Herkes onları futbol takımı sanıyordu

Sovyet Gürcistan'ı için Dinamo Tiflis bir futbol kulübünden daha fazlasıydı: Gündüzleri maç yapan, geceleri ise gizli polis örgütü için insanları evlerinde göz altına alan futbolcuları vardı. Gürcistan bağımsızlığına kavuştuğunda da da Dinamo Tiflis bir futbol kulübünden daha fazlasıydı. Belki tarihi karanlıktı ama yine de Gürcistan ulusu için milli gururdu.

Haberin Devamı

/

Sovyet Gürcistanı'nda Dinamo Tiflis hem milli gururdu hem de kimlik meselesiydi. Avaresinden üst düzey politikacısına kadar herkes futbolla nefes alıp veriyordu. Onlardan biri de Lavrenti Beriya'ydı.

/

Beriya'yı tarih on binlerce Sovyet vatandaşı için hapis ya da idam fermanı veren gizli polis şefi olarak anlatıyor.

Haberin Devamı

/

Dinamo Tiflis kurulduğunda (1925) Beriya da 26 yaşındaydı. Bizzat futbol da oynadı. 1928 yılında Gürcistan Güvenlik Servisi'nin korku saçan ismi oldu. Tarihi belgelere göre Beriya, Dinamo Tiflis'i de NKVD adlı İçişleri Halk Komiserliği'nin bir teşkilatı haline getirdi. Dinamo'nun başında NKVD subayları bulunuyordu. Ekip teknik ve mali görüşmeler yapıyordu.

/

Spor, Sovyetler Birliği için çok önemliydi. Komünist Partisi, sporu bir araç olarak görüyordu. Her takım bir partiye ya da devlet kontrolüne tabiydi. Futbolcular bu sayede sadece maaş almıyor, bedava konutlar ve başka başka bedava şeylerin de sahibi oluyordu.

Haberin Devamı

/

Bu arada KGB arşivlerine göre Beriya döneminde Gürcistan'dan sadece 1937-1938 yılları arasında 25 bin 430 kişi tutuklandı, 14 bin 500 kişi kamplara gönderildi, 10 bin 930 kişi de idam edildi.

/

O dönemde Dinamo Tiflis'le ilgili kararlar da NKVD binasında veriliyordu. Gizli Polis Şefi Sergo Goglidze'nin kontrolünde yürütülen müzakerelerle karar alınıyordu.

Haberin Devamı

/

Dinamo Tiflis formasını giyen oyuncular ise gündüzleri futbolcu geceleri ise NKVD casuslarıydı. Gündüz golünü atan futbolcu akşam evlere baskın düzenliyor insanları evlerinde tutukluyordu.

/

1937'de Dinamo'nun kaptanı olan Ermeni asıllı Mikhail Aslamazov tutuklandı. İddiaya göre Aslamazov, Tiflis'teki NKVD binasının penceresinden atlayarak öldü. Ancak o döneme ait bir tanık olan Konstantin Savitsky, Aslamazov'a intihar edene kadar işkence yapıldığını iddia etti.

Haberin Devamı

/

Bir başka Tiflis oyuncusu Levan Abashidze de tutuklandı ve 30 yaşındayken idam edilmişti. Her iki futbolcunun da neden tutuklandığı belli değildi. Her iki oyuncu da Dinamo Tiflis'ten ayrılmış ve futbolu bırakmışlardı.

/

İddialara göre Beriya, Dinamo Tiflis'in maçları kazanması için rakip takımlara karşı hile yapmaktan da çekinmiyordu. Öyle ki bazen rakip takımdan önemli isimleri Komünist Partisi düşmanı ilan ediliyordu ya da zorla Dinamo Tiflis'e transfer oluyorlardı.

Haberin Devamı

/

Beriya ilginç kararlar veriyordu. Takımın teknik direktörü Grigol Pachuila'yı NKVD'nin Karadeniz-Abhazya bölgesinde görevlendirdi. Pachuila, Beriya'nın izniyle orada yeni işkence yöntemleri uyguluyordu. 1953'te Beriya hapse atılınca Pachuia da tutuklandı ve 25 yıllığına kampa gönderildi. Serbest kaldığında masum olduğunu iddia etti.1950'lerde Dinamo'ya iyi oyuncular transfer etmek isteyen NKVD subayları, Kirila Sovetov takımının futbolcusu Misha Jojua'yı kaçırarak zorla transfer etti.

/

Dinamo Tiflis tarihindeki belki de en çok dikkat çeken dönem 1953 sezonuydu. Stalin'in doğduğu yerin takımıydı Dinamo Tiflis, buna rağmen Stalin'in ölümüne kadar şampiyonluk kazanamamıştı. Tam da o yıl yani Stalin'in öldüğü yıl şampiyonluğa çok yakındı.

Haberin Devamı

/

Gürcü Tarihçi Demiko Loladze o dönem Stalin'in yerine geçen Nikita Kruşçev'in 'Dinamo Tiflis'in şampiyon olmasının önlenmesi kararı aldığını anlatıyor.Kendi gücünü artırmak isteyen Kruşçev, Dinamo Tiflis'in Stalin kimliğini temsil ettiğini biliyordu ve onu önünde bir engel görüyordu.Bu siyasetin futbol işlerine burnunu ne ilk ne de son sokuşuydu şüphesiz. Ancak Gürcüler efsaneleşen takımlarının engellenişini unutamıyor.

/

O sezon 53. lig sezonuydu. 12 takımla başlayan lig 11 takımla tamamlandı. Ligde Gürcüleri temsil eden tek takım Dinamo Tiflis'ti. Çoğunluk Rus takımlarından oluşuyordu. 2 Ukrayna 1 de Litvanya takımı vardı.O dönem takımın santrforu olan Mijail Dzhodzhua 'Harika bir takımımız vardı. Atak futbol oynuyorduk, teknik gücümüz yüksekti' diyor.Sovyet Gizli Polisi şefi olan Lavrenti Beriya'nın bir Dinamo Tiflis taraftarı olduğu biliniyordu. Takım Gizli Polis'in takımı kabul ediliyordu.

Haberin Devamı

/

Dinamo Tiflis 1936 yılında ilk kez Sovyet Ligi'ne katılmıştı. 53. Lig sezonunda ilk kez şampiyon olmaya çok yaklaşmıştı. Torpedo'yu Moskova'da 2-1 mağlup ettiler. Arkalarındaki Spartak'la 2 puan fark vardı. Spartak yenilir ya da berabere kalırsa Dinamo Tiflis şampiyon olacaktı.Ancak Torpedo Moskova taraftarları hakemin kararından memnun değildi. Penaltı tartışmalıydı, Dinamo'nun öbür golü de onlara göre açıkça ofsayttı.Tepki gösteren 25 bin taraftar sahaya indi, oyuncular ve hakemler soyunma odasına saklandı.Torpedo Moskova kulübü resmi bir protesto mesajı yayınladı ve bu Sovietski Sport'un manşetinde yer aldı.

/

Kremlin için sahada yaşananlar kabul edilemezdi. Dinamo Tiflis'in başarısının Gürcistan'da milliyetçiliği provoke etmesinden korkuluyordu.Bu nedenle maç iptal edildi ve yeniden oynanmasına karar verildi. Gerekçe olarak da hakem hataları ve çıkan olaylar gösterildi.Karar Dinamo Tiflis oyuncularını psikolojik açıdan yıkmıştı. Gözyaşları içinde kaldılar, Kremlin'in politik kararı sonrası yıkılmışlardı, tekrar maçını kazanmalarının artık imkanı yoktu.Tekrarlanan maçı bu kez Torpedo 4-1 kazandı. Şampiyonluk Gürcü takımının elinden kayıp gitti.

Haberin Devamı

/

Maç boyunca Torpedo taraftarları Tiflis ekibine 'Berievtski' yani 'Beriata'lar' diye bağırmıştı. Lavrenti Beriya'nın yarattığı korkudan Dinamo Tiflis'i sorumlu tutuyorlardı.Lopadze 'Ruslar, Stalin ve Beriya'dan rövanşı almış oldular' diyor.Lopadze tekrar maçının Moskovalı hakemi Nikola Latishev'in Dinamo Tiflis Teknik Direktörü'ne 'Bu maçı asla kazanamayacaksınız' dediğini söylüyor.

/

Babam o maçta stattaydı, diyor Tiflisli Ramaz, 'Ortam çok gerginmiş, taraftarlar 'Gürcülere vurun' diye hep bir ağızdan bağırıyormuş.Torpedo Moskova'lı oyuncular şampiyon olmamalarına rağmen o akşam hep beraber bir restorana gidip şampiyon olmuş gibi sevindi.

Haberin Devamı

/

Şampiyon ise Zenit Samara'yı 1-0 yenen Spartak Moskova olurken Dinamo Tiflis ikincilikle yetindi. Torpedo Moskova ise üçüncü oldu.Dinamo Tiflisli oyuncular maçın tekrarlanması kararı verildiğinde şampiyonluğun Spartak Moskova'ya gideceğini anlamıştı.

/

Gürcistan 1991'de bağımsızlığına kavuştuğunda Gürcü halkı Dinamo Tiflis'in NKVD tarafından yıllarca yönetildiğini biliyordu. Buna rağmen Tiflis'i tutmaya devam ettiler. 1981'de Avrupa kupası kazandıkları için takımı ve futbolcuları affetmişlerdi.

Haberin Devamı

/

14 Ekim 1964'te yapılan Merkez Komitesi toplantısında, Kruşçev ileri yaşı ve bozulan sağlığı sebebiyle Komünist Parti genel sekreterliğinden istifa ettiğini açıkladı.Dinamo Tiflis de Sovyet liginde ilk şampiyonluğunu ancak Kruşçev'in istifasının üzerinden 1 ay geçtikten sonra 1964 yılında kazandı. Daha sonra 1978'de ikinci şampiyonluk geldi.

/

Gürcistan'da herkes Beriya'dan nefret de etse onun Dinamo Tiflis'e olan sevgisine de saygı gösteriyor. Tiflis Devlet Üniversitesinden Tarih Profesörü Gogi Demetradze 'Kendisinden nefret ediyorum ama o Dinamo'yu seviyordu. Benim babamı da tutuklamıştı ancak Dinamo Stadyumu'nu da o yapmış ve her zaman Dinamo Tiflis'e destek olmuştu" diyor.