İstanbul'da bu ilçede yaşayanlar dikkat! Deprem uzmanları uyardı! İşte İstanbul'da bu ilçeler depremden çok etkilenecek! Depremde en riskli ilçeler...

Kahramanmaraş'ta meydana gelen depremler sonrasında Türkiye deprem risk haritası ve fay hattı üzerindeki ilçelere yönelik araştırmalar sıklaştı. AFAD tarafından yapılan İstanbul deprem riski haritasında en riskli ve en risksiz ilçeler belli oldu. İstanbul'da yaşıyorsanız dikkat etmeniz gereken yerler...

Haberin Devamı

İstanbul'da bazı ilçelerde deprem risk durumu panik yarattı. İstanbul'un fay hattı haritası ve riskli ilçeleri ortaya çıktı. İşte AFAD tarafından yayımlanan bilgiler...

İstanbul’daki mevcut yerleşim alanlarının, altyapı sistemleri ve bina stoğunun farklı tehlikeler karşısındaki zarar görebilirlikleri dikkate alınmış, bu tehlikelere bağlı risk durumları ile ilgili analizler yapılmıştır. Bu bölümde; temel olarak ilin maruz kaldığı tehlike ve riskler ortaya konulmuştur.Bu kapsamda, Çalıştay I ve Çalıştay II de elde edilen veri ve bilgiler ile kurum temsilcileriyle derin mülakat yöntemiyle yapılan toplantılar sonucunda elde edilen bilgiler ışığında İstanbul’un maruz kalabileceği riskler hakkında bir kanaat oluşmuştur. İstanbul’un maruz kalabileceği başta deprem, sel/ su baskını/ taşkın, yangın, endüstriyel kazalar ve KBRN kazaları, ulaşım kazaları, Kütle hareketleri (heyelan, toprak kayması, kaya düşmesi, istinat duvarı çökmesi), meteorolojik olaylar ve iklim değişikliği kaynaklı afetler, göç ve nüfus hareketliliği, bulaşıcı hastalıklar, çevre kirliliği, siber saldırılar ve toplumsal olaylar ve terör olayları olmak üzere farklı tehlikeler analiz edilmiş ve İRAP’a katkı sağlayacak temel başlıklar olarak ele alınmıştır.

Haberin Devamı

Afet ve acil durum yönetimi alanında en önemli alt başlıklardan birisi risk kavramı ve risk yönetimidir. Tehlikelerin belirlenmesi, derlenmesi ve analizi, daha sonra risklerin belirlenmesi ve analizi, sonrasında da zarar azaltma çalışmaları, sürecin en önemli aşamalarını oluşturmaktadır. Modern ve bütünleşik afet ve acil durum yönetiminin en önemli amacını oluşturan afet riskinin önlenmesi konusu, uzun dönemde tehlikeli durumları ve bunların etkileri nedeni ile oluşabilecek can ve mal kaybını azaltmayı veya ortadan kaldırmayı amaçlayan, sürekliliği olan aktiviteleri ve önlemleri kapsamaktadır. Bu bağlamda; tehlike, risk ve zarar azaltma konularıyla ilgili olarak analiz ve değerlendirme başlığı altında literatürde çok sayıda çalışma bulunmaktadır.

Bunların bir kısmı çok detaylı ve mühendislik yaklaşımı ile tasarlanmış, bir kısmı da sosyal bilimler bakış açısı ile konuyu ele alan yaklaşımlar olarak sınıflandırılabilir. IRAP kapsamında gerçekleştirilen iki çalıştayda, bazı uluslar arası yaklaşımların İTÜ Afet Yönetim Enstitüsü tarafından yerelleştirilmesi ile oluşturulan bir yaklaşım kullanılmıştır (Gary Scook, Index for Risk Management INFORM Concept and Methodology Report-Version 2017). Kullanılan metodoloji, iyileştirme çalışmalarını da kapsayacak biçimde tasarlanmış, afet sonrası yapılacak faaliyetler için de bir kaynak olarak kullanılabilecektir.

Haberin Devamı

Fay Sistemi; Geçmiş Depremler ve Etkileriİstanbul Kuzey Anadolu Fayı (KAF) üzerinde bulunmaktadır. Dünyada en aktif fay hatlarından birisi olarak kabul edilen KAF, batıda Ege Denizi’nden başlayıp doğuda İran-Türkiye sınırına kadar 1.500 km uzunlukta sağ-yanal atılımlı olarak uzanmaktadır. Yaklaşık 100 m-10 km arasında değişen bir genişliğe sahip bu zon doğu-batı yönlü Karadeniz Levhası ile Anadolu Levhası arasındaki hareketi karşılayan sağ yönlü doğrultu atımlı bir faydır. KAF, sağ yönlü doğrultu atımlı fay olma özelliğini Üst Pliyosen’de kazanmıştır. Toplam atımı 20- 25 km’dir. Bu fay, çoğu yerde bir fay zonu şeklinde ve bağımsız olarak hareket eden çok sayıda fay içermektedir.

TEHLİKE BELİRLEME ve RİSK DEĞERLENDİRMELERİ Anadolu’nun kuzeybatısındaki Marmara Denizi bölgesinin aktif tektoniği, sismik yüzey faylanmaları ile birçok büyük deprem üreten KAF tarafından domine edilmaktedir. KAF’taki sağ yanal faylanma İzmit’in batısına kadar devam etmekte, ancak Marmara Denizi’nde birkaç paralel alt kol üzerine dağılmaktadır. Marmara Denizi’ndeki sismik yansıma araştırmaları, büyük normal bileşenlere sahip birçok fay ortaya çıkarmakta ve normal faylanma mekanizmalı depremler görülmektedir.Marmara Denizi, KAF ın oluşturduğu bir çek-ayır havzasıdır. Anadolu Levhası ve Avrasya Levhası arasındaki transform sınırı olan Ganos Fayı ile İzmit’in batısındaki İzmit Fayı arasındaki alanda bu yerel bölge oluşmuştur.Marmara Denizi içindeki fayların deseni karmaşıktır. İstanbul yakınlarında keskin kıvrımı olan bir tek ana fay segmenti vardır. Batıda, fay trendleri batı-doğu yönlü ve doğrultu atımlıdır.Doğuda, fayın kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu ve hem normal hem de doğrultu atımlı hareket ettiğine dair kanıtlar vardır. 1894 depreminin muhtemel nedeni Çınarcık havzasını sınırlandıran fayın muhtemel hareketidir. Diğer bir ihtimal de, Adaların güneyinde Çınarcık fayının kuzeyinde bulunan fay bölümünün hareketidir.KAF, güneyden yılda 25 mm’ye kadar sıkıştırma yapan Arap levhası ve kuzeyde neredeyse sabit Avrasya levhası arasında, batıya doğru hareket eden Anadolu levhasının kuzey kısmında kalan doğrultu atımlı, çok aktif bir fay sistemidir. KAF, İstanbul’un yaklaşık 20 km güneyindengeçmektedir. Hat boyunca önceki dönemde güçlü depremler meydana gelmiştir. Çok sayıda sismolog, 2030 yılına kadar KAF ın İstanbul’un güneyine karşı gelen Marmara Denizi içindeki bölümünde 7,0 ve üzeri büyüklükte bir deprem gerçekleşmesi olasılığının çok yüksek olduğunu belirtmektedir.KAF tarihte ve günümüzde birçok yıkıcı deprem üretmiştir. Marmara Denizi bölgesinin son 2000 yıllık uzun dönem sismisitesinin yeniden değerlendirilmesi sonucu büyüklükleri 6,8 ile 7,4 arasında değişen 15 büyük deprem tespit edilmiştir.

Haberin Devamı

Deprem İstanbul’un tüm ilçeleri için yüksek risk oluşturmakla birlikte; özellikle Adalar, Avcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Beylikdüzü, Büyükçekmece, Küçükçekmece, Maltepe, Tuzla, Üsküdar, Zeytinburnu ve Sultanbeyli ilçeleri ve yakın mahalleler olası büyük depremden yoğun olarak etkilenecektir. Bu durumun ana sebepleri olarak; belirtilen ilçelerin faya yakınlığı, yapı stogu taşıyıcı sistem özelliklerinin yetersizliği, zemin koşullarının sıvılaşmaya müsait olması gibi sebepler sayılabilirKAF tarihte ve günümüzde birçok yıkıcı deprem üretmiştir. Marmara Denizi bölgesinin son 2000 yıllık uzun dönem sismisitesinin yeniden değerlendirilmesi sonucu büyüklükleri 6,8 ile 7,4 arasında değişen 15 büyük deprem tespit edilmiştir.

Senaryolar ve Değerlendirme SonuçlarıİRAP İstanbul kapsamında; AFAD koordinasyonunda ildeki kamu ve özel kurumların katılımlarıyla yapılan Çalıştay’da, muhtemel ve en kötü senaryo olmak üzere deprem afetine ilişkin farklı senaryolar üzerinde çalışılmıştır.17 Ağustos 1999 depremi sonrasında gözler İstanbul’a çevrilmiş ve olası depremler için araştırmalar yapılmıştır.TEHLİKE BELİRLEME ve RİSK DEĞERLENDİRMELERİ En önemli çalışmalardan biri olan Türk-Fransız ortak deniz araştırmalarının sonucu; İzmit Körfezi çıkışından KAF’ın bir kolunun Marmara Denizi’ni uçtan uca keserek Saroz Körfezi yönünde gitmekte olduğudur. Uzunluğu 200 km yi bulan bu fayın harekete geçmesi durumunda oluşacak depremin büyüklüğünün 7,7’ye kadar olabileceği öngörülmektedir. Depremin büyüklüğü ve etki alanı fayın kırılma açısına bağlı olduğu için değişik senaryolar üretilmiştir (Kalkan vd., 2008).İstanbul Deprem Master Planı (İDMP) çalışması kapsamında, İBB nin 2002 yılında Japan International Cooperation Agency’ye (JICA) hazırlattığı “The Study on a Disaster Prevention/ Mitigation Basic Plan in Istanbul Including Seismic Microzonation” raporu İstanbul deprem senaryoları için temel teşkil etmektedir.İstanbul’un yerleşim alanları genelde İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi kıyısında toplanmış, güneyde yoğun, kuzeye doğru ormanlık ve maden alanlarının bulunduğu ve güney bölüme göre nispeten seyrek bir coğrafi yapıya sahiptirAfet hazırlıklarının ortaya çıkabilecek en büyük hasar durumu esas alınarak yapılması gerekliliğinde hareketle, Gülersoy vd. (2003) raporundaki Model A senaryosu üzerinde çalışılmaktadır. İBB’nin hazırlattığı JICA-Türkiye raporunda bu duruma değinilerek Model A senaryosunun diğer üç senaryoyu kapsadığı belirtilerek, sadece A ve C modelleri için senaryo sonuçları verilmiştir.Adalar ve Avrupa yakasının iç kısımlarının bina hasarlarının en yoğun yaşanacağı bölgeler olması beklenmektedir. Kurtarma ve barınma çalışmalarının en yoğun şekilde yapılacağı alanlar Adalar ve Avrupa yakasının Marmara Denizi kıyısı olarak görülmektedir. İstanbul’da devam eden kentsel dönüşüm çalışmaları, senaryo bilgilerinde farklılıklar oluşturabilecek ve hasarlı bina sayılarının azalmasına neden olabilecektir.