Tarihte bugün: 8 mart

Yazar Hüseyin Rahmi Gürpınar, 1944 yılında Heybeliada'daki köşkünde hayata veda etti.

Haberin Devamı

Padişah yaverliğinde bulunmuş Mehmed Sait Paşa'nın oğlu olan Hüseyin Rahmi Gürpınar 17 ağustos 1864'te İstanbul'da doğmdu. Çok küçük yaşta annesini kaybedince Girit'te bulunan babasının yanına gitti.

Üç yıl sonra İstanbul'a dönerek, çocukluğunu anneannesinin ve teyzesinin yanında geçirdi. Önce Ağayokuşu Mahalle Mektebi'nde, sonra Mahmudiye Rüştiyesi'nde okudu. Bir yandan da Özel Fransızca dersleri aldı.

İdadi'yi bitirdikten sonra Mekteb-i Mülkiye'ye girdi, ancak hastalığı nedeniyle öğrenimini ikinci sınıfta yarıda bıraktı. Önce Adliye Umur-ı Cezaiye Kalemi'nde, sonra aza mülazimi olarak ikinci Ticaret Mahkemesi'nde çalıştı.

Önce Nafia Nezareti tercüme kalemi görevinden, Meşrutiyet'in ilanından sonra da devlet hizmetinden ayrılarak geçimini, ölümüne kadar yazarlıkla sağlandı.

Cumhuriyet'in ilanından sonra V ve VI dönemlerde (1935-1943) Kütahya milletvekili oldu. İstanbul'un çeşitli semtlerinde oturduktan sonra Heybeliada'ya yerleşti.

8 mart 1944'te, 30 yıldır yalnız yaşadığı Heybeliada'da hayata veda etti. 10 martta, edebiyat ve basın çevresinden bazı dostlarının ve komşularının katıldığı sade bir törenle yakın arkadaşı Albay Hulusi'nin yanına gömüldü.

Gürpınar, çok küçük yaşlardayken yazmaya başlamış, Rüşdiye öğrencisi iken 12 yaşında yazdığı 'Gülbahar' adlı bir oyunu yangında kül olmuş, 'Bir Genç Kızın Avaze-i Şikayeti' adlı ilk yazısı ise Ceride-i Havadis de yayımlanmıştı (1884).

İlk romanı 'Şık', Ahmet Mithat Efendi tarafında beğenilince Tercüman-ı Hakikat gazetesinde tefrika edilmeye başlandı (1886). Daha sonra maaşlı olarak bu gazetede çalışmaya başladı, ardından 'İkdam' gazetesine geçti (1894).

İkdam'da arka arkaya yayımladığı altı romanla ünü birden genişledi, Meşrutiyet döneminde Ahmet Rasim'le birlikte 'Boş Boğaz' adlı bir mizah dergisi çıkardı (1908).

Bu dergi yüzünden mahkemeye verildi, ancak beraat etmesine rağmen dergi kapatıldı. Daha sonra 'Sabah', 'Ziya', 'Zaman İleri', 'Son Telgraf', 'Tevhit-i Efkar', 'Vakit', 'Milliyet', 'Cumhuriyet', 'Yeni Sabah' gazetelerinde romanlar yayımladı.

Cumhuriyet'in ilanından sonra, 1924 yılında yayımladığı 'Ben Deli miyim?' adlı romanı yüzünden mahkemeye verildi ve yine beraat etti.

Eserleri

Romanları: 'Şık' (1989), 'İffet' (1896), 'Mutallaka' (1898), 'Mürebbiye' (1899), 'Bir Muadele-i Sevda' (1899), 'Metres' (1899), 'Tesadüf' (1900), 'Nimetşinas' (1910), 'Şıpsevdi' (1911), 'Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç' (1912), 'Sevda Peşinde' (1912), 'Gulyabani' (1912), 'Cadı' (1914), 'Hakka Sığındık' (1919), 'Toraman' (1919), 'Hayattan Sayfalar' (1919), 'Son Arzu' (1922), 'Tebessüm-i Elem' (1923), 'Cehennemlik' (1924), 'Efsuncu Baba' (1924), 'Ben Deli miyim?' (1925), 'Billur Kalp' (1926), 'Tutuşmuş Gönüller' (1926), 'Evlere Şenlik', 'Kaynanam Nasıl Kudurdu?' (1927), 'Muhabbet Tılsımı' (1928), 'Mezarından Kalkan Şehit' (1929), 'Kokotlar Mektebi' (1928/1929), 'Şeytan İşi' (1933), 'Utanmaz Adam' (1934), 'Eşkıya İninde' (1935), 'Kesik Baş' (1942), 'Gönül Bir Değirmenidir', 'Sevda Öğütür' (1943), 'Ölüm Bir Kurtuluş mudur?' (1949), 'Kaderin Cilvesi' (1964), 'Dünyanın Mihveri Kadın mı, Para mı?' (1949), 'Kaderin Cilvesi' (1964), 'Deli Filozof' (1964), 'Can Pazarı' (1968), 'İnsanlar Maymun muydu?' (1968), 'Ölüler Yaşıyor mu?' (1973), 'Namuslu Kokotlar' (1973)

Uzun Öykü: 'Meyhanede Hanımlar' (1968)

Öykü: 'Kadınlar Vaizi' (1920), 'Namusla Açlık Meselesi' (1933), 'Katil Buse' (1933), 'İki Hödüğün Seyahati' (1933), 'Tünelden İlk Çıkış' (1934), 'Gönül Ticareti' (1939), 'Melek Sanmıştım Şeytanı' (1943), 'Eti Senin Kemiği Benim' (1953)

Oyun: 'Hazan Bülbülü' (1916), 'Kadın Erkekleşince' (1933), 'Tokuşan Kafalar' (1973), 'İki Damla Yaş' (1973)

Düzyazılar: 'Cadı Çarpıyor' (1913), 'Şekavet-i Edebiye' (1913), 'Sanat ve Edebiyat' (1972)

Günün diğer önemli olayları

1403: Osmanlı padişahı Yıldırım Beyazıt, Akşehir'de öldü.
1857: ABD'de kadın işçilerin 8 martta yaptıkları yürüyüş, Kopenhag'da 1910'da toplanan Dünya Kadınlar Kongresi'nde Emekçi Kadınlar Günü olarak belirlendi. 8 mart, 1975'te BM tarafından Dünya Kadın Hakları Günü ilan edildi.
1948: Tanımladığı bir deri hastalığı Behçet hastalığı adıyla dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıklar uzmanı Ord.Prof.Dr. Hulusi Behçet, kalp krizi sonucu İstanbul'da yaşamını yitirdi.
1952: ABD Philadelphia'da ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.
1954: Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu, TBMM'den geçti.
1962: İstanbul-Ankara-Adana seferini yapan THY'ye ait 'Kop' uçağı Toroslar'da düştü. Sekiz yolcu ve üç kişilik mürettebattan kurtulan olmadı.
1980: Felsefeci Nusret Hızır 81 yaşında vefat etti.
1984: Sekiz ilde olağanüstü hal uygulanmasıyla ilgili Olağanüstü Hal Yönetmeliği yürürlüğe girdi.
2005: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nin eski dekanlarından Prof.Dr. Erol Mutlu, 56 yaşında Ankara'da hayatını kaybetti.

Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
Şubat ayı arşivi
1 mart
2 mart
3 mart
4 mart
5 mart
6 mart
7 mart