Tarihte bugün: 5 şubat

'Makber', 'Eşber' gibi yapıtlarıyla tanınan şair ve diplomat Abdülhak Hamit Tarhan, 1852 yılında doğdu.

Haberin Devamı

İstanbul'da seçkin bir ailenin çocuğu olarak doğan Abdülhak Hamit Tarhan, özel eğitim gördü. 1876-1912 arasında Paris, Bombay, Londra, Lahey, Brüksel'de çeşitli diplomatik görevlerde bulundu.

1928'de seçildiği İstanbul Milletvekilliği görevini ölümüne dek sürdürdü. Türk edebiyatında Şinasi ile başlayan yenileşme hareketi ilk büyük aşamasını onunla yaptı.

Divan edebiyatı nazım biçimleri ve kalıplarından kurtardığı şiire bütünüyle Avrupai bir nitelik kazandırdı. Yeni aruz kalıpları kullandı, duraksız hece ölçüsünü, vezinsiz, yalnızca kafiyeli şiiri denedi.

Şiirin alanını genişletti, yeni imgeler ve çarpıcı söyleyişlerle biçemi yenilerken, içeriğe felsefi bir derinlik kattı. Eşi Fatma Hanım'ın ölümü üzerine yazdığı 'Makber' (1885) hayat-ölüm, inanç-inançsızlık, boyun eğme-isyan arasında gidip gelen bir çığlık, bir ürpertiydi.

'Tarık yahut Endülüs Fethi' (1879), 'Eşber' (1880), 'İlhan' (1913), 'Finten' (1918), 'İbn Musa' (1919) gibi genellikle sahneye konulmaya elverişli olmayan, bazılan manzum tiyatro eserlerinin konularını daha çok tarihsel olaylardan aldı.

12 Nisan 1937'de kısa bir hastalıktan sonra İstanbul'da, Maçka Palas'taki dairesinde hayata veda etti. Cenazesi 14 nisanda yeni açılan Zincirlikuyu Mezarlığı'nda ilk kabiri oluşturmak üzere toprağa verildi.

Atatürk'ün kendini temsilen yaverlerinden birini gönderdiği törene mülki ve askeri erkanın yanı sıra Hüseyin Siret Özsever, Ali Ekrem Bolayır, Hüseyin Cahit Yalçın, İsmail Habib Sevük, İbrahim Çallı, Burhan Toprak, Musahipzade Celal, Mazhar Osman Usman, Akil Muhtar Özden gibi edebiyat, sanat ve bilim dünyasının ünlü isimleri katıldı.

Türk edebiyatının en üretken şairlerinden biri olan Abdülhak Hamit yaşadığı döneminin en büyük şairi sayıldı ve Şair-i Azam diye anıldı.

Eserleri

Şiirleri: 'Sahra' (1879), 'Makber' (1885), 'Ölü' (1885), 'Kahpe' (1885), 'Hacle' (1886), 'Bala'dan Bir Ses' (1911), 'Validem' (1913), 'Yadigar-ı Harb' (1913), 'İlham-ı Vatan' (1918), 'Tayflar Geçidi' (1919), 'Garam' (1919), 'Yabancı Dostlar' (1924).
Tiyatroları: 'Macera-ı Aşk' (1873), 'Sabrü Sebat' (1875), 'İçli Kız' (1875), 'Duhter-i Hindu' (1876), 'Nesteren' (1878), 'Tarık yahut Endülüs'ün Fethi' (1879), 'İbn-i Musa' (1880), 'Tezer' (1880), 'Eşber' (1880), 'Finten' (1898), 'Sardanapal' (1908), 'Liberte' (1913).

Tarhan'dan iki şiir

Makber

Eyvah ne yer ne yar kaldı
Gönlüm dolu ah u zar kaldı
Şimdi buradaydı gitti elden
Gitti ebede gelip ezelden
Ben gittim o haksar kaldı
Bir köşede tarumar kaldı
Baki o enisi dilden eyvah
Beyrutta bir mezar kaldı

Bildir bana nerde nerde Ya Rab
Kim attı beni bu derde YA Rab
Nerde arayayım o dil rübayı
Kimden sorayım bi-nevayı
Derler ki unut o aşnayı
Gitti tutarak reh-i bekayı

Sığsın mı hayale bu hakikat
Görsün mü gözüm bu macerayı?
Sür'atle nasıl da değişti halim
Almaz bunu havsalam hayalim.

Çık Fatıma! lahteden kıyam et
Yanımdaki haline devam et
Ketn etme bu razı şöyle bir söz
Ben isterim ah öyle bir söz
Güller gibi meyl-i ibtisam et
Dağı dile çare bul meram et
Bir tatlı bakışla bir gülüşle
Eyyamı hayatımı temam et

Makber mi nedir şu gördüğüm yer
Ya böyle reva mı ey cay-ı dilber

İçimde Sen

Yine gece, yine hüzün
Ve yine içimde sen
Ve yine biliyor musun?
İçimde sen olunca hüzün de güzel...

Günün diğer önemli olayları

1877: Mithat Paşa, sadrazamlıktan azledildi ve Taif zindanında boğduruldu.
1924: Nezihe Muhittin'in başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu.
1933: Atatürk, 1 şubatta Bursa'da bir grup gericinin, ezan ve kametin Türkçe okunmasını bahane edip gösteri yapması üzerine Ege gezisini yarıda keserek Bursa'ya geldi.
1937: Anayasa'nın 2. Maddesi'nde yapılan değişiklikle, altı ilke Anayasa metnine girdi: "Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, Milliyetçi, Halkçı, Devletçi, Laik ve İnkılapçıdır. Resmi Dili Türkçe, başkenti Ankara şehridir."
1959: Türkiye ve Yunanistan arasındaki Kıbrıs konulu görüşmeler Zürih'te başladı.
1960: Besteci Selahattin Pınar 58 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.
1975: ABD Kongresi'nin 11 aralık 1974'te aldığı Türkiye'ye silah ambargosu kararı uygulanmaya başlandı.
1976: Heykeltıraş Kuzgun Acar 48 yaşında yaşama veda etti.
1976: Uçak firması Lockheed, Türkiye'de rüşvet verdiklerini açıkladı.
1983: 'Nokta' haber dergisi yayın hayatına başladı.
1993: ANAP İstanbul Milletvekili Adnan Kahveci, eşi ve kızı, Bolu-Gerede yakınlarında geçirdikleri trafik kazasında öldü.
1997: Sincan Belediye Başkanı Bekir Yıldız gözaltına alındı.

Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
1 şubat
2 şubat
3 şubat
4 şubat