Tarihte bugün: 13 şubat
Edebiyat-ı Cedide'nin en büyük şairlerinden Cenap Şahabettin, 1934 yılında 64 yaşındayken yaşama veda etti.
Edebiyat-ı Cedide'nin önde gelen temsilcilerinden Cenap Şahabettin 1870'te Manastır'da doğdu. Edebiyata yakın ilgi duyan bir aileden geliyordu. Küçük yaşta şiir yazmaya başladı. İlk şiirleri 'Saadet' gazetesinde yayımlandı.
Feyziye İdadisi'ni ve Askeri Tıbbiye'yi bitirdikten sonra ihtisas için Paris'e gönderildi. Dönüşünde Mersin ve Rodos'ta doktorluk, Hicaz'da sıhhiye müfettişliği yaptı. 1914'te emekliye ayrılarak Darülfünun'da Batı Edebiyatı ve Fransız dili öğretmenliği yaptı.
Yenilikçi bir şair olarak Fransız şiirini kaynağında soludu ve Verlaine'e yakınlık duydu. Süslü ve ağdalı bir dille, sone biçiminde yazdığı aşk ve doğa şiirleriyle sembolizmin öncüsü sayıldı. Servet-i Fünun'un Tevfik Fikret'ten sonra en etkili şairiydi.
1908'den sonra düzyazıya ağırlık verdi. 'Tanin', 'Hürriyet', 'Kalem' ve 'Hak' gazetelerinde çıkan makalelerinde Genç Kalemler'in sade dil anlayışına karşı Osmanlıcayı savundu. Karşıtlarını eleştirirken alaycı bir üslup kullandı.
Ona göre, alay zekanın en tabii hakkıydı. Kurtuluş Savaşı yıllarında Anadolu hareketine karşı yazılar yazdı. Ancak hareketin hız kazanması ve Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte görüşlerini değiştirdi.
Şiiri 'nesir müziği' diye nitelendiren Cenap Şahabettin, 13 şubat 1934'te beyin kanaması nedeniyle hayata veda etti. Şiirleri ölümünden sonra kitaplaştırılan Cenap Şahabettin'in gezi, makale, tiyatro, kitapları sağlığında basılmıştı.
14 şubatta ünlü şiiri 'Elhan-ı Şita'yı anımsatan yoğun bir kar yağışı altında Bakırköy Mezarlığı'nda, kızı Destine Hanım'ın yanına gömüldü. Meslektaşı ve dostu Mazhar Osman, kara ve fırtınaya karşın bir konuşma yaparak onu 'dahi şair' olarak selamladı.
Ertesi günkü Cumhuriyet'te de Abdülhak Hamit’in Yunus Nadi'ye yolladığı başsağlığı mektubu yayımlandı: "Yazıklar olsun! Yalnız ona değil, onu bilenlere ve sevenlere yazık, en büyük üstatlarından bulunduğu edebiyatımıza yazık, hatta Cenab'ın öldüğünü duyduğum için bana da yazık!"
Eserleri
Şiir: 'Tamat' (1887), 'Seçme Şiirleri' (1934), 'Bütün Şiirleri' (1984)
Tiyatro: 'Körebe' (1917)
Nesir: 'Hac Yolunda' (1909), 'Evrak-ı Eyyam' (1915), 'Afak-ı Irak' (1917), 'Avrupa Mektupları' (1919), 'Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh ve Tiryaki Sözleri' (1918), 'Vilyam Şekispiyer' (1932)
Elhan-ı Şita
Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş,
Eşini gaib eyleyen bir kuş gibi kar
Gibi kar
Geçen eyyâm-ı nevbaharı arar...
Ey kulûbün sürûd-i şeydâsu,
Ey kebûterlerin neşideleri,
O baharın bu işte ferdâsı
Kapladı bir derin sükûta yeri
Karlar
Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar.
Ey uçarken düşüp ölen kelebek
Bir beyaz rîşe-i cenâh-ı melek
Gibi kar
Seni solgun hadîkalarda arar.
Sen açarken çiçekler üstünde
Ufacık bir çiçekli yelpâze,
Nâ'şun üstünde şimdi ey mürde
Başladı parça parça pervâze
Karlar
Ki semâdan düşer düşer ağlar!
Uçtunuz gittiniz siz ey kuşlar;
Küçücük, ser-sefîd baykuşlar
Gibi kar
Sizi dallarda, lânelerde arar.
Gittiniz, gittiniz siz ey mürgân,
Şimdi boş kaldı serteser yuvalar;
Yuvalarda -yetîm-i bî-efgân!-
Son kalan mâi tüyleri kovalar
Karlar
Ki havada uçar uçar ağlar.
Destinde ey semâ-yı şitâ tûde tûdedir
Berk-i semen, cenâh-ı kebûter, sehâb-ı ter...
Dök ey semâ -revân-ı tabiat gunûdedir-
Hâk-i siyâhın üstüne sâfî şükûfeler!
Her şahsâr şimdi -ne yaprak, ne bir çiçek!-
Bir tûde-i zılâl ü siyeh-reng ü nâ-ümid...
Ey dest-i âsmân-ı şitâ, durma, durma, çek.
Her şâhsârın üstüne bir sütre-i sefîd!
Göklerden emeller gibi rizan oluyor kar
Her sûda hayâlim gibi pûyân oluyor kar
Bir bâd-ı hamûşun Per-i sâfında uyuklar
Tarzında durur bir aralık sonra uçarlar,
Soldan sağa, sağdan sola lerzân ü girîzân,
Gâh uçmada tüyler gibi, gâh olmada rîzân
Karlar, bütün elhânı mezâmîr-i sükûtun,
Karlar, bütün ezhârı riyâz-ı melekûtun.
Dök kâk-i siyâh üstüne, ey dest-i semâ dök.
Ey dest-i semâ, dest-i kerem, dest-i şitâ dök:
Ezhâr-ı bahârın yerine berf-i sefîdi;
Elhân-ı tuyûrun yerine samt-ı ümîdi.
Günün diğer önemli olayları
1883: Alman besteci Richard Wagner, Venedik'te hayatını kaybetti.
1903: 'Komiser Maigret' tipini yaratan Belçikalı polisiye yazarı George Simenon doğdu.
1920: Erzincan düşman işgalinden kurtuldu.
1925: Şeyh Sait Ayaklanması başladı.
1943: İlk kadın tiyatrocularımızdan Neyyire Neyir, İstanbul'da hayata veda etti.
1960: Fransa, BM ile ABD'nin itirazlarına rağmen, Büyük Sahra'da atom bombası patlattı.
1966: Cemal Gürsel'in komaya girdiğinin altıncı günü, partiler Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay'ın Cumhurbaşkanı adaylığı üzerinde anlaştı.
1967: Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) kuruldu.
1975: Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edildi.
1995: İlk Türk Füzesi, Konya-Karapınar Füze Fırlatma Üssü'nden başarıyla fırlatıldı.
Tarihte bugün arşivi
Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
1 şubat
2 şubat
3 şubat
4 şubat
5 şubat
6 şubat
7 şubat
8 şubat
9 şubat
10 şubat
11 şubat
12 şubat