Tarihte bugün: 19 mart

ABD'li ayakkabı ustası Jan E. Matzeliger, 1883'te bir seferde tüm ayakkabıyı imal eden ilk makineyi icat ederek, ayakkabı sanayisinde devrim yaptı.

Haberin Devamı

1850'lerde tüm ayakkabılar elde yapılıyor ve bu da zaman alıyordu. El yapımı olduğu için fiyatları da yüksekti.

Matzeliger, ayakkabı sanayisine adeta yeni bir soluk getirdi. İcat ettiği makineyle bir ayakkabı, üç dakika içinde makineden çıkabiliyordu. Böylece ayakkabı maliyeti de düşürülmüş oluyordu.

İşte birkaç ilgin icat

Çengelli iğne: Dünya, Walter Hunt tarafından bulunan, çok basit ama faydalı bu ürünle 1849'da tanıştı. Çengelli iğne, ABD'li mucit tarafından sadece 15 dolar kazanabilmek amacıyla bir iddia sonucunda ortaya çıkmıştır.

Yemek çubukları: Yemek çubukları 5 bin yıl önce ilk defa Çin'de kullanılmaya başlandı. Çinliler, daha iyi pişmesi için yiyecekleri çok ufak parçalara ayırıyordu. Bunları tutabilmek için de ağaç dallarını kullanıyorlardı. Bugün Uzakdoğu'da yemek çubukları hala yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kaşık: Paleolitik zamanlardan beri kullanılan kaşıkların atası deniz kabuklarıdır. Kaşık, Latince ve Yunancadaki karşılığı 'spiral şekilli sümüklüböceği kabuğu' anlamına gelen 'cochlea' kelimesinden türetilmiştir. Günümüzdeki formunu ise M.S. birinci yüzyılda Romalılar vermiştir.

Bıçak: Tarihte kesin olarak ne zaman icat edildiği belli olmayan bıçak, günümüzde mutfaklarda ve yemek masalarında dizayn edilseler de tarihin ilk dönemlerinden başlayarak yakın bir zamana kadar öncelikle silah olarak kullanıldı. Ortaçağ Avrupa'sında ev sahibi masaya bıçak getirmezdi. Çünkü herkesin bıçağı belindeydi.

Çatal: Çatalı ilk kullananların Yunanlılar olduğu sanılmaktadır. Çatalın yemek masalarındaki kullanımı M.S. yedinci yüzyılda Ortadoğu'daki zengin ve itibarlı ailelerde görülmektedir. 13'üncü yüzyılda Bizanslılara onlardan da İtalyanlara geçmiştir. Fransa da ise 'gösterişe kaçıyor' diye kabulü yavaş olmuştur.

Dikiş makinesi: 1830'da Barthelemy Thimonnier dikiş makinesini icat etti. Makinede ayak pedalıyla döndürülen bir tekerlek, iğneyi kaldırıp indiriyordu. Fakat o dönemlerde pek çok terzi, işini kaybedeceği korkusuyla bu makinelerin 80 tanesini tahrip etmişti.

Fermuar: Fermuarın icadında her ne kadar tek bir mucitten söz etmek zor olsa da asıl katkıyı 1893'de W.L. Hudson'un yaptığı söylenebilir. İlk fermuar tasarımının o kadar ürkütücü bir görüntüsü vardı ki, pek çok üretici seri üretimi yapmayı reddetmişti.

Termos: 1906'da İskoçyalı J. Dewar, termos adını verdiği ve içine konulan sıvının ısısını koruyan, içiçe geçmiş iki kaptan oluşan bir sistem geliştirdi. Tarihin en popüler icatlarından birisi olan termos sayesinde piknik yapmak, insanoğlu için daha da keyifli bir hal almaya başladı.

Ataş: 1900'de Johann Vaaler, kağıtları sıkıca tutabilmek için, içiçe geçmiş iki halkadan oluşan ve metal bir telden ibaret orijinal bir ürün tasarladı. Vaaler'in ataş adını verdiği bu tasarım bugüne dek hiç değişmedi.

Kalemtraş: ABD'li John Lee Love tarafından 1897'de icat edildi. İlk üretimi bildiğimiz taşınabilir şekliyle tasarlanan kalemtıraş daha sonraki yıllarda geliştirildi.

Silgi: Silgiyi ilk defa 1736'da Avrupa'ya getiren, Fransız kaşif ve bilim adamı Charles Marie de la Condamine'dir. Bu aslında, Güney Amerika'da yerli kabilelerin oyun için ve tavuk tüyü gibi şeyleri vücutlarına yapıştırmak için kullandıkları bir maddeydi. Avrupalılar bunu kullandı fakat bir süre sonra çürüdüğü için kullanışlı olmadı. 1839'da Charles Goodyear, kauçuğu işlemenin ve dayanıklı kılmanın yolunu buldu ve bugün kullandığımız silgilere şekil vermiş oldu.

Raptiye: Raptiye, ilk defa ABD'li Edwin Moore tarafından kiralık bir odada üretildi. Bir gün önce yaptığını ertesi gün satan Moore, Eastman Kodak Company'den büyük bir sipariş alınca 1904'te Moore Raptiye Şirketi'ni kurdu. Şirketi hala küçük şeylerin üretimine devam etmektedir.

Yapışkan bant: 1921'de ABD'li R. Drew, yapışkan bant fikrini ortaya attı. Avrupa'da seloteyp adıyla piyasaya sürülen bu bandın bir yüzü, selüloz adı verilen ve yapışkan olan saydam bir plastik şeritten oluşuyordu.

Dikenli tel: 1867'de Lucien B. Smith, tarihteki ilk dikenli teli üretti. Teksas'ta yaşayan büyük toprak sahiplerinin sayısı artmaya başlayınca sınırlar birbirine yaklaşmaya başlamıştı. İşte bu ihtiyaçtan hareketle kendisi de bir çiftçi olan Smith, sınırları belirlemek ve yabancıların girişinin önüne geçebilmek için tarihteki ilk dikenli teli üretmiştir.

İngiliz anahtarı: 1835'te Solymon Merrick, ingiliz anahtarını tasarladı. İnsanoğlunun pratik zekasının bir ürünü olan ingiliz anahtarı ile vidaların büyüklüğü önemini yitiriyordu. Çünkü genişleyebilen ucu sayesinde her boyuttaki vida için kolayca kullanılabiliyordu.

Tornavida: Tornavidayı, M.Ö. üçüncü yüzyılda Arşimet icat etti. Arşimet tornavidanın mucidi olarak bilinmesine rağmen onun yapmış olduğu tornavida bugünkünden oldukça farklıydı; daha sonraları icadını daha da geliştirip tarihin ilk hidrolik tornavidasını üretmiştir.

Güneş gözlüğü: 1752'de James Ayscough icat etti. İlk güneş gözlüklerinin camları da bugünküler gibi renkliydi. Yeşil ve mavi cam kullanımı tavsiye edilmekteydi. Daha sonra Edwin H. Land, ilk selofenli polarize edilmiş camlı güneş gözlüklerini üreterek güneş gözlüklerinde yeni bir dönem açmış oldu.

Kilit: 1787'de Joseph Bramah tarafından tasarlanan kilit, ancak 75 yıl sonra Londra'da bir sergi sırasında bir ziyaretçinin 51 saat süren uğraşı ile açılabilmiştir. Tarihte ilk kilitleri eski Mısırlıların kullandığı bilinmektedir. Kilitler tahtadan yapılıyor ve açılıyordu. Anahtarın üzerinde değişik uzunluklarda silindir pimler vardı. Mısırlılardan esinlenen Linus Yale, Yale kilit olarak bilinen ilk modern pimli kilidi üretti.

Günün diğer önemli olayları

1866: Osmanlı Hükümeti, Süveyş Kanalı'nın açılması konusunda izin verdi.
1915: Güneş Sistemi gezegenlerinden Plüton'un ilk fotoğrafı çekildi. Ancak Plüton'un yeni bir gezegen olduğu o tarihte anlaşılamadı.
1920: Mustafa Kemal, Ankara'da bir meclis toplanması amacıyla genelge yayımladı.
1940: Türkiye'de ilk ebe okulu ve ilk doğum kliniğini açan askeri hekim Prof. Besim Ömer Paşa (Akalın), Ankara'da vefat etti.
1945: SSCB, bir nota ile 1925 tarihli Türk-Sovyet Dostluk ve Saldırmazlık Paktı'nı yenilemeyeceğini bildirdi.
1965: Merzifon'un Çeltek Linyit İşletmesi'ndeki grizu patlamasında 69 işçi öldü, 58 işçi yaralandı.
1971: CHP Kocaeli Milletvekili Prof.Dr. Nihat Erim, partisinden istifa etti ve başbakanlığa atandı.
1975: Tarihe Birinci Milliyetçi Cephe Hükümeti (MC) olarak geçen, dört sağ partiden (AP, MSP, MHP, CGP) oluşan koalisyon işbaşına geldi.
1998: Gazeteci Metin Göktepe'nin öldürülmesi davasında, beş polis, kastı aşan adam öldürme suçundan 7 yıl 6'şar ay hapis cezasına çarptırıldı, altı polis beraat etti.
1999: Ankara DGM Başsavcılığı, Fethullah Gülen hakkında, anayasal düzeni değiştirmeye çalıştığı gerekçesiyle soruşturma açtı.
2003: ABD askerleri Irak-Kuveyt sınırındaki askerden arındırılmış bölgeye girdi. ABD uçakları da Irak'ın batısını bombalamaya başladı.

Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
Şubat ayı arşivi
1 mart
2 mart
3 mart
4 mart
5 mart
6 mart
7 mart
8 mart
9 mart
10 mart
11 mart
12 mart
13 mart
14 mart
15 mart
16 mart
17 mart
18 mart