14 yılda İliç: "Yoğun bakımda gibiyiz"

Altın madenindeki facia ile gündeme gelen Erzincanın İliç ilçesi, aslında tam bir çıkmazın da adresi. Bir zamanlar geçim kaynağı olan hayvancılığın bitme noktasına geldiği 10 bin nüfuslu ilçede, halkın çoğu için maden ekmek kapısı olmuş. Ancak siyanür riski ve bu tür kazalar yarar-zarar muhasebesini de beraberinde getiriyor. Konuştuğumuz ilçe sakinlerinden kimi Maden geçimimizi sağlıyor derken kimi de öfkeli: Yarardan çok zararı var, çok kişi kanser oldu, canlarımız gitti.Erzincanın 10 bin nüfusuyla en kalabalık 4üncü ilçesi konumundaki İliç, eskiden küçükbaş hayvancılık yetiştiriciliğiyle biliniyordu. Geçimini hayvancılıkla sağlayan ilçe meşhur Erzincan Tulum Peynirinin da yüzde 70ine yakınını üretiyordu. Ancak 2010 yılında maden sahasının açılmasıyla mera alanları daraldı, hayvancılık geriledi. Bugün maden sahasında şirkete veya taşeron firmalara bağlı 3 bin kişi çalışıyor, 1300ü İliçten. Zor bir coğrafyada olan ilçe, zehir mi, ekmek kapısı mı? çıkmazını yaşıyor. Maden sahasının açılmasının ilçede neleri değiştirdiğini vatandaşlarla konuştuk. Hürriyete konuşan İliçlilerin çoğu, maden ocağının bölgeye yarar değil zarar getirdiğini düşünüyor. Esnaflık yapan Mehmet Taş, Maden geldikten sonra herkes hayvanını satıp işe girmeye çalıştı. Çünkü ilk geldiklerinde çok para veriliyordu. Şimdi maden kapansa insanların yapacağı bir iş kalmadı. Kaldı ki bu maden yarın kapansa dahi 20 yıl daha bölgeye, çevreye zararı devam edecek. Çünkü her tarafa kimyasal sızdı, siyanür sızdı. Yoğun bakımdaki hasta gibiyiz. Madenin açılması bölgeye yarar değil zarar getirdi. Kimseye bir katkısı olmadı. Kısa süreli maaş alanlara bir faydası oldu, hepsi bu dedi. Sabırlı Köyünden Ahmet Bircan Öncü de madenden şikâyetçi: Eskiden sadece bizim köyde 35 bin koyun vardı. Sonra maden sahası geldi. İlk geldiklerinde biz köylülerle toplantılar yaptılar, size yem-saman yardımı yapacağız dediler. Sonra bu yardımlar yapılmadı. Meralarımızı da maden sahasına dahil ettiler. İnsanlar da hayvanlarını sattı, madende çalışmaya başladı. Ben de 12 yıl madende çalıştım. Siyanür, çimento ve kirecin etkisiyle gırtlak kanseri oldum. Bana çıkış verdiler. Tamam ekmek kapısı ama bize zararı daha fazla oldu. Suyumuza, toprağımıza zarar verdiler. Mahmut Arpacı ise altın madeninin kendileri için kazançlı olduğu görüşünde: İlçenin gençleri artık madende çalışıyor. Bölge için bir iş kapısı oldu. Çevreye, bölgeye bir zararı var mı? Suyumuza, toprağımıza zehir karıştı mı, bilmiyoruz. Öbür tarafta ise burası gençler için ilçe için bir ekmek kapısı. Başka bir yatırım yok, çalışabilecekleri bir iş de yok. Ben de madende çalıştım bir zararını görmedim. Şu an toprak altında kalanlar bizim arkadaşlarımız. Keşke bu olmasaydı. Altın madeninde yaşanan faciada toprak altında kalan işçilerin aileleri, devlet yetkilileri ve şirket çalışanlarından bilgi almak için dün yine madendeydi. Madendeki kazanın ardından Mecliste tüm parti gruplarının önergeleri ve oy birliğiyle kurulan Meclis Araştırma Komisyonu, üç aylık çalışma süresinde sahada inceleme yapacak. Mecliste grubu olan tüm partilerden üyelerle kurulacak komisyon, bakanlık yetkilileri ile yerel yöneticiler, kamu kurumlarının yetkilileri, şirket yöneticileri, meslek kuruluşlarının temsilcileri ve uzmanlardan bilgi alacak. Komisyon üyeleri öncelikle İliçdeki maden sahasına giderek inceleme yapacak, ardından hazırlanacak rapor TBMM Genel Kurulunda görüşülecek. Hürriyet, facianın yaşandığı alanı ve siyanür havuzunu birlikte görüntüledi. Kaymanın yaşandığı alanda, siyanür damlatmada kullanılan boruların parçalandığı da görüldü. 9 işçiye ulaşılması için arama çalışmaları gece, gündüz, zaman zaman yağan yağmurun altında devam ediyor. AFAD, JAK, PAK, TSK ve sivil toplum kuruluşlarına bağlı arama kurtarma ekipleri, toprağın kayma ile yayıldığı 100 dönümlük alanda yaklaşık 1000 personelle çalışıyor. Havadan dronlarla ve karadan da tüm teknolojik cihazlar kullanılarak yapılan aramalarda şu ana kadar bir sonuca ulaşılamadı. Teknopark İstanbul Araştırma Merkezinden 412 metreye kadar toprağın altını gösterebilen radar getirildi. Bu özel radarla toprağın sürüklendiği dere yatağında arama yapılıyor. Facianın ardından başlatılan soruşturma kapsamında gözaltı sayısı 8e yükseldi. Erzincan Barosu Başkanı Avukat Adem Aktürk, 4 şirket çalışanının gözaltında olduğunu, 3 şirket çalışanının sadece ifadesine başvurulduğunu bildirdi. Şüphelilerden birinin Kanada uyruklu bir şirket çalışanı olduğu öğrenilirken, Adem Aktürk, İliçin Sabırlı köyünde yaşayan Sedat Cezayirlioğlu adlı şüphelinin de maden sahasındaki toprak kaymasının ardından sosyal medyadaki paylaşımları nedeniyle jandarma tarafından gözaltına alındığını belirtti. Bölgede bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. Alparslan Bayraktar, şu bilgileri verdi: Maden kazasında kusur ve noksanı bulunanları ortaya çıkaracağız. Bu konularla alakalı kimlerin sorumluluğu varsa onların yargı önüne çıkmasını ve hesap vermesini temin edeceğiz. Şirketin özellikle yönetim düzeyinde bir zafiyet içerisinde olduğunu görüyoruz, çünkü hâlâ söz konusu yabancı şirketin temsilcileri burada değil. Ama bu konuya da özellikle arama kurtarma sürecini bitirdikten sonra yoğun bir şekilde bakacağız. Kazayla ilgili hiçbir şeyin üstü örtülmeyecek. ÖNLEM ALINSIN DİYORUZ CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, kaza alanındaki incelemelerinin ardından dün Mecliste şunları söyledi: Şu anda 1 kilometreye yayılan bir kütle, 50 metre yüksekliğinde ve devletimiz bütün kamu kurum ve kuruluşları tam bir anlayış birliği ve dayanışma içerisinde o evlatlara ulaşmak için elinden gelen her şeyi yapıyor. Birinci olarak, toprağın akışını ve siyanür içeren kimyasalların Fırat havzasına yayılmasını engellemek için çalışmalar yapılıyor. Biz Maden araması yapılmasın demiyoruz ama gerekli tedbirler alınmalı, çevre düzenlemeleri mutlaka yapılmalı ve artık siyanürün konuşulmaması lazım. Benim doğduğum köy oraya 20 kilometre uzaklıkta. Göçük altındaki bu canların birçoğuyla duygusal bağımız, hemşehrilik bağımız var. Birçoğuyla da kan bağımız var.