Tarihte bugün: 10 Ocak

İspanyol-Amerikan savaşı sonrası Küba, 10 Ocak 1898'de, İspanya’dan bağımsızlığını kazandı.

Haberin Devamı

Küba'nın ilk sakinleri Güney Amerika'dan adaya gelen Guanahatabey ve Kiboni Yerlileriydi. Adaya daha sonra yerleşen Taynolar (Antil Aravakları) çömlek ve alet yapımında belirli bir düzeye ulaşmış tarımcı ve barışçıl bir halktı. İspanyolların adada ilk koloniyi kurduğu sırada çoğunluğunu Taynoların oluşturduğu Yerlilerin sayısı 80-100 bin dolayındaydı.

Sömürge Dönemi

Kristof Kolomb'un birinci yolculuğunda keşfederek (Ekim 1492) İspanyol toprağı ilan ettiği Küba'da ilk kalıcı yerleşim 1511'de kuruldu. Sömürgecilerin baskı ve sömürüsü, salgın hastalıklar, açlık ve göçler yerli nüfusunu 5 bine kadar düşürdü. 18. yy' a girilirken bölgede sağlanan barış ve düzenle birlikte sömürgenin nüfusu 50 bine ulaştı.

İspanya'dan düzenli gemi seferlerinin başlaması Havana'nın ticari ve stratejik önemini artırdı. Bu arada hayvancılığın, tütün ve şekerkamışı üretiminin artırılması ve işgücü için Afrika'dan çok sayıda köle getirilmesi adada köklü bir değişim yarattı.

1865'te köle ticaretinin sona ermesiyle ortaya çıkan işgücü açığını kapatmak için adaya sözleşmeli işçi olarak Meksika yerlileri ve Çinliler getirilmeye başladı.

Bağımsızlık ve sonrası

19. yy'ın sonlarından itibaren İspanya'nın şeker üretimi ve ihracatı için gerekli işgücü, sermaye, makine, teknik beceri, ve pazarları sağlamada yetersiz kalması Küba'yla olan siyasi ve iktisadi bağlarının giderek zayıflamasına yol açtı. Bu ortamda ABD'li işadamları şeker üretiminde ve ticaretinde güç kazanmaya başladı.

İspanyolların adada gelişen özerklik talebine ödün vermemesi ve vergileri daha da artırması, On Yıl Savaşı'nın (1868 - 1878) başlamasına neden oldu. Sonunda İspanya Zanjon Sözleşmesi'yle (1878) siyasal ve ekonomik reformlar yapmaya söz verdi.Adada sağlanan barış ortamı ekonomik bunalımın derinleşmesi yüzünden uzun süreli olamadı.

1895'te sürgündeki Kübalı şair ve gazeteci Jose Marti'nin sürgündeki siyasi örgütleri biraraya getirmesiyle gerilla taktiklerine dayanan bir bağımsızlık savaşı başladı. Buna karşı İspanya adaya 200 bin asker çıkardı. Savaş ortamının adadaki şeker üretimini durma noktasına getirmesi üzerine ada ekonomisinde etkin durumda olan Amerika Birleşik Devletleri'nin Havana limanında demirli Maine Gemisi'nin batırılmasını bahane ederek İspanya'ya savaş açmasına neden oldu.

İspanya'nın İspanyol - Amerikan Savaşı (1898) sonunda yenilmesinin ardından imzalanan Paris Antlaşması çerçevesinde öngörülen Küba'nın bağımsızlığı 1 Ocak 1899'da Amerika Birleşik Devletleri işgali altında yürürlüğe girdi.

Küba Devleti'nin siyasal ve ekonomik çerçevesini belirleyici önlemler alan Amerika Birleşik Devletleri, Küba'nın iç ve dış ilişkilerinde söz sahibi olma ve Guantanamo Koyu'nda bir deniz üssü kurma hakkını aldıktan sonra birliklerini adadan çekti.

Başka neler oldu:

    * 1901 - İlk Nobel ödülleri verildi.
    * 1964 - Martin Luther King Nobel Barış Ödülü'nü aldı.
    * 1983 - Arjantin'de askeri rejim sona erdi
    * 1987 - Sedat Simavi Basın Ödülü Uğur Mumcu'ya verildi.
    * 1988 - Türkiye'de ilk karaciğer nakli ameliyatı yapıldı. Ameliyatı, Ankara Hacettepe Üniversitesi'nden Prof.Dr. Mehmet Haberal gerçekleştirdi.
    * 1994 - Yaser Arafat, Shimon Perez ve Yitzhak Rabin Nobel Barış Ödülü'nü aldılar.
    * 2002 - Stanford Üniversitesi insan embriyosu klonlayacağını açıkladı.
    * 2002 - Kuzey Kore'den gelen Scud füzeleri taşıyan bir gemi Umman denizinde İspanyol donanması tarafından durduruldu.
    * 2003 - İranlı Şirin Ebadi, Nobel Barış Ödülü'nü alan ilk müslüman kadın oldu.

Tarihte bugün doğanlar:

    * 1804 - Carl Gustav Jacob Jacobi, Alman matematikçi (ö. 1851)
    * 1822 - César Franck, Fransız besteci (ö. 1890)
    * 1830 - Emily Dickinson, ABD'li şair (ö. 1886)
    * 1960 - Kenneth Branagh, İngiliz yönetmen
    * 1980 - Sarah Chang, Koreli-Amerikalı keman virtüözü

Tarihte bugün ölenler:

    * 1198 - İbn Rüşt, Endülüslü-Arap felsefeci ve hekim (d. 1126)
    * 1896 - Alfred Nobel, dinamitin mucidi İsveçli kimyacı (d. 1833)
    * 1936 - Luigi Pirandello, İtalyan yazar, Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1867)
    * 2006 - Augusto Pinochet, Şili diktatör (d. 1915)
    * 2007 - Erhan Bener, Türk yazar (d. 1929)