Aspendos restorasyonunda "mutfak mermeri" eleştirisi

KAYNAKMehmet Çınar / DHA

Antalya'da dünyanın en önemli kültürel varlıklarından Aspendos Antik Tiyatrosu'ndaki basamaklar ve oturakların orjinal koyu gri yerine beyaz mermer kullanılarak restore edilmesi eleştirilere yol açtı.

Haberin Devamı

Antalya'nın Serik İlçesi’nde iki tepe üzerinde milattan sonra 2’nci yüzyılda Marcus Aurelius döneminde inşa edilen Aspendos Antik Tiyatrosu, geçen hafta sona eren Uluslararası Aspendos Opera ve Bale Festivali öncesinde restorasyon için 7- 8 ay kapalı tutuldu. Antalya Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından restorasyonu gerçekleştirilen Aspendos’un oturakları ve merdivenlerinde kullanılan beyaz mermerlerin tiyatronun koyu gri renkteki aslına uygun olmayışı, eleştiri ve tepkilere neden oldu.

Kasımda dünya liderlerini ağırlayacak

Bu yıl Türkiye’nin ev sahipliği yapacağı ve Serik'e bağlı Belek Turizm Bölgesi'nde düzenlenecek G-20 Liderler Zirvesi’nin programında da Aspendos Antik Tiyatrosu bulunuyor. Obama, Merkel, Putin gibi dünya liderlerinin 2 günlük Antalya’daki zirve programının düzenleneceği Belek’e yaklaşık 6 kilometre uzalıktaki Aspendos Antik Tiyatrosu’na gezi düzenlenmesi ve burada bir konser etkinliği de planlanıyor.

Aspendos restorasyonunda mutfak mermeri eleştirisi

"Restorasyon faciası"

Aspendos'taki restorasyonu gördüğünde çok üzüldüğünü belirten Antalya Kent Konseyi Turizm Çalışma Grubu Başkanı Recep Yavuz, son zamanlarda ülkemizde restorasyon faciaları yaşandığını söyledi. Hatta bunların birkaçının, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın müdahalesiyle tekrar elden geçirildiğini kaydeden Recep Yavuz şunları söyledi:

"Hakikaten dönemi yansıtmayan, biraz karışık, anlamsız restorasyonlarla karşı karşıyayız. Restorasyon bence o dönemi yansıtan ve o eserin korunmasına önayak olan bir çalışma. O dönemi yansıtan derken, üstü fanuslarla kaplanmış bir İshakpaşa Sarayı, sanki sera görüntüsü veriyor. Veya geçtiğimiz günlerde gündeme gelen kalenin restorasyonu var. Kaş'ta tiyatronun içine dökülen betonlar. Bunların hepsi o eserin değerini önemli ölçüde zedeliyor. Tabii ki bunlara müdahil olunuyor, birtakım düzeltmeler oluyor ama Aspendos'ta yaşadığımız da çok üzücü."

Haberin Devamı

"Mutfak mermeri gibi"

Aspendos'taki tadilatta oturak yerleri ve merdivenlerin beyaz, mutfak mermeri tarzında kaplandığını kaydeden Yavuz sözlerini şöyle sürdürdü:

"Aspendos'un taşının rengi koyu ve açık gri. Tabii ki bunu bilim adamları ve işinin ehli kişiler daha iyi bilecektir ama bir izleyici, turizmci ve kokartlı bir rehber olarak şunu söyleyebilirim; girdiğiniz anda restore edilen yerin göze çarpmaması gerekir. Zaten restorasyonda amaç budur. Siz oraya gittiğinizde zaten direkt o bembeyaz mermerleri görüyorsunuz ki çok can sıkıcı. Tiyatronun resmini bize vermeyen bir görünüm çiziyor. O yüzden çok üzücü buldum. O basamaklar yokken tiyatronun görünümü çok daha iyiydi."

"Restorasyon hissedilmeyecek gibi olmalı"

Aspendos'un UNESCO Dünya Miras Listesi'ne aday ve dünyanın en önemli kültürel eserlerinden biri olduğuna dikkat çeken Recep Yavuz, burada çok daha itinalı olunması gerektiğini söyledi. Tarihi, kültürel varlıkların restorasyonla ayakta tutulabildiğini belirten Yavuz şöyle konuştu:

"Ama o restorasyon hissedilmeyecek. Yaklaştıkça, belki el sürünce veya iyice yakından bakınca anlaşılması gerekiyor. Ama bizde öyle değil. Aspendos'a girince bembeyaz mermerler. Oraya girerken 2 bin yıl öncesinin dünyasına hazırlıyorsunuz kendinizi. 2 bin yıl öncesinde orada yapılan etkinliklere hazırlıyorsunuz ve birden günümüz taşları, mermerleriyle yapılmış oturma düzeni çok zavallı bir görünüm veriyor."

"Çirkin görüntü"

Aspendos'a turlar düzenleyen rehber Alper Erpolat da, tarihi mekanı gezdirmek için getirdikleri turistlerden de bu yönde eleştiriler aldıklarını belirterek, turistlerin ilk gördüklerinde kötü bir restorasyon görüntüsü olduğunu söylediklerini kaydetti. Orjinaline yakın bir renk bulunabileceği ama neden bunun tercih edildiğini bilmediğini belirten Erpolat, "İlk tepkiler... Renkler çok bozuk ve fotoğraflarda çirkin bir görüntü yaratıyor" dedi.

Haberin Devamı

Kültür Bakanlığı'ndan açıklama geldi

Haberin Devamı

Kültür ve Turizm Bakanlığından, Aspendos Antik Tiyatrosu'nun orijinal dokusuna uygun restore edilmediği iddiasına ilişkin, tiyatronun orijinal basamaklarından alınan numunelere uygun, çeşitli bölgelerdeki taş ocaklarından örnekler toplandığı bildirildi.

Bakanlıktan, Aspendos'taki restorasyon çalışmalarında tarihi yapının orijinal dokusuna uygun malzemeler kullanılmadığına yönelik haberlere ilişkin yapılan açıklamada, Antalya'nın Serik ilçesi sınırlarındaki antik tiyatronun restorasyonunun Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun kararıyla uygun bulunan rölöve, restorasyon, restitüsyon, statik ve elektrik projeleri doğrultusunda gerçekleştirildiği belirtildi.

Restorasyon projesi kapsamında tiyatronun "cavea" basamaklarının eksik taşlarının tamamlanmasının uygun bulunduğu aktarılan açıklamada, "Bu doğrultuda tiyatronun orijinal basamaklarından numune alınmış ve çeşitli bölgelerdeki taş ocakları araştırılarak söz konusu numunelere uygun taş örnekleri toplanmıştır.Sonrasında orijinal taşın ve örnek alınan numunelerin analizleri yapılmak üzere laboratuvara gönderilmiştir" ifadesine yer verildi.

Haberin Devamı

Analizler doğrultusunda ve Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun incelemesi sonucu eksik taşların yerine renk ve doku gibi fiziksel hususlar yanında, basınç dayanımı, kütlece su emme ve yoğunluk gibi mekanik özellikler ile özgün taşlara en yakın özelliklere sahip, homojen yapıda olan Korkuteli beji rengindeki kireç taşının kullanılması kararı alındığına işaret edilen açıklamada, eksik basamak taşlarını tamamlama uygulamasının Antalya Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü uzmanları denetiminde yapıldığı vurgulandı.

Açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Söz konusu tiyatronun orijinal taşları yaklaşık 2 bin yıllık olup, çevresel etmenlerle (yağmur, rüzgar vb.) yıpranmış ve üzeri grileşmiştir. Geçen zaman içinde renk ve doku deformasyonu, taşın içine kadar nüfuz etmiştir. Restorasyonda kullanılan taşların rengi iklim ve tabiat şartlarının etkisiyle zamanla değişerek patina oluşturacak ve orijinal taş malzemenin rengini alacaktır.

Bu itibarla yerinde yapılan tüm uygulamalar, restorasyon projesine ve Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararlarına uygun tamamlanmıştır."