SON DAKİKA
HABER || Ege'de deprem fırtınası! Yunanistan'da yanardağ patlarsa ne olur? Türkiye'yi etkiler mi? Uzman isim yanıtladı
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının (AFAD) verilerine göre, 26 Ocak'tan beri Ege Denizi'nde 754 deprem kayıtlara geçti. Deprem fırtınası şeklinde gelişen bu aktivite sonucunda büyüklüğü 1'den küçük 1, 1-2 arası 109, 2-3 arası 293, 3-4 arası 294 ve 4-5 arası 57 deprem meydana geldi. Bu depremlerin en büyüğü 4,9 olarak kayıtlara geçti. Ege Denizi’nde meydana gelen deprem fırtınası, Yunanistan kadar bizi de tedirgin etti. Komşuda yaşanacak olası bir yanardağ patlaması Türkiye’yi ne kadar etkiler? Ege kıyılarımızda tsunami olur mu, küller bize kadar gelir mi? Tüm bu soruları Prof. Dr. Şükrü Ersoy yanıtladı.
Yıldız Teknik Üniversitesi öğretim üyesi jeoloji uzmanı Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Hürriyet’in sorularını tek tek cevapladı:
* TEKTONİK DEĞİL VOLKANİK: “Bu depremler tektonik değil magmatik kökenli, yani volkanik depremler. Yunanlar bile tektonik diyorlar ama ben baştan beri volkanik kökenli olduğunu söylüyorum. Böyle bir tektonik deprem olmaz. Bakın 5 büyüklüğüne kadar depremler meydana geliyor. Bir türlü daha büyüğü olmuyor.
* VOLKANLARIN DOĞUM SANCISI: Çünkü Santorini Adası’nın denizaltında ve devamında başka volkanlar da var. Kolumbo gibi ya da daha yüzeylenmemiş, su yüzeyine çıkmamış yerlerde bazı volkanlar var. Bunlar onların doğum sancıları. Dolayısıyla bunu iyi okumak gerekiyor, bu depremler tektonik değil volkanik depremlerdir.
* KÜLLER BİZE KADAR GELEBİLİR: Volkanların patlaması Türkiye’yi etkileyebilir. Çünkü oradaki volkan tipleri kül püskürtebilen volkanlar. Bunlar rüzgâr sistemleriyle Türkiye’ye doğru da gelebilirler. Hem deniz dalgalarıyla hem de yukarıdan gelebilirler.
* UÇAKLARI DÜŞÜREBİLİR: Bazen şiddetli püskürmelerde küller 7 kilometre yukarıya kadar çıkabiliyor. Hatta havadaki uçuşları bile engelleyebilir. Üstünden geçtiğinizde uçağın düşmesine bile neden olabilir. 2010’da İzlanda’daki bir volkanda, 100 bin uçak seferi iptal edildi.
* TÜRKİYE KIYILARINDA TSUNAMİ OLABİLİR: Eğer bir denizaltı heyelanı olursa, volkan püskürmese bile tsunami olabilir. Büyük bir depremde de tsunami olabilir. Tabii ki tüm kıyılara ulaşır, tsunami dalgaları öyle kısa mesafede değil uzun mesafede hareket edebilen dalgalardır. Başta bizim Muğla kıyıları, Bodrum, Datça, Bozburun gibi kıyılarımıza gelir, en erken ulaşacağı yerler oralar. Ama bu İzmir’e bile gidebilir.
* BİZE ULAŞMASI YARIM SAAT SÜRER: Tsunami için Türkiye’de erken uyarı sistemi var. AFAD bu görevi Kandilli’ye verdi. Aynı zamanda bu uyarı tüm Akdeniz’i de içeriyor. AFAD gibi her ülkenin kuruluşları var ve o ülkelere de uyarılar gidecek. Mısır’a, İtalya’ya uyarılar gidecek. Orada olursa da bize uyarı gelecek. Kıyı kesimlerinde siren sistemleri var. Vatandaşların hangi sesin hangi anlama geldiğini bilmesi gerekiyor. Afet yönetiminde vatandaşların da bu işlerden haberdar olması mutlaka şart. Tsunami gerçekleştiğinde 140 kilometre mesafesi bulunan Türkiye kıyılarına ulaşması, yaklaşık yarım saati bulur. 30 saniyede haber duyulur ve gerekli tedbir alınır.”
Bir ucu Kos’a bir ucu Sousaki’ye dayanan Güney Ege Volkanik Yayı üzerindeki çok sayıda volkandan biri olan Santorini çevresindeki sualtı Kolumbo yanardağı en son M.Ö. 1400 yılında patlamış, tsunami Kıbrıs’ı bile etkilemişti. Bu patlama Minos medeniyetinin de sona ermesine yol açtı.