Eylem Tok iade edilecek! Savcının metninde ne var? 3 soru 3 cevap

Türkiyenin gündemini sarsan Eylem Tok ve oğlu Timur Cihantimur hakkındaki dava ilgili yeni bir gelişme yaşandı. Ehliyetsiz kullandığı aracıyla çarptığı Oğuz Murat Aci'nin ölümüne neden olan oğlu Timur Cihantimuru ABDye kaçıran Eylem Tokun Türkiye'ye iadesi için taslak karar yazıldı. O taslakta neler var? Annenin iadesi oğlunun da iade edileceği anlamına gelir mi? Bundan sonraki süreçte neler olabilir? İşte yanıtı. Hürriyet'ten Fulya Soybaş'ın yazısı...Eylem Tok Türkiyeye iade edilecek ABDye kaçan Eylem Tok ve oğlu Timur Cihantimur, 14 Haziranda yakalandı. Ehliyetsiz kullandığı aracı ile Murat Aciyı hayatının baharında sevdiklerinden koparıp, 4 kişiyi de yaralayan ve arkasına bile bakmayan 17 yaşındaki Timur Cihantimuru önce Mısır ardından da ABDye kaçıran anne Eylem Tok, halen tutuklu yargılandığı ABDde 11 Eylülde mahkeme önüne çıkacak. Ancak Savcı Kristen Kearney daha mahkeme görülmeden, altında mahkeme hâkiminin de adının bulunduğu, Eylem Tokun Türkiyeye iade taslak kararını hazırladı. Eylem Tok ve oğlu Timur Cihantimurun ABDdeki dava süreçlerini takip eden gazeteci arkadaşım Mehmet Sümeri aradım. Savcılığın 11 Eylül, 14.15te Boston- Massachusetts Bölge Mahkemesinde görülecek dava sanki görülmüş de bitmiş gibi bir taslak hazırlayıp, bunu dosyaya koymasına, Her ne kadar önerilen, taslak bir metin olsa da bu görülmüş şey değil. Sonuçta Tokun avukatları da bunu görecek ve itiraz edeceklerdir. Ama bu, mahkemenin Toku iade etmekte kararlı olduğu anlamına da gelir. Toka yöneltilen delillerin karartılması cezasının ABDdeki karşılığı 10 yıldır. Ki yargıç, savunmasını Gönderirseniz Türkiyede ceza almayacak üzerine kuran Tokun avukatlarına da bunu iletmiş ve Dünyanın her yerinde suça yataklık suçtur demişti. Demek ki yargıç Tokun Türkiyede1 yıldan fazla ceza alacağına ikna olmuş. Ayrıca ABD ile Türkiye arasındaki iade anlaşması 1 yıldan az cezaları kapsamıyor. Bu sebeple ben Eylem Tokun iadesine kesin gözüyle bakıyorum. Ama oğlu için aynı şeyi net şekilde söylemek mümkün değil. ABD vatandaşı ve 18 yaşından küçük. Mahkeme farklı bir karar alabilir. Savcılığın taslak metninde ise Yukarıdaki bulgular uyarınca, kaçak Eylem Tokun Türk Ceza Kanunu 281. maddesine aykırı olarak delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme ve 283. maddesine aykırı olarak suçluyu koruma suçundan Türkiyeye iadesini onaylıyorum ifadeleri yer alıyor. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Profesörü Bahadır Erdem, anne Eylem Tokun Türk vatandaşı olduğu hatırlatması yapıyor ve diyor ki: Yanı sıra işlenen suç adi bir suç. Yani doğrudan kişinin kişiye karşı işlediği; devlete karşı olmayan, siyasi olmayan, kişisel bir suç. Ki anne ABD vatandaşı değil. Hal böyleyken ABD, anneyi şak diye geri gönderme kararı almış. Muhtemelen 11 Eylüldeki dava sonrası iade süreci hemen başlayacak. Cevabı şu: Net söylemek mümkün değil. Mahkemeyi bekleyip, göreceğiz. Çünkü zanlı ABD vatandaşı ve ABD ile Türkiye arasındaki iade antlaşmasına göre tarafların kendi vatandaşlarını iade zorunluluğu yok. ABDdeki yetkili makam, iadesi istenilen kişi aleyhindeki tüm delilleri titizlikle inceledikten sonra vatandaşının iadesine karar verebilir ya da vermeyebilir. Keşke ikisi de iadesi edilse de anne ve oğul burada yargı önünde hesap verseler. Prof. Dr. Erdem, Eğer diyor Timur Cihantimur annesi Eylem Tok ile ABDye kaçmasa, anne- oğul hukuka uygun davransa ve delillerin toplanmasına izin verselerdi ve dahası kazanın savundukları gibi taksirle yani istemeden işlendiği ispatlanabilseydi belki de şimdiye kadar Timur Cihantimur çoktan cezasını çekip, salıverilmişti yorumunu yapıyor ve ekliyor: Ebeveynlerin, maddi güçlerine güvenerek, Ben ne istersem o olur, yasa da hukuk da tanımam tavrının velayetleri altındaki bir genci ne hale getirdiği açıktır. Marmara Üniversitesi Milletlerarası Hukuk Ana Bilim Dalı Başkanı, avukat Prof. Dr. Selami Kuran da anne Eylem Tokun Türk vatandaşı olması, kazanın Türkiyede olması ve annenin suçluyu koruma suçlamasıyla Türkiyeye iadesinin istendiğine vurgu yaparak, Bu açılardan baktığınız da annenin Türkiyeye iade edilmesi gerekirdi, öyle de oldu. Aksi skandal bir karar olurdu diyor. Peki taksirle ölüme sebebiyet verme suçlaması ile iadesi istenen Timur Cihantimurun durumu ne olacak? Yanıtı şu: Suç işlediği iddia edilen kişi, suçu işlediği ülkenin dışında, vatandaşlığını taşıdığı başka bir ülkede bulunuyorsa ve orada da yakalanmışsa, uyruğunda bulunduğu ülkenin devleti, ki burada ABD, ilgili soruşturmayı kendi yürütebilir, yargılama yapabilir ve ceza verebilir. Türkiye için de- iade anlaşması gereği- aynısı geçerli. Yani ABD, zanlıyı Türkiyeye yargılanmak üzere iade edebileceği gibi vatandaşı olduğu için kendi de yargılayabilir. Ki işlenen suç ABD yasalarına göre bize kıyasla daha ağır bir yaptırım öngörüyor. Dolayısıyla zanlının ABDde yargılanması yönünde bir karar çıkabileceğini düşünüyorum açıkçası. Tabii yine de buna mahkeme karar verecek. Hatırlayalım: 2017de 3 kişinin ölümüne neden olan ve 22.5 yılla yargılanan yazar Emrah Serbes, 3 yıl hapis yattıktan sonra tahliye edildi. Yönetmen Sinan Çetinin oğlu Rüzgâr Çetin, 2016da 1 polisin şehit olduğu kazaya karışmış, 6 yıl 3 ay ceza almıştı.Tutuklu kaldığı 10 ay göz önüne alınarak salıverildi. Prof. Dr. Kuran, Bu, zaman zaman bizlerin de eleştirdiği bir konu. Trafik kazaları taksirle ölüme sebebiyet verme çerçevesinde değerlendiriliyor. Genellikle tutuklama kararı çıkıyor. Ama 4-5 ay gibi kısa bir zamanda mahkeme, zanlının tutuksuz yargılanması yönünde karar alabiliyor. Bu da mağdur aileleri için büyük hayal kırıklığı tabii. Tutuklama elbette bir tedbirdir ama ölüm söz konusu olunca daha dikkatli kararlar alınması lazım yorumunu yapıyor.