Tarihte bugün: 22 mart

Atatürk'ün manevi kızı ve ilk kadın pilot Sabiha Gökçen, 2001 yılında Ankara'da hayata veda etti.

Haberin Devamı

22 mart 1913'te Bursa'da doğan Sabiha Gökçen, 22 mart 2001'de Ankara'daki Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde hayata veda etti. Dünyanın ilk kadın savaş pilotu, ilk Türk kadın pilot ve Atatürk'ün manevi kızıydı.

Bursa Vilayet Başkatibi Hafız Mustafa İzzet Bey ile Hayriye Hanım'ın kızları Sabiha, küçük yaşta anne ve babasını kaybetti, ağabeyi tarafından büyütüldü.

1925'te Bursa ziyareti sırasında evlerinin yakınındaki Hünkar Köşkü'nde konaklayan Atatürk'e ulaşmayı ve okumak istediğini iletmeyi başarmıştı.

Atatürk, ağabeyinden izin alarak Sabiha'yı evlat edindi ve Ankara'ya götürdü. Sabiha, Çankaya İlkokulu ve Üsküdar Kız Koleji'nde eğitim gördü. Rahatsızlığı nedeniyle öğrenimini yarıda kesip Heybeliada ve Viyana'da tedavi gördü.

Bir süre Fransızcasını ilerletmek amacıyla Paris'te bulundu. 1934'te soyadı kanunun çıkmasından sonra Atatürk kendisine Gökçen soyadını verdi.

Sabiha Gökçen, Atatürk'ün kendisine soyadı vermesini şöyle anlatmıştı: "Yıl 1934, yani soyadı yasasının kabul edildiği yıl. Atatürk her gece sofrasında bir dostuna, yakınına soyadı bulup veriyordu. O gece sıra bana gelmişti. Atatürk, "eee söyle bakalım Sabiha, senin soyadın ne olsun" dedi. Herkes yüzüme bakıyordu. "Siz ne emrederseniz o olsun efendim" diye kekeledim, heyecanlanmıştım. Aklımdan binbir şey geçiyordu, ama bunların hiçbirini söylemeye cesaret edemedim. Atatürk bir süre düşündükten sonra, "sana Atatürk kızı soyadını vermek isterdim ama" dedi. Fakat bu 'ama'nın sonunu getiremedi. Eline bir kağıt alıp şunu yazdı: Gökçen. O geceden sonra Sabiha Gökçen oldum. Niçin, ne düşünerek bana bu soyadını vermişti Atatürk, bilmiyorum. Tabi o yıllarda ben henüz havacılığa başlamadığım gibi, havacı olmayı da aklımdan geçirmemiştim. Bana Sabiha demiyorlar, Gökçen diyorlardı. Çok kimse bu soyadını havacılığa başladıktan sonra aldığımı düşünüyor. Oysa Ata'nın Gökçen soyadını bana vermesinden aşağı yukarı bir yıl sonra göklerle buluşup havacılığa başladım."

Gökçen, 1935'de Türkkuşu'nun açılış töreninde yapılan gösterilerden etkilenerek havacılığa ilgi duydu. Atatürk'ün de destek vermesiyle 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türkkuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi, yüksek planörcülük brövelerini aldı.

Yedi erkek öğrenciyle Kırım'a gönderilerek altı aylık yüksek planörcülük eğitimini tamamladı. Eskişehir Havacılık Okulu'nda Sami Uçan ve Muhittin beylerden özel uçuş eğitimi aldı. 25 şubat 1936'da ilk defa motorlu uçakla uçmaya başladı.

Uçuş eğitiminde gösterdiği başarılar üzerine Atatürk'ün isteği üzerine dünyanın ilk kadın savaş pilotu olmak için çalışmalara başladı.

O yıllarda kızlar askeri okullara alınmadığı için özel bir üniforma giydirilerek Eskişehir Uçuş Okulu'nda 1936-1937 döneminde 11 ay boyunca özel eğitim aldı.

Bu eğitim sorasında kendisine ilkokul öğretmeni Nüveyre Uyguç eşlik etti. Gökçen, brövesini aldıktan sonra Eskişehir’deki Birinci Hava Alayı'nda altı ay görev yaptı, bu sırada Trakya ve Ege tatbikatlarına katıldı.

1937'de Tunceli Harekatı'na katılan Gökçen, bu harekattaki rolü ile dünyanın ilk kadın savaş pilotu oldu. Tunceli dönüşü, Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Genelkurmay Başkanı'nın da katıldığı bir törenle kendisine THK İftihar Madalyası verildi.

1938'de uçağıyla beş gün süren Balkan turu yapan Gökçen'in ünü dünyaya yayıldı. Aynı yıl Türkkuşu'na başöğretmen tayin edildi. 1955'e kadar bu görevini başarıyla sürdürdü. THK Yönetim Kurulu üyesi oldu. Hayatı boyunca toplam 22 değişik hafif bombardıman ve akrobatik uçakla uçtu.

1940'ta Hava Okulu'nda askeri coğrafya ve topografya öğretmeni Üsteğmen Kemal Esiner ile evlendi ve eşine kendi soyadını verdi. Ancak üç yıl sonra, 12 ocak 1943'te eşini kaybetti.

Sabiha Gökçen, 22 mart 2001'de doğum gününden bir gün sonra, Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde 88 yaşında hayata gözlerini yumdu. Ankara'daki Cebeci Şehitliği'ne defnedildi.

"Türk kızı, gök kızı, Atatürk kızı"

Sabiha Gökçen'in ilk uçuşu 'Havacılık ve Spor Dergisi'nde (yıl 1937, sayı 193) aşağıdaki ifadelerle yer almıştı:

"Atının üstünde, erkek kahramanları geride bırakarak, akıncıların önüne düşen Tomris'i Türk ırkı bir kere daha yarattı. Tayyaresinin içinde Sabiha Gökçen. Zavallı Piyer Loti'ler; mezarlarınızdan başlarınızı doğrultsanız da, yalnız dezanşanteliklerine acıyıp alaka duyduğunuz Türk kadının kültürüne, kahramanlığına, tehlikelere ve göklere meydan okuyuşuna hayran olmak fırsatına kavuşabilseniz...

"Bir kadınımız, Avrupa'nın en ileri ilim şehirlerinden birinde yepyeni görüşler ve tezlerle bütün bir ilim aleminin alakasını çeken tarihi konferanslar verirken; bir kadınımız Meclis kürsüsünden memleketin en büyük meseleleri etrafında birçok ihatalı görüşler serdederken; bir kadınımız oturduğu şehrin halkevinde en belli başlı vazifelerden birini alarak kültür ve ülkü uğrunda bir cihanda çıkarırken; bir kadınımız da göklere Türk kadınının yüksekliğini, eşitsizliğini götürmektedir..."

Günün diğer önemli olayları

1829: Yunan devletinin kuruluşuna ilişkin protokol, Londra'da düzenlenen konferansta Avrupa devletleri elçilerince imzalandı.
1945: Mısır, Suriye, Lübnan, Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve Yemen, Kahire'de Arap Birliği'ni kurdular.
1963: Yassıada duruşmalarında Anayasa'yı ihlal suçundan idama mahkum edilen, ancak cezası yaş haddinden müebbete çevrilen eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar, adli tıbbın verdiği, rahatsızlığına ilişkin rapor üzerine, 22 martta Kayseri Cezaevi'nden tahliye edildi ve bir gün sonra Ankara'da büyük bir kalabalık tarafından karşılandı. Bayar'ın serbest bırakılması tepkilere yol açınca, cezasının ertelenmesine ilişkin karar, 28 martta kaldırıldı. Gözaltına alınması üzerine Bayar, 30 martta başladığı açlık grevini 3 nisanda bıraktı.
1968: Paris'te, Nanterre Üniversitesi'nde, ABD'nin Vietnam'da yürüttüğü savaşa karşı çıkan ve eğitimde reform yapılmasını isteyen öğrenciler, Daniel Cohn-Bendit'in liderliğinde üniversitenin birinci amfisini işgal ederek, 68 olaylarını başlattı.
1993: Yazar Semiha Ayverdi 87 yaşında vefat etti.
1995: Irak'ın kuzeyindeki harekatta 3 bin terör örgütü mensubu çembere alındı, 200'ü öldürüldü, sekiz er şehit oldu, 11 er yaralandı. 23 martta ise Haftanin kuşatıldı. 89 terörist daha ölü ele geçirildi.
2001: Diyarbakır DGM'de 5 yıldır süren Yüksekova Çetesi davasında 15 sanığa 3 ile 30 yıl arasında değişen hapis cezaları verildi.
2003: Hakkında üç ayrı gıyabi tutuklama kararı bulunan işadamı Halil Bezmen cezaevine konuldu. Bezmen 4 nisan'da tahliye edildi.
2003: Opera sanatçısı Suna Korad yaşamını yitirdi.

Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
Şubat ayı arşivi
1 mart
2 mart
3 mart
4 mart
5 mart
6 mart
7 mart
8 mart
9 mart
10 mart
11 mart
12 mart
13 mart
14 mart
15 mart
16 mart
17 mart
18 mart
19 mart
20 mart
21 mart