Türkiye CERN'e ortak üye oldu

Türkiye, dünyanın en önemli araştırma merkezlerinden olan İsviçre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’ne (CERN) ortak üye oldu.

Haberin Devamı

Ortak üyelik anlaşması Cern’in Cenevre’deki kampüsünde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın da katıldığı törenle imzalandı.

Anlaşmaya CERN adına Genel Müdür Rolf Heuer ve Türkiye adına Birleşmiş Milletler Cenevre Daimi Temsilcisi Büyükelçi Mehmet Ferden Çarıkçı imzaladı.

İmza töreninden önce CERN Genel Müdürü Rolf Heuer araştırma merkezi hakkında misafirlerine brifing verdi. CERN’in kısa tarihi ve çalışmaları hakkında bilgi veren Heuer Türkiye’nin CERN ile başlayan ve devam eden işbirliği hakkında da detaylı bir sunum yaptı.

Brifingin ardından karşılıklı imzalar atıldı. Ortak üyelik anlaşmasına Türkiye adına BM Cenevre Daimi Temsilcisi Mehmet Ferden Çarıkçı imzalarken CERN adına ise Rolf Heuer imzaladı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ise CERN’in şeref defterini imzaladı. Karşılıklı imzalardan sonra kısa bir konuşma yapan Bakan Yıldız, karşılıklı beyin transferlerinin olacağı böyle bir anlaşmaya imza attıkları bugünün heyecan verici olduğunu söyledi.

Haberin Devamı

Bakan Yıldız ortak üyelik öncesinde CERN’de Türk bilim insanlarının CMS, ATLAS, ARİS gibi deneylerde başarılı çalışmalarının olduğunu ve ilk proton hızlandırıcının da Türkiye’de devreye girdiğini anlattı.

Taner Yıldız ayrıca CERN ile başlayacak ortak üyelik sürecinde üniversitelerin ve liselerin işbirliği daha da güçleneceğini belirtti.

Bakan Yıldız, Türkiye'nin CERN'e ortak üyelik için yıllık 3.5 milyon İsviçre Frangı (2.8 milyon euro) ödeyeceğini de belirtti.

İmza töreninden sonra Bakan Yıldız ve beraberindeki heyet proton hızlandırıcısı ve detektörü olan LHC çalışma alanını gezdi. Yerin 100 metre altındaki tünellere inen heyet CERN’in ana kalbi olarak ifade edilebilecek hızlandırıcı ve devasa detektörü inceleme fırsatı buldular.

TANER YILDIZ: GELİŞEN TÜRKİYE’NİN ZAYIFLAYAN MÜHENDİSLİĞİ OLMAZ

Protonların karşılıklı olarak çarpıştıkları yer olan detektörün önünde basın mensuplarının sorularını cevaplayan bakan Yıldız, teknolojinin en üst seviyede kullanıldığı bir yerde Türk mühendisliğinin olmamasının üzücü olduğunu ifade etti. Gelişen Türkiye’nin zayıflayan mühendisliği olmayacağını anlatan Yıldız, gelişen Türkiye’nin buralarda iş yapabilecek mühendisliği olması gerektiğini belirtti. CERN’de çalışan Türk mühendislerle bir araya geldiğinde heyecanlandığını ifade eden Yıldız, ortak üyelik sürecinde yapılacak işleri birebir takip edeceğini söyledi.

Haberin Devamı

TBMM'nin onayı gerekiyor

Atılan imzaların TBMM’de kabul edilmesinin ardından iki yıllık süre sonunda Türkiye’nin CERN’e tam üye olma prosedürü tamamlanmış olacak. Ortak üyelik statüsü ile birlikte Türkiye yapacağı maddi katkı sayesinde CERN’in kurum ihalelerinden pay alabilecek ve Türk bilim insanları burada kadrolu olarak araştırmalara katılabilecek.

21 üyesi var

1954’te temelleri atılan araştırma merkezi fiziğin temel yapı taşlarından olan parçacık konusunda dünyanın en önemli projelerini yürütüyor. Yıllık 1 milyar İsviçre frangı bütçesi olan merkezin 21 tam üyesi bulunuyor. Üye ülkeler milli gelirleri oranında CERN’e katkıda bulunuyorlar. CERN, maddenin temel yapı taşı olduğu düşünülen ve kuark denilen Higgs Bozonu üzerinde araştırmalarına devam ediyor. Yerin yaklaşık 100 metre altında çapı 27 kilometre olan tünellerde ters taraflı olarak hızlandırılan protonlar çarpıştırılarak ortaya çıkan maddelerin arasında oluşan kütle kazanım kurallarının prensipleri anlaşılmaya çalışılıyor.

Haberin Devamı

Bu alanda çalışmaları yürüten ve ‘Higgs Bozonu’ ile ilgili ilk çalışmaları yapan Belçikalı fizikçi François Englert ile İngiliz Peter W. Higgs’e 2013 yılında Nobel Fizik Ödülü verilmişti.