Filmde oynatılan karganın kötü muameleden öldüğü iddiası

37. İstanbul Film Festivali’nin Ulusal Yarışma bölümünde yer alan ‘Borç’ adlı filmde kullanılan iki karganın çekim boyunca kötü muamele gördüğü ve bu sebeple öldüğü iddia edildi. Film adına yapılan açıklamada ise iddianın gerçek dışı olduğu, kargayı diğer karganın yediği ve böylelikle öldüğü ifade edildi.

Haberin Devamı

Yönetmen Vuslat Saraçoğlu’nun 37. İstanbul Film Festivali’nin Ulusal Yarışma bölümünde yer alan “Borç” adlı filmi ekibinde görev alan bazı çalışanlar, filmde kullanılan iki karganın çekim boyunca kötü muamele gördüğünü ve kargalardan birinin çekim sürecinde öldüğünü iddia etti. Cumhuriyet gazetesinin haberine göre film ekibinden Sinan Kut (Yönetmen Yardımcısı), yaşananlar nedeniyle görevinden ayrılan Serkan Çetinkaya (Uygulayıcı yapımcı), Elif Sözen (Yönetmen Yardımcısı), Mesut Tasasız (Prödüksiyon Amiri), Alper Eraydın (Sanat Yönetmeni), Damla Zavur (Kostüm), Çiğdem Uzundağ (Makyöz) ve Halil Tuncay (Ses ekibi) Hayvan Hakları Federasyonu’na (HAYTAP) ihbar mektubu yazdı.

HAYTAP da Twitter hesabından filmi protesto etme çağrısında bulundu. İhbar mektubunda, 2017 yılının temmuz ayında Eskişehir’de çekilen “Borç” filmi için İzmir’den getirilen iki karganın, hiçbir resmi kurumdan izin alınmaksızın, uzman gözetiminden yoksun bir şekilde kullanılarak istismar edildiği iddia edildi. Aynı mektupta kargalardan birinin, çekimlerin 12. gününde, filmin yönetmeni ve yapımcısı Saraçoğlu’nun bir arkadaşının evinde öldüğü belirtildi. Öte yandan, filmin posterinde ölen karganın fotoğrafının kullanıldığı açıklandı. Film ekibinden şahitlerin açıklamasında şu ifadeler yer alıyor: “Çekim boyunca yaşadığı korku ile ekibin gözleri önünde sürekli titreyen bu karga, Saraçoğlu’nun set amirine uyguladığı emirlerle defalarca sıkıştırıldı. Set amirinin karga ellerindeyken ‘kalp atışlarını hissediyoruz, çok korkuyor’ sözlerine karşın sanki her şey yolundaymış gibi, zorlamalarla çekimlere devam edildi. Karganın sesini kaydetmek için yine yönetmen Saraçoğlu’nun emriyle, zor kullanılarak, gagası ve boğazı sıkılarak kargaya müdahaleler yapıldı. Senaryoda yer alan, sokakta karganın düştüğü sahne için, sahibi müsaade etmediğini özellikle belirttiği halde, Saraçoğlu’nun arkadaşı olan bir veteriner tarafından karga iğne yapılarak bayıltıldı. Gün ve set bitimlerinde kargaların beslenmesi ve yaşam alanları için hiçbir özen gösterilmedi.

Haberin Devamı

HAYTAP'tan sahipsiz hayvanlar için "Tango Gecesi"

Bu yaşananlardan birkaç gün sonra karga öldü. Filmde rol alan karga ile birlikte getirilen ve önceden İzmir’de bu karga ile uzun süre aynı ortamı paylaşan diğer karganın, filmde rol alan kargayı yediği söylendi. Gelen görüşler, karganın stresten öldüğü, diğerinin ise açlığı üzerine onu yediği yönünde. İşin sahibi olduğunu her defasında dile getiren yönetmen Saraçoğlu, bu olayın sorumluluğunu asla üzerine almadı.”

Film ekibi, filmin yönetmeni tarafından konuyla ilgili kendilerine atılan mailde aşağılayıcı ve tehdit içeren ifadeler yer aldığını da belirtti.

Yönetmen Saraçoğlu: ‘Talihsiz bir olay’

Filmin yönetmeni ve yapımcısı Vuslat Saraçoğlu da Cumhuriyet gazetesine yaptığı açıklamada çekim sürecinde yaşanan talihsiz bir olay nedeniyle kargalardan birinin öldüğünü belirterek şunları ifade etti: “Bu olay HAYTAP’ın iddia ettiği gibi kötü muameleden kaynaklanmamaktadır. Maalesef kargalarımızdan biri diğerini yemiştir. Ölen kargamızın ismi Atom, diğerinin ismi ise Dalton’dur. Atom ve Dalton setimizin parçasıydılar ve böylesi bir vedaya hepimiz çok üzüldük. İddialar gerçek dışıdır. Çekimlerde deneyimli bir veterinerimiz de bulunuyordu. Biz HAYTAP’a olayın detaylarıyla ilgili her türlü izahta bulunduk hatta gerekiyorsa veterinerimizle görüşmelerini söyledik. Ancak kendileri filmi sabote etmek isteyen bazı kişilerin, kötü niyetli iddialarını ciddiye almayı tercih etmiştir.”

Haberin Devamı

Ekipten yönetmene yanıt: Yalan söylemedik

Saraçoğlu'nun bu sözleri üzerine film ekibi bir duyuru yayınladı. Duyuruda şu ifadelere yer verildi:

"Normal bir ortamda kargaya karşı uygulanan kötü muameleden şikayetçi olan kişilere teşekkür edilmesi gerekirken karalanmaya çalışılmamız ve yalancılıkla suçlanmamız üzücüdür. Çünkü biz bu yaşanan olayı ifşa etmeseydik bu durumu gizleyeceklerdi.

Haberin Devamı

Film ekibinden 11 kişi olarak konuyu gündeme getiren bizler için sözlerimizin yalan olduğunu ifade etmelerine şaşırmıyoruz, ifadelerimizin arkasındayız. Bizi yalancılıkla suçlayanların ya kişisel çıkarları vardır ya eksik bilgileri vardır ya da kankacılık vicdanlarını köreltmiştir. Sonuçta bir karga ölmüştür. İnsanları özür dilemeye çağıracaklarına önce kendileri sorumluluğu üstlenip özür dilemelidir. Yönetmen gemi kaptanıdır ve işin etiğine yakışan suçu kabul etmesidir."

Sınırdan kaçak sokulan yavru köpekleri HAYTAP alıp kurtardı

Yalan söylediğimizi iddia ettikleri bazı meselelere gelince:

Karganın sette olması Saraçoğlu’nun “şirin göründüğü” gerekçesi ile verdiği bir karardır. Senaryoda önce kumru diye bahsi geçen hayvan, son aşamada karga ile değiştirilmiş ve bununla ilgili, iddia edildiğinin aksine hiçbir ön çalışma yapılmamış, hiçbir uzmandan ya da profesyonel bakıcıdan destek alınmamıştır.

Haberin Devamı

Kargaların set sorumluluğunu üstlendiği söylenen veteriner, filmde veteriner rolünü oynamak ve kargalara iğne yapmak üzere sete gelen bir veterinerdir. Toplamda 3 gün sette bulunmuştur, kendisinin geliş-dönüş biletleri bunun kanıtıdır. Ayrıca kendisi setin başında evde karganın kullanıldığı sahnelerde değil, ilk kez açık hava çekiminde karganın bayılması gerektiği için geldi, iğne yapmayı Vuslat Saraçoğlu’nun arkadaşı Mete Özkurt’a öğretip, rolünü oynadıktan sonra gitti. Açık hava çekiminde iki kargaya birden iğneler vuruldu, kendisi ile ekipten arkadaşlarımızın konuşmasına rağmen, bir şey olmayacağı ifade edilerek, sadece bir sahne için diye başlanan bu uyuşturma işlemi, Mete Özkurt’un yaptığı iğneler ile, sonraki günlerde de devam etti.

"Kargaların ölümüyle ilgili ekibe bir açıklama yapılmadı"

Borç film setine getirilen iki kargadan birinin ölümü üzerine, ekipten hiç kimseye açıklama yapılmadı. Bizler bir iki gün içinde bu durumu öğrendik ve bir izahat bekledik. Hepimiz, set süresince yaşananları bizzat gördük, yaşamına özen gösterilmeyen, rol yapması için zorlanan karganın durumunu da gördük. Fakat her şeyin sahibi olduğunu her fırsatta dile getiren yönetmen ve yapımcı Vuslat Saraçoğlu’nun direktifleri ile hareket etmek zorundaydık. “Yeter” dediğimiz hiçbir an kale alınmadı ve hayvanın yaşadığı durum, filmin çıkarları adına göz ardı edildi.

Birinin ölümü üzerine, diğeri ile sete devam etme ihtimalinin olduğunu öğrenince ise buna şiddetle karşı çıktık. Ekip olarak, başladığımız işi sağ salim teslim etmek ve ayrıca başka bir hayvanın kullanımına izin vermemek için sete devam ettik. Şimdi, afişte hiçbir şey olmamış gibi yaşamını yitiren karganın kullanıldığını görmek bizim için kanımızı donduran son nokta olmuştur.

HAYTAP'ın film setlerindeki hayvan hakları ile ilgili başlattığı çalışmanın ne kadar önemli olduğunu bu vesile ile görmüş olduk. Kendi film çıkarlarını, kariyerlerini korumak isteyenlerin sözlerine karşı, hayvanların haklarını korumak için bir denetim sisteminin bulunmasının bir zorunluluk olduğunu düşünüyoruz.

Mete Özkurt: 'HAYTAP ne yaptığını bir kez daha düşünmelidir'

Açıklamalarda adı geçen Mete Özkurt Twitter hesabından kendisiyle ilgili iddialar hakkında şu açıklamalarda bulundu:

.@cerenciplak @cumhuriyetgzt . Yönetmenin geminin kaptanı olduğu doğrudur. @VuslatSaracoglu nun en büyük kusuru mürettebatın bir kısmını yanlış seçmesidir. Umarız HAYTAP aynı hataya düşmez. Çünkü: pic.twitter.com/so35OQjaLh
— mete özkurt (@bytarmete) 16 Mart 2018

"Bu iddiaları ileri süren arkadaşlar çamur atma işini sürdürebilirler. Benim yazacaklarım bu 11 kişiye cevap değildir. Ama adımın da geçtiği bazı iddialar hakkında birkaç şey söylemek isterim ki hayvan hakları savunucuları kimlerin sözüyle hareket ettiğini bilsinler. Bu arkadaşların bilmemeleri mümkün değil ama yine de belirteyim, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde öğretim elemanıyım. Doktorum. Ayrıca İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden 2007 yılında mezun oldum. Yani hem veteriner hekimim hem de branşımda akademisyenim. Yine de şunu tekrar etmek isterim. Kargaların bakımları hakkında karar verme sorumluluğu veteriner hekimimiz Sezayi Yılmaz’daydı. Çünkü Sezayi kanatlı hayvanlar konusunda tecrübelidir. Hayvanların bakımı için ön hazırlık yapılmadığı söyleniyor, hayvanların kurtarıcısıyla iletişime geçmemizi sağlayan Eskişehir’in tanınan Veteriner Hekimi Turgay Özdemir ve ben de dahil olmak üzere Sezai’nin denetiminde 3 veteriner 2 kargamızla ilgilenmiştir. Nerede yaşadıklarının, kimlerle iş yaptıklarının farkında olmayan bu insanların sözleriyle hareket eden HAYTAP ne yaptığını bir kez daha düşünmelidir. Yönetmenin geminin kaptanı olduğu doğrudur. @VuslatSaracoglu nun en büyük kusuru en büyük kusuru mürettebatın bir kısmını yanlış seçmesidir. Umarız HAYTAP aynı hataya düşmez. Boğaz sıkılan karga iddialarından, senaryodaki kumruya geldik, buradan kim bilir nerelere gideceğiz. Biz son sözümüzü söyledik, bundan sonrasını kamuoyuna bırakıyoruz."

Avukattan açıklama: İddia ve haber gerçeğe aykırı

Yönetmen Vuslat Saraçoğlu'nun avukatı Mert Saraçoğlu tarafından cnnturk.com'a yapılan açıklamada ise iddianın ve haberin gerçeğe aykırı olduğu ifade edildi.

Açıklamada iddianın gerçek gibi sunulduğu ve kamuoyunda yanlış algı oluşumuna neden olduğu belirtilirik şöyle denildi: "Öte yandan, gerçek dışı iddianın sahipleri aynı haberde ‘Borç adlı filmin ekibi’ olarak anılmış, bu kişilerin film yapımında görev alan ekibin sınırlı bir kısmını oluşturduğu gerçeği göz ardı edilmiştir."

Karganın ölümüne dair ise şu açıklama yapıldı: "Filmin senaryosu gereği rol verilen Atom isimli karganın tüm tıbbi ve yaşamsal gereksinimleri gözetilmiş, deneyimli veterinerler eşliğinde bakımı için her türlü önlem alınmıştır. Buna karşılık, hayvan kurtarıcısının özel isteği dolayısıyla Atom’la birlikte aynı ortamı paylaşan bir diğer karganın kanibalizm (görece güçlü hayvanın hemcinsini yemesi) içgüdüsünün öngörülemez biçimde kurbanı olmuştur. Gerçeğe aykırı habere kaynaklık ederek kişilik haklarına saldırıda bulunan asılsız iddia sahipleri hakkında hukuki ve cezai her türlü başvuru hakkımızı saklı tutuyoruz."