Aile Paketi tasarısı TBMM'ye sunuldu

Türkiye'nin genç nüfus artışının desteklenmesi amacıyla çalışmasa da doğum yapan anneye doğum yardımı verilmesine, doğum yapan kadınların çalışma saatlerini azaltmasına, işverenlerin istihdamda geçici iş ilişkisi kurmasına, özel istihdam bürolarının genç ve kadın istihdamında rol üstlenmesini öngören "Aile Paketi" tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Haberin Devamı

Ailenin ve Dinamik Nüfus Yapısının Korunması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı'na göre Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nın izniyle faaliyet gösteren özel kreş ve gündüz bakımevleri de Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı kurumlarda olduğu gibi 5 vergilendirme dönemi gelir vergisinden istisna tutulacak.

Doğum yapan memura ve eşine istekleri üzerine 24 aya kadar kullandırılan aylıksız izin süresi kademe ve derece intibakında değerlendirilecek.

Doğum öncesi analık izninin başlaması gereken tarihten önce gerçekleşen doğumlarda, doğumdan analık izninin başladığı tarihe kadarki süre doğum sonrası analık iznine eklenecek. Böylece normalden 10 hafta önce gerçekleşen bir doğumda mevcut düzenlemeye göre doğum sonrası izne 8 hafta ilave edilirken, 8 haftadan daha önce gerçekleşen doğumlarda, aradaki süre 8 haftaya ek olarak doğum sonrası izne eklenecek.

Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlarla memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde, memur olan eşlerine, çocuğun teslim edildiği tarihten itibaren 8 hafta izin verilecek. Bu izin, evlatlık kararı verilmeden önce çocuğun fiilen teslim edildiği durumlarda da uygulanacak.

Haberin Devamı

Analık izni biten kadın memur, süt izni verilmeksizin ve çocuğun hayatta olması kaydıyla isteği halinde birinci doğumda iki ay, ikinci doğumda dört ay, sonraki doğumlarda ise altı ay süreyle günlük çalışma süresinin yarısı kadar çalışabilecek. Çoğul doğumlarda bu sürelere birer ay ilave edilecek.

Çocuğun engelli doğması halinde her durumda bu süre 12 ay olarak uygulanacak. Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen memur da isteği üzerine çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren bu haktan yararlanacak.

Memurun çalışacağı süreler ilgili kurum tarafından belirlenecek. Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlarla memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi halinde memur olan eşe, çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren, istekleri üzerine 24 aya kadar aylıksız izin verilecek.

Çocuğu olan memur anne ve baba, çocuk mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar normal çalışma süresinin yarısı kadar çalışma talep edebilecek. Yarım zamanlı çalışmaya başlayan memur, aynı çocuk için bir daha bu haktan yararlanmamak kaydıyla izleyen aybaşından geçerli olmak üzere normal zamanlı çalışmaya dönebilecek. Bu kapsamdaki memurlara, fiili çalışmaya bağlı ödemeler hariç olmak üzere mali haklarla sosyal yardımlarına ilişkin her ödeme unsurunun yarısı esas alınarak ödeme yapılacak. Derece yükselmesiyle kademe ilerlemesi, belli görevlere atanma veya terfi süreleri yarım olarak dikkate alınacak.

Haberin Devamı

Bu haktan aynı tarihler esas alınarak belirlenecek dönem itibarıyla evlat edinenler de talepleri halinde yararlanacak.

Bu hakkın amacı dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde yarım zamanlı çalışma sona erdirilecek.

Yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanamayacak memurları hizmet sınıfı, kadro unvanı, kurum veya teşkilat bazında birlikte veya ayrı ayrı olarak Maliye Bakanlığı'nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu belirleyecek.

Düzenleme yürürlüğe girdiğinde doğum sebebiyle aylıksız izinde olan memurlar, tasarıda öngörülen izin sürelerinden yararlanabilecek.

Tasarıdaki ücretli ve ücretsiz yarı zamanlı çalışma haklarına ilişkin hükümler ise yürürlükten sonra gerçekleşen doğum, erken doğum ve evlat edinme durumunda uygulanacak.

Haberin Devamı

Kadın işçilerin durumu

Doğum sonrası yarım çalışma ödeneği ödemeleri ve prim giderleri, İşsizlik Sigortası Fonu'nun giderleri arasında olacak.

Doğum yapan kadın işçiye, ücretsiz izin süresi kadar doğum sonrası yarım çalışma ödeneği ödenecek. Yarım çalışma ödeneği, çalışılan aya ait aylık prim ve hizmet belgesinin ilişkin olduğu aydan sonraki ikinci ay içinde İşsizlik Sİgorta Fonu'ndan aylık olarak yapılacak. Doğum sonrası yarım çalışma ödeneğinin günlük miktarı, günlük asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80'i kadar olacak.

Bu haktan yararlanılabilmesi için işçinin adına, doğum tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması, İş Kanunu'na göre haftada 45 saatlik çalışma süresinin yarısı kadar fiilen
çalışılması ve doğum sonrası analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içinde doğum sonrası yarım çalışma belgesiyle başvuruda bulunulması gerekecek.

Haberin Devamı

Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülecek. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmayacak.

Geçici işgöremezlik ödeneği almaya hak kazananlara, bu durumlarının devamı süresince doğum sonrası yarım çalışma ödeneği ödenmeyecek. İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan yersiz
ödemeler, yasal faiziyle birlikte işverenden tahsil edilecek.

Kadın işçilerin esnek çalışma talebi

Tasarıyla, İş Kanunu'nun kadın işçilerin doğum ve süt iznini düzenleyen maddeye eklenen fıkra ile analık izni ve yarı zamanlı çalışma sonrasında mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar kısmi süreli çalışma talebi karşılanacak. Bu talep, geçerli fesih nedeni sayılamayacak.

Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılacak. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hali izni kullandırılacak.

Çalışan kadınlara analık izninden sonra ilk çocuk için 60 gün, ikinci çocuk için 120 gün, üçüncü çocuk için 180 gün, engelli çocuk için ise 360 gün yarı zamanlı çalışma hakkı getirilecek. Çoğul doğum durumunda, bu sürelere otuzar gün eklenecek. Bu hak evlat edinme halinde de tanınacaktır.

İş Kanunu'nda yapılan düzenleme ile geçici iş ilişkisi ile ilgili hükümlere aykırılık halinde idari para cezası uygulanabilecek.

4904 Sayılı Türk İş Kurumu Kanunu'na eklenen ifadeler ile özel istihdam bürosu "İş arayanların elverişli oldukları işlere yerleştirilmesine ve çeşitli işler için uygun işçiler bulunmasına aracılık yapmak ve/veya geçici iş ilişkisi kurma faaliyeti yürütmek üzere Kurum tarafından izin verilen gerçek veya tüzel kişiler tarafından kurulan büroları" şeklinde tanımlanacak.

Özel istihdam bürosu faaliyeti yürütmek için başvuru yapacak gerçek ya da tüzel kişilere izin verilmesinin esasları da düzenleniyor.

Buna göre izin başvurusunda bulunanların Türk vatandaşı olmaları, yabancı ise Türkiye'de çalışabileceğine dair geçerli çalışma izni belgesine sahip olmaları gerekecek. Aracılık faaliyetinin profesyonel olarak yapılmasını sağlamak amacıyla nitelikli uzman personel, aracılık faaliyeti için uygun bir işyeri ve teknik donanımın sağlanmış olması gerekli olacak. Büronun faaliyet alanı iş ve işçi bulmaya aracılık olacak. Bu faaliyet alanı dışında büro, işgücü piyasası, istihdam ve insan kaynakları ile mesleki eğitime yönelik olarak çalışmalar da yapabilecek.

Kurumdan izinsiz faaliyet yürütülemeyecek

İş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetinin ve geçici iş ilişkisinin belirli bir sistem dahilinde yürütülmesini sağlamak, işçi/işveren hak ve menfaatlerini korumak ve denetlenebilir bir yapı oluşturmak için Kurumdan izin almaksızın bu faaliyetlerin yürütülmesi yasaklanacak. Ayrıca faaliyetin sadece büro şeklinde değil internet, radyo, televizyon, yazılı medya gibi başka herhangi bir yolla da olsa izinsiz yürütülmesi yasak olacak. İş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetinin belirli bir düzen içerisinde işlemesini sağlamak için Kurumdan izin almayanlara ait reklam ve ilanların yayınlanmasına yasak getirilecek.

Özel istihdam büroları aracılığıyla yurtdışına işçi gönderilmesi halinde de yurtdışı hizmet akitlerinin Türkiye İş Kurumu tarafından onaylatılması zorunlu tutulacak. Geçici iş ilişkisi yetkisi verilecek özel istihdam bürosunun önceki faaliyetlerinin Kurumun istihdam ve meslek uzmanlarınca incelenmesi ve uygun görülmesi halinde Türkiye İş Kurumu tarafından yetki verilecek. Geçici iş ilişkisi kurma yetkisine ilişkin teminat miktarı düzenlenerek, kuruma başvurulan tarihte brüt asgari ücret tutarının 200 katına denk gelen miktarda teminat ödenecek.

Teminat kuruma gelir olarak kaydedilecek

Geçici iş ilişkisinin iptali hali caydırıcılık açısından yaptırıma bağlanarak bu durumda teminat Kuruma gelir olarak kaydedilecek. Ancak gelir kaydedilen teminattan, büronun geçici iş ilişkisinden doğan sosyal güvenlik primi borçları var ise bu borçlar ödenecek. Özel istihdam bürolarının faaliyetlerine ve geçici iş ilişkisine yönelik inceleme, kontrol, denetim ve teftişin, kurumlarının görev alanlarına giren konularla sınırlı olmak üzere; iş müfettişleri ve Sosyal Güvenlik Kurumunun denetim ve kontrol ile görevli memurları tarafından yapılacak.

Özel istihdam bürosu ve geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilen büronun izin verildikten sonra belirlenmiş şartlardan herhangi birini taşımadığının anlaşılması halinde izni derhal iptal edilecek. Kişisel bilgilerin ve işverenlerin açık işlerine ait bilgilerin verilme amacı olan iş ve işçi bulma faaliyetinden başka bir amaçla kullanılması de müeyyideye bağlanacak.

Çalışma izni bulunmayan yabancı uyruklu kişiler hakkında aracılık faaliyeti yapılması hali iznin iptali gerekçesi olarak kabul edilecek. Büro ile geçici iş ilişkisi kurulan işveren arasında yazılı sözleşme
yapılması zorunlu olacak. Sözleşmenin yazılı olarak yapılmaması halinde verilen yetki iptal edilecek.

İşçinin alacakları teminattan ödenecek

Herhangi bir nedenle özel istihdam bürosunun kapanması halinde ise geçici işçi çalıştıran işverene bu durumun tebliğ edilmesi ile geçici iş ilişkisi sona erecek. İş ilişkisinin devam etmesi durumunda, geçici işçi çalıştıran işverenle işçi arasında belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş olacak. Geçici işçinin iş ilişkisinden kaynaklanan alacakları, alınan teminattan kurumca öncelikli olarak ödenecek.

Özel istihdam bürosu, özel istihdam bürosu izni ile geçici iş ilişkisi yetkisi verilmemesi veya bu iznin ve yetkinin iptali kararlarına karşı, kararın tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde Kuruma itiraz edebilecek. İtiraz, takibi durduracak ve altmış gün içinde sonuçlandırılacak. İtirazı reddedilenler 15 gün içerisinde yetkili iş mahkemesinde dava açabilecek. İtiraz yoluna başvurulmuş olması ilgililerin yargı yoluna başvurma haklarım ortadan kaldırmayacak.