Tarihte bugün: 31 mart

ABD, 1965 yılında Vietnam'a 3 bin 500 deniz piyadesi göndererek sıcak savaşa girdi.

Haberin Devamı

Vietnam'ın 20 yüzyıl tarihinin 30 senesinde savaş hüküm sürdü. Komünistlerin Fransız koloni kuvvetlerine karşı 1940'lı yıllarda başlattıkları mücadele, Saygon ve ülkenin tamamının kontrolünün 1975'te ellerine geçmesine dek sona ermedi.

Kuzeyde mevzilenmiş komünist güçler, milliyetçi lider Ho Şi Min liderliğinde 1954'te Fransızları bozguna uğrattı.

Ülke, yapılan anlaşmalarla komünist Kuzey ve ABD yanlısı Güney olmak üzere ikiye bölündü. Kalıcı bir çözüm için ülke çapında seçim sözü verildi ama bu asla gerçekleşmedi. Beş yıl içinde komünistler, Güney'de gerilla savaşı başlattı.

1964'te Kuzey Vietnam devriye botları, Tonkin Körfezi'nde seyretmekte olan ABD savaş gemisi 'Maddox'a ateş açtı. ABD de bu gerekçeyle Kuzey'i bombalamaya başladı. Daha sonra devriye botlarının aslında ateş açmadığı ortaya çıktı.

Bu saldırı hikayesi sadece Kuzey'in bombalaması gerekçesini ortaya koymadı, ABD Kongresi'nin, başkana yeni yetkiler veren Tonkin Körfezi Kararnamesi'ni onaylamasını da sağladı.

Buna göre, ABD Başkanı, saldırganları püskürtecek ve yayılmasını engelleyecek her türlü yetkiyle donatılmış bulunuyordu. ABD'nin Vietnam Savaşı'ndaki komploları bundan ibaret değildi.

1963 kasım ayında Güney Vietnam Devlet Başkanı Diem askeri bir darbe sırasında öldürüldü. Bu cinayetin ABD istihbarat örgütü CIA tarafından işlendiği sonra kanıtlandı.

Komünistlerle savaşmak üzere bölgeye yüzbinlerce ABD askeri gönderildi. Bu, nihayetinde pahalı ve başarısız olacak; sivil huzursuzluğa ve uluslararası şaşkınlığa yol açacak bir süreçti.

Amerika Birleşik Devletleri bilhassa domino teorisine dayanarak komünizmin yayılacağı yönündeki Soğuk Savaş kaygısıyla hareket etmişti.

Vietnam Savaşı çok çetin geçtiği kadar iki tarafın da birbirine acımadığı bir savaş olarak akıllara kazındı. Vietkonglar, ABD askerleri üzerinde akla hayale gelmeyecek işkenceler uygularken, ABD askerleri de aynı şeyi Vietnamlılar için yaptı.

Toplu halde yapılan işkenceler, insanları canlı canlı yakmalar, biyolojik saldırılar, napalm bombaları, bir köyü basıp çoluk çocuk kim varsa talan etmeler sıradan hale gelmişti.

ABD'den 19 bin kilometre uzakta cereyan eden savaş, televizyon sayesinde ABD'lilerin oturma odalarına taşındı. Ölen, yaralanan ve acı çeken asker görüntüleri, ABD kamuoyunun savaşa olan desteği her geçen gün azalmıştı.

Vietnam Savaşı 1960'lardan itibaren yaygın halk muhalefetini ortaya çıkardı ve ABD'li gençler arasında haksız bir savaşa karşı bir duruş ortaya çıktı. 1970'lere gelindiğinde ise nüfusun büyük çoğunluğu savaş karşıtı olmuştu.

Ülkenin dağlık orta bölgelerinde bir kasaba olan Buon Ma Thuot'nın ele geçirilişiyle savaşın kaderi değişti ve Kuzey Vietnam iyice güçlendi. Kuzey, iki ay sonra, 30 nisan 1975'te Güney'in başkenti olan Saygon'a girdi.

Vietnam Savaşı uzun ve kanlı bir savaş oldu. Hanoi hükümeti, 21 yıl süren çatışmalarda Kuzey ve Güney'de toplam 4 milyon sivil ile 1 milyondan fazla komünist savaşçının hayatını kaybettiğini söylüyor.

ABD'nin verilerine göre ise 200 ile 250 bin Vietnamlı asker ile 53 bin 200 ABD'li öldü ya da kayboldu. Saygon artık bugünün Vietnam'ının kurucusu ve o savaşın kahramanı ve lideri Ho Şi Min'in adını taşıyor.

Günün diğer önemli olayları

1848: Margaret ve Kate Fox adlı iki kız kardeş, ruhlar dünyasıyla ilişki kurduklarını iddia ederek, ilk profesyonel medyumlar oldu.
1889: Paris'te, 1789 Fransız Devrimi'nin 100'üncü yıldönümü için, Gustav Eiffel tarafından yapılan Eiffel Kulesi açıldı.
1901: Avusturya Macaristan Başkonsolosu Emile Jelinek'in Daimler'e ısmarladığı dört silindirli araç sahibine teslim edildi. Jelinek yeni aracına kızı 'Mercedes'in adını verdi.
1921: İkinci İnönü Savaşı'nda, Türk ordusunun karşı taarruzu başladı.
1923: Londra'da toplanan İtilaf Devletleri temsilcileri, Türkiye'nin 8 marttaki notasına cevap vererek, Lozan'da kesintiye uğrayan görüşmeleri sürdürmeye çağırdılar. Türkiye, çağrıyı 7 nisanda kabul etti.
1925: Şeyh Sait Ayaklanması'nın olduğu bölgede, Divanı Harb'in verdiği idam cezalarının, onay gerektirmeden yerine getirilmesi hakkındaki kanun kabul edildi.
1928: Torbalı'da 7.0 büyüklüğündeki depremde 50 kişi öldü.
1975: Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (39'uncu hükümet), Süleyman Demirel başkanlığında kuruldu.
1990: Dokuzuncu İstanbul Film Festivali programında yer alan Yusuf Kurçenli'nin 'Karartma Geceleri' filmi, Denetim Kurulu tarafından yasaklandı.

Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
Şubat ayı arşivi
1 mart
2 mart
3 mart
4 mart
5 mart
6 mart
7 mart
8 mart
9 mart
10 mart
11 mart
12 mart
13 mart
14 mart
15 mart
16 mart
17 mart
18 mart
19 mart
20 mart
21 mart
22 mart
23 mart
24 mart
25 mart
26 mart
27 mart
28 mart
29 mart
30 mart