marmarada beklenen hiçbir deprem beklenildiği yıldan daha önce olmuyor. Ya tam zamanında oluyor ya da gecikiyor diye konuşuyor. Prof. Dr. Şener Üşümezsoy ise en radikal tespitleri dile getiren isimlerden. İstanbulda önümüzdeki yıllarda 6.5 şiddetinde bir depremin gerçekleşme ihtimalinin yüzde 1-2 civarında olduğunu belirten Prof. Dr. Üşümezsoya göre, Büyük İstanbul depremi fikrini ortaya atan kişinin ABDli jeofizik uzmanı Ross Stein. Silivri-Yeşilköy arasındaki 50 kilometrelik kırılmayan fay büyük bir deprem üretemeyecek. Prof. Dr. Ziyaddin Çakır, İstanbulu etkileyen 1912 depreminin bittiği yerden başlayacak yeni bir kırığın doğuya doğru ilerlerken yavaşlayıp durabileceğini öne sürüyor. Prof. Dr. Çakır, Marmara depreminin beklenenden daha küçük olma ihtimalini artırmaktadır görüşünü dile getiriyor.