Tarihte bugün: 10 şubat

Epik Tiyatro'nun kurucusu Alman oyun yazarı Bertolt Brecht 1898 yılında doğdu.

Haberin Devamı

Eugen Berthold Friedrich Brecht, 10 Şubat 1898'de Augsburg'da doğdu, 14 Ağustos 1956'da Berlin'de hayata veda etti.

20'nci yüzyıla damgasını vuran oyun yazarı ve tiyatro kuramcılarından Brecht, aynı zamanda yetenekli bir şairdi. İlk şiirlerini 1913'te okul gazetesinde yayımladı. Bir yıl sonra ise yaşadığı kentin yerel gazetesinde yazıları çıkmaya başladı.

Edebiyata ve tiyatroya büyük ilgi duymasına karşın bir süre tıp eğitimi gördü. Birinci Dünya Savaşı'nın son yılında askere alındı ve bir hastanede görev yaptı. Aynı yıl yazdığı 'Ölü Askerin Öyküsü' adlı bir şiiri yüzünden Nazilerce suçlanarak yurttaşlıktan çıkarıldı.

Bertolt Brecht

Bertolt Brecht şiirinden örnekler...

1924'te gittiği Berlin'de Carl Zuckmayer, Max Reinhardt ve Helena Weigel gibi sanatçılarla tanıştı ve birlikte çalıştı. Helena Weigel'le evlendi ve bu evlilik ömrünün sonuna kadar sürdü. Brecht'in oyunların pek çoğunda Weigel başrolde oynadı.

Tiyatro yönetmeni Erwin Piscator ve besteci Kurt Weill ile tanıştıktan sonra tiyatro yaşamında yeni bir adım attı. Jaroslav Hasek'in romanı 'Aslan Asker Şvayk'ı sahneye uyarladıktan sonra yazdığı 'Adam Adamdır' oyunu Epik Tiyatro anlayışının ilk denemesiydi.

Epik Tiyatro öğretici bir tür olup, olaylar geleneksel tiyatrodakinin aksine, dramatik bir biçimde canlandırılacak yerde, izleyiciye anlatılır. İzleyici sahnede olup biteni bir gözlemci gibi izler.

Epik Tiyatro'da amaç düşündürmek, izleyicinin aklını kullanarak bir karara varmasını, harekete geçmesini sağlamaktır. Brecht dünyanın değişmesinden, insanların fırsat eşitliğine, düşünce özgürlüğüne sahip olduğu, adaletli bir düzenin kurulmasından yanaydı.

Benimsemiş olduğu Marxist dünya görüşü doğrultusunda, böylesine bir dönüşümün gerçekleşeceğine inanıyordu. Tiyatronun bu amaca ulaşmak için etkili araçlardan biri olduğu kanısındaydı.

Gene bu sırada yazdığı ve Kurt Weill'in bestelediği, dünya çapında ün kazanacak olan 'Mahagonny' ve 'Üç Kuruşluk Opera' adlı müzikalleri sahneye koydu.

Nazilerin yönetime gelmesiyle Almanya'da çalışma olanağı ortadan kalktı. 1933'te Almanya'yı terk etti. Önce İsviçre'ye, oradan Danimarka'ya gitti.

1939'a kadar kaldığı Danimarka'da 'Tak-tik', 'Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti', 'Galileo'nun Yaşamı', 'Cesaret Ana ve Çocukları' gibi her biri başyapıt olan oyunlar yazdı. 'Sezua'nın İyi İnsanı'nı da burada yazmaya başladı.

1939'da Danimarka'nın da Nazi tehdidi altına girmesi üzerine önce Finlandiya'ya, oradan da 1941'de ABD'ye gitti. Oyunlarından bazıları bu dönemde İngilizce'ye çevrildi ve ABD'de sahnelendi. Ne var ki, ABD'li izleyici Brecht'in oyunlarından tedirgin oldu ve ilgi göstermedi.

1947'de ABD'de esen Soğuk Savaş rüzgarı, Brecht'in ABD'ye Karşı Etkinlikleri Soruşturma Komisyonu'nca sorguya çekilmesine yol açtı. Dünya görüşüne ilişkin suçlamalara karşı çıktı. ABD'de barınmayacağını anlamıştı.

Brecht, Alman Demokratik Cumhuriyeti yöneticilerinin çağrısı üzerine Doğu Berlin'e yerleşti ve içlerinde eşi Helena Weigel'in de bulunduğu bir grup oyuncuyla 1948'de 'Berliner Ensemble' adlı tiyatro topluluğunu kurdu.

Berliner Ensemble, gerek kuramsal çalışmaları, gerek sahnelediği çok başarılı oyunlarıyla, dünya çapında ün kazanmakta gecikmedi. Brecht, 1956 ilkbaharında hastalandı ve bundan kısa bir süre sonra Berlin'de hayata veda etti.

Günün diğer önemli olayları

1837: Rus yazar Aleksander Puşkin hayata veda etti.
1918: Padişah II. Abdülhamid, Beylerbeyi Sarayı'nda yaşamını yitirdi.
1947: Besteci ve gazeteci Muhlis Sabahattin Ezgi, 58 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti.
1950: Komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim üyelerinin davası sona erdi. Behice Boran ve Niyazi Berkes üçer ay hapis cezası aldı. Pertev Naili Boratav beraat etti.
1953: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde, Adnan Çoker ve Lütfü Günay'ın, 'Sevgi Öncesi' adını taşıyan ilk soyut resim sergisi açıldı.
1962: Doğu ve Batı arasında casus değişimi yapıldı: Sovyetler Birliği'nde hapis cezası alan ABD'li pilot Gary Powers ülkesine verildi.
1969: ABD Altıncı Filosu'na bağlı gemiler İstanbul'a geldi. Üniversite öğrencileri protesto düzenledi.
1979: Hacettepe Tıp Fakültesi Hastanesinde Türkiye'de ilk kez 1.5 aylık bebeğe açık kalp ameliyatı yapıldı.
1993: Kemal Tahir'in 'Yorgun Savaşçı' adlı eserinden uyarlanan filmin 10 yıl önce yakılmaktan kurtulan tek kopyası TRT'de yayınlandı.
1998: Fransa'da sinema dalında düzenlenen Sadoul Ödülü'nü, yönetmenliğini Zeki Demirkubuz'un yaptığı 'Masumiyet' adlı film kazandı.

Tarihte bugün arşivi

Ekim ayı arşivi
Kasım ayı arşivi
Aralık ayı arşivi
Ocak ayı arşivi
1 şubat
2 şubat
3 şubat
4 şubat
5 şubat
6 şubat
7 şubat
8 şubat
9 şubat