Göbeklitepe gibi 12 büyük keşif daha geliyor... İnsanlığın sırrını taşların dili anlatacak! İşte o kazı çalışmaları

İnsanlık tarihinin 12 bin yıl öncesine ışık tutan, arkeoloji dünyasının en büyük keşfi Şanlıurfadaki Göbeklitepenin ardından aynı bölgede Taş Tepeler adıyla 12 kazı çalışması daha hayata geçiriliyor... Dün bu kazılardan Karahantepenin tanıtımını yapan Turizm Bakanı Ersoy, Göbeklitepe tek ve yalnız değildir. 12 kazı çalışmasıyla Anadolunun insanlık tarihine yaptığı katkının bilinmeyen hikâyelerine tercüman olacağız diyor. (Umut Erdem/Hürriyet)Hepimizin okulda ilk öğrendiği tarihi dönemlerdendir cilalı taş devri. Yani bilimsel adıyla Neolitik Çağ. Taş Devrinin sonları olarak bilinen yaklaşık Milattan Önce 10 bin yılına kadar giden bu dönem hakkında bilinenler doğal olarak çok sınırlıydı. Ta ki Şanlıurfadaki Göbeklitepenin keşfine kadar. Göbeklitepede ortaya çıkarılan arkeolojik buluntular, insanlık tarihinin en eski dönemlerinden birine ışık tuttu. O dönemde yaşayanların ne yiyip içtiğinden nasıl ibadet ettiğine kadar çok sayıda bilgi artık sır değil. Ve Göbeklitepe de tek değil. Anadolu, Neolitik Çağın aydınlatılmasına ilişkin yaptığı öncülüğe devam ediyor. UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Göbeklitepenin ardından bölgede Taş Tepeler adıyla 12 kazı çalışması daha hayata geçiriliyor. Göbeklitepedeki dikili taşların benzerlerinin olduğu bu kazılar, dünya üzerindeki ilk yerleşik yaşam ve sosyal topluluk örneklerine ev sahipliği yapacak. Önceki gün yapılan bir lansman ile dünyaya duyurulan Taş Tepelerin yeni yıldızı ise Karahantepe. 100 kilometrekarelik bir alanı kapsayan Göbeklitepe, Karahantepe, Gürcütepe, Sayburç, Çakmaktepe, Sefertepe ve Yeni Mahalle Höyüğü olmak üzere 7 alanda arkeolojik kazı çalışmaları sürdürülüyor. Önümüzdeki günlerde, projenin 2021-2024 yılları arasını kapsayan ilk etabı dahilinde Ayanlar, Yoğunburç, Harbetsuvan, Kurt Tepesi ve Taşlıtepe yerleşimlerinde de kazılara başlanacak. Göbeklitepe ve Karahantepe ana istasyon; Sefertepe, Taşlıtepe, Ayanlar Höyük gibi alanlarda ise ara istasyonlar olacak. Karahantepenin 2022de ziyarete açılması hedefleniyor. Taş Tepeler bölgesi, medeniyetler tarihinde organize iş gücünün ve uzmanlaşmanın ilk örneklerini barındırıyor. 12 yerde yürütülecek kazılarda edinilen bulguların tarih öncesi dönemdeki insanların günlük hayatlarından inanç dünyalarına kadar geniş bir alanda insanlığın bilgi birikimine ışık tuttuğu ve Şanlıurfada Neolitik çağın ilk aşamalarını yansıtan Göbeklitepeye benzer çok sayıda yerin daha olduğu ortaya konulacak. 12 bin yıl önce barınağın konuta dönüştüğü, gerçek köylerin ortaya çıktığı sürecin başlangıcı olduğu düşünülen Taş Tepelerde, insanlığın ilk kap kacak kullanımı ve temel ticaret girişimleri gerçekleştirme becerisine dair buluntular yer alıyor. Bölgede bulunan anıtsal yapıların, insanların bir araya geldiği komünal mekanlar olduğuna inanılıyor. 12 kazıdan sorumlu olan Göbeklitepe Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, dünya basınının meraklı sorularını yanıtladı. Karul, Araştırmalar bize tahılların atababalarının; sığır, keçi gibi evcilleştirilen hayvanların atababalarının bu topraklarda olduğunu gösterdi. Bu kanıtlara yenilerini ekleme olanağını bulabileceğimiz bir proje tasarladık. Şimdi bu kapsamda 12 noktada kazı çalışması tasarladık ve yedisine de başladık. Neolitik döneme önemli katkılar sağlayacak dedi. Karahantepe, Şanlıurfanın ilginç kalker taşlı otantik arazi yapısı içerisinde yükseliyor. Buluntuların ana malzemesi de bu kalker kayalıkları. Ufak bir tırmanışın ardından ulaştığımız Karahantepedeki dikili taşlar ve bir insan sureti dikkat çekiyor. T şeklindeki dikilitaşlarda çok sayıda hayvan betimlemesi var. Başkan Karul, tilki, Aslan, boğa gibi betimlemelerin ilk örnekleriyle bu bölgede karşılaşıldığının altını çiziyor. Hayvanların tamamı ise saldırgan halde resmedilmiş ve tamamı eril hayvanlar. Taşlar üzerinde birkaç motifin olmasının bir takım ortaklıkların varlığına işaret ettiğini belirten Karul, Toplumların ortak hafızaları olduğunu gösteriyor. Karahantepeyi, Göbeklitepeyle birlikte düşündüğümüz zaman bir anlam ifade ediyor. Yaklaşık 1500 yıllık süreci anlaşılır kılmaya çalışıyoruz diyor. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Taş Tepeler projesi kapsamında, lansman çalışmasının ardından dün ilk olarak Karahantepeyi dünyaya tanıttı. Çok sayıda uluslararası basın kuruluşu temsilcisinin katıldığı bir toplantıyla Karahantepede tanıtım organizasyonu düzenlendi. Karahantepe böylece ilk defa dünyada görücüye çıkmış oldu. 2007de birinci derecede arkeolojik sit alanı olarak tescil edilen Karahantepe, Tek Tek Dağları Milli Parkı içerisinde yer alıyor. Yapılan çalışmalar sonucunda da çok sayıda dikili taşın varlığı tespit edildi. Göbeklitepenin arkeolojide bilgilerimizi güncellediğinin altını çizen Bakan Ersoy, Daha önce sorulmamış ve cevaplanması elzem olan yeni soruları önümüze koydu. Şimdi o noktayı daha derine ve çok daha geriye çekeceğiz. Çünkü Göbeklitepe tek ve yalnız değildir. 12 kazı çalışması ile Anadolunun insanlık tarihine yaptığı katkının bilinmeyen hikâyelerine tercüman olacağız sözleriyle projenin önemine değiniyor. Ersoy, yurtiçinde 8 ayrı üniversitenin dâhil olduğu 12 kurum ve kuruluşla işbirliği planlandığının altını çiziyor. Ayrıca 5 ülkeden 8 ayrı üniversite ile 4 uluslararası akademi, enstitü ve müzenin de Şanlıurfa Neolitik Çağ Araştırmaları Projesine dahil edildiğini ekliyor. Bu ülkelerin ise Japonya, Rusya, Almanya, İngiltere ve Fransa olacağı açıklanıyor. Taş Tepelerin bugüne kadar ülkede yapılmış en büyük ve kapsamlı arkeoloji projesi olduğunu vurgulayan Bakan Ersoy, çalışmanın turizme ve ülke ekonomisine yapacağı katkıyı da şöyle anlatıyor: Cari ve personel giderleri hariç 127 milyon TL tutarında bir kamu yatırımı öngörülmektedir. Şanlıurfa Neolitik Çağ Araştırmaları Projesi ile elde edilecek sonuçların bilim çevreleriyle ve toplumla buluşmasını sağlayacağız. Karahantepenin Neolitik dönem yerleşimleri arasında en önemli duraklardan biri haline getirilmesi hedeflenmektedir. Bu, ülkemizde yapılmış en büyük ve kapsamlı arkeoloji projesidir. Göbeklitepenin etrafında 16 tane daha nokta tespit ettik. Bunun dünyanın en geniş uluslararası projesi olmasını istiyoruz. Taş Tepeler rotası şeklinde bu projenin lansmanı yapıldıkça birkaç milyon yıllık ziyaretçi alacağını düşünüyoruz. 5-6 milyona kadar gider diye düşünüyoruz. Güneydoğuda altı yedi günlük rotaların ana merkezi haline gelecektir. Burayı turizm merkezi haline getireceğiz. Ekonomiye yıllık bir milyar dolarlık katkı sağlayacağını düşünüyoruz birkaç yıl içerisinde. İlk beş yıllık beklentimiz de 5 milyar dolarlık bir turizm girdisinin buradan sağlanması. Projenin en mutlu ettiği isimlerin başında da Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Zeynel Abidin Beyazgül geliyor. Hedefine Mısır Piramitlerini koyan Beyazgül, İddia ediyoruz ki gastronominin de merkezi burası. 12 bin yıl önceki insanlar en lezzetli şeyleri buraya getirmez mi? Müziğimizin de çok ileride olduğunu biliyoruz. Her bir çocuğumuzun nerdeyse sesi güzel. Artık Urfa, Mısır Piramitleri ile yarışacak hale gelecek diyor.