Soyadınız genetik bağınızı ortaya koyuyor

İngiltere'de yapılan bir araştırma aynı soyadını paylaşan erkekler arasındaki genetik bağları ortaya çıkardı. Soyadı ne kadar nadir kullanılırsa, bağlantı da o kadar güçlü oluyor.

Haberin Devamı

Soyadlar ve genler erkekler tarafından nesilden nesile aktarılır. İngiltere'deki Liecester Üniversitesi'nden Mark Jobling ve ekibi, bu konuyu araştırırken odak noktası olarak erkeklerin genetik ayırıcısı olan Y kromozomunu seçti.

Babaların, Y kromozomlarını, eşlerinin DNA'larıyla karışmamış olarak erkek çocuklarına geçirdiklerini biliyoruz. Ama DNA ve soyadı arasında ilişki kurmak biraz garip değil mi? "Evet garip" diyor Jobling.

Tahmin edersiniz ki, olay bu kadar basit değil. Özellikle Smith ve Butcher gibi aile mesleğinden dolayı verilen soyisimlerin bu teoriyi birkaç kez baltaladığı görüldü.

150 soyadı incelendi

Ama tabii ki, soyisim ve gerçek akrabalık arasındaki bu bağlantının kırılmasında gayrı meşruluk ve evlat edinme gibi etkenler büyük rol oynuyor. Jobling, "birinin soyadına ve başka birinin Y kromozomuna sahip olabilirsiniz" diyor.

Bu konudan hareketle Mark Jobling ve çalışma arkadaşları, soyisimlerin akrabalık bağı tahmininde ne kadar güvenilir olabileceğini araştırdı.

Ekip, 150 farklı soyadını inceledi ve her soyisme rastgele bir eşleme yapmak için bölgeleri taradı. Aynı olan her soyadı çiftinden DNA örnekleri aldılar ve bunların Y kromozomu dizilimlerini karşılaştırdılar.

Genetik bağlar güçlü

'Current Biology' dergisinde yayımladıkları rapor, rastgele seçilen çiftlerin yaklaşık yüzde 25'inin son 20 nesilde mutlaka ortak ataya sahip oldukları sonucunu ortaya çıkardı.

En çok kullanılan soyisimlerini listeden çıkardıklarında ise ortaya çok daha dikkat çekici bir sonuç çıktı: Rastgele yapılan eşleştirmeler arasında yaklaşık yüzde 50 oranında genetik bağ bulundu.

Erkek suçlular yandı

Sonuçlar, bu fikrin adli araştırmalarda kullanılması olasılığını da gündeme getirdi. Geleneksel parmakizi testi devasa bir veritabanına dayanıyor, böylece alınan bir DNA örneği, şüphelilerinkiyle karşılaştırılıyor.

Fakat polisin hiçbir ipucuna sahip olmadığı ve potansiyel suçluların sayısının yüzler ya da binlerle ifade edildiği durumlarda ne olacak?

İşte burada Y kromozomu bilgisi kullanılabilir duruma geliyor. Bu durumda bir delil, sanığın sahip olabileceği soyadı listesini bir anda azaltabilir. Tabi bu, sadece erkeklerin işlediği suçlar için geçerli.

DNA'yla babasını buldu

Bir genç, tanımadığı genetik babasını araştırmak için tükürük örneğini FamilyTreeDNA.com'a gönderdi. Site kendisine, Y kromozomlarının en yakın eşleştirilmesinden bulduğu iki kişinin bilgilerini verdi.

Her iki adam da, farklı telaffuz edilse de aynı soyadına sahipti. Genetik babasının doğum tarihini, doğum yerini ve soyadını bilen genç, her iki kişiyi internette araştırdı ve babasına kolayca ulaştı.

Her soyadı farklı bir durum

Jobling, bazı soyadların diğerlerine göre daha saf kaldığını söylüyor. Örneğin Attenboroughs soyadı, daha sıkı akrabalık ilişkilerini beraberinde getiriyor.

Bunun tam tersi de mümkün. Bazı soyadları, doğaları gereği, soyağacında yaşanan kırılmaları yansıtıyor. Örneğin İtalyan soyadı Desposito, çocuk esirgeme kurumlarına bırakılan çocuklara veriliyor (deposit: tortu, birikinti).

İlginç bir benzerlik olarak İngiltere seçmen kütüklerinde Bastard soyadıyla kayıtlı görülen 61 aile bulunuyor (bastard: nikahsız doğan çocuk).

İlgilenenler için

FamilyTreeDNA.com'da Türkiye'den yapılan başvurular da bir arada toplanıyor ve muhtemel akrabalıkların ortaya çıkarılması için çalışılıyor.