5 bin yıl önce gemilere geçit vermeyen boğazda, 8 batık bulundu

Antalya kıyılarında farklı yüzyıllarda aynı kaderi paylaşan, en eskisi 2700 yıllık 8 gemi batığı bulundu. Antalyanın batısında rüzgara göre ters akıntılarıyla bilinen boğazın, batıklarla birlikte Tunç Çağına ait çapaların da bulunmasıyla, Akdenizin en hareketli deniz ticaret yolu üzerinde 5 bin yıl öncesinde gemilerin korkulu rüyası olduğu ortaya çıktı.Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Başkanı Doç. Dr. Hakan Öniz, Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle 2021 yılında Antalyadan Mersine kadar olan kıyılarda 4 ay süren arkeolojik su altı çalışmalarında, en eskisi 2700 yıllık 33 gemi batığı bulduklarını belirtti. 2500, 2400, 2000 ve 1000 yıllık batıkların çoğunun yüklerinin amforalar içerisinde zeytinyağı, şarap, kurutulmuş et ve balık, bakliyat olduğunu kaydeden Doç. Dr. Öniz, 33 batık arasında altı farklı boy ve formda tabak ile kiremit taşıyan 2 batık da bulunduğunu açıkladı. Tespit edilen batıklardan 8inin bulunduğu bölgenin önemine dikkat çeken Doç. Dr. Öniz, Antalyanın batısındaki bu bölgenin, batıklar ve Tunç Çağına ait çapaların ışığında, 5 bin yıldır gemicilerin korkulu rüyası olduğunun ortaya çıktığını söyledi. 2021 yılında Antalyadan Mersine kadar olan bölgedeki su altı arkeoloji çalışmalarında tespit ettikleri 33 gemi batığının birbirine yakın bölgelerde bulunduğunu belirten Öniz, 8 batığın bulunduğu yerin ise Antik Çağda Akdenizin en hareketli deniz ticaret yolu üzerinde, ters akıntıları ve rüzgarıyla meşhur bir boğaz olduğunu ifade etti. Antalyanın batısındaki bu boğazda geçmiş yıllarda tespit ettikleri batıklarla birlikte 20 batık bulunduğunu anlatan Doç. Dr. Öniz, Bölgede batıklarla birlikte Tunç Çağına ait 5 bin yıllık çapalar tespit ettik. Buradan anlıyoruz ki 5 bin yıl öncesinde gemilerin korkulu rüyası olan boğaz, aslında fırtınalardan güvenli bölgeye kaçmak isteyen gemilerin geçmek zorunda oldukları bir boğaz. Antik dönemdeki en hareketli ticaretin yapıldığı Akdenizde maalesef bu boğaz fırtınadan kaçıp güvenli bölgeye ulaşmak isteyen gemilerin sonunu getirmiş. Bu gemiler farklı yüzyıllarda aynı kaderi paylaşmış dedi. Tespit ettikleri 8 batığın 2700, 2500, 2400 ve 2000 yaşlarında olduğunu kaydeden Öniz, bu batıkların yüklerinin zeytinyağı, şarap, balık sosu, kurutulmuş et ve balık olduğunu belirtti. Dolayısıyla bu batıklarda bu gıda ürünlerinin muhafaza edildiği taşıma kapları olarak kullanılan amforalar bulduk diyen Doç. Dr. Öniz, bölgenin Akdenizde uluslararası deniz yolu üzerinde, İspanya, Fransa, İtalya ve Filistin kıyılarından Mısıra kadar ciddi ticaret hareketliliğinin yaşandığı bir bölge olduğunu kaydetti. Akdenizde, doğudan batıya, batıdan doğuya olan ticari hareketliliğin gemiler vasıtasıyla gerçekleştiğini vurgulayan Öniz, çok miktardaki yükün ancak gemilerle taşınabildiğini belirtti. Antalya ve Mersin kıyılarını kapsayan sualtı arkeoloji çalışmalarında buldukları, yükleri zeytinyağı, şarap, balık sosu, kurutulmuş et ve balık olan 33 gemi batığı arasında biri tabak, diğeri kiremit taşıyan iki gemi batığı olduğunu da sözlerine ekleyen Doç. Dr. Öniz, şunları kaydetti:Muhtemelen Roma dönemine ait olan tabak batığında çorba kasesinden büyük balık tabağına kadar 6 ayrı form ve büyüklükte tabaklar tespit ettik. Tabakların nerede üretildiğini ya da nereye gittiğini şimdilik bilemiyoruz, çünkü Roma döneminde kullanılan tabaklar, tüm Akdenizde kullanılan birbirine benzeyen tabaklardı. Bunların üzerinde herhangi bir desen yok. Formlarından anladığımız kadarıyla en az 6 ayrı boyda üretilmiş. Tabak batığının dışında bir de kiremit taşıyan gemi batığı tespit ettik. Tabi onun da nereden nereye gittiğini bilmiyoruz. Yaklaşık 10 yıldır Antalya ve Mersin kıyılarında devam eden çalışmalarda 350ye yakın batık bulduklarını da vurgulayan Doç. Dr. Öniz, Yaklaşık 900 kilometrelik kıyı şeridinde bu kadar çok batığın bulunması iddialı bir rakam. Her bir batığı raporlayıp Kültür ve Turizm Bakanlığı'na sunuyoruz. Bu kadar çok batık bulunuyor olmasının nedeni elbette bir kültürel zenginlik. Mesela en erken yelkenliler Mısır ile birlikte Anadolu kıyılarında da ortaya çıkmıştır. Ticaretin de yapıldığı bu kıyılarda bu kültürel zenginlikle karşılaşmamız çok normal dedi. Su altı arkeoloji araştırmalarında kullandıkları 27 metrelik 'Arkeo' adlı geminin önemine de değinen Öniz, geminin basınç odası da dahil olmak üzere teknolojik imkanlara sahip olduğunu kaydetti. Böylelikle denizin daha derinlerinde araştırma yapabildiklerine dikkat çeken Öniz, çalışmalardın Türk Tarih Kurumu, Antalya Deniz Ticaret Odası ve Akdeniz Arkeolojisi Derneği'nce de desteklendiğini sözlerine ekledi.