Medeniyetler ve lezzetler beşiği: Diyarbakır

Yüzlerce medeniyete ev sahipliği yapmış, Mezopotamya ile Anadolunun kesiştiği noktada bulunan Diyarbakır Gezmeniz, görmeniz, tarihi dokusunu içinize çekmeniz ve hatta yemeniz gereken çok şey var bu bereketli şehirde.İlk olarak Diyarbakır deyince hepinizin aklına gelenle başlayalım: Diyarbakır Surları Çin Seddinden sonra dünyanın en en uzun surları olan bu surlar, MÖ.3.000-4.000 yıllarında Huriler tarafından bugün İçkale diye adlandırılan yerde yapılmış. Bu surlardan günümüze gelebilen kısım ise çok az ne yazık ki Bugünkü surların ise MS.346 yılında Roma İmparatoru II.Constantinius tarafından yaptırıldığı söyleniyor. İşte bu Surların üzerinde gezerek başlayabileceğiniz Diyarbakır yolculuğunu Surlarda bulunan burçların en eski ve en büyüğü olan Keçi Burcunda devam ettirebilirsiniz. Burcun üstünde gözünüze çarpan boş bir iskemleye oturun, bir kaçak çay siparişi verin ve karşınızda gördüğünüz Dicle nehri ile sekiz bin yıllık Hevsel Bahçeleri manzarasının tadını çıkarın. Binlerce yıl boyunca şehrin tarım ihtiyacını karşılamış bereketli Hevsel Bahçelerinin artık Unesco Dünya Kültür Mirası Listesinde olduğunu da belirtmekte fayda var. Keçi burcundan sonra ise gelin rotamızı yapımına 1521 yılında başlanan ve 1527 yılında bitirilen Kervansaray Hanına çevirelim. 72 oda, 17 dükkan kapasiteli bu han İpekyolu üzerinden Hicaza giden tüccarlar için yapılmış ve günümüzde ise restore edilerek otel haline getirilmiştir. Burada aynı zamanda düğün, konferans gibi çeşitli etkinlikler de düzenleniyor. Bir Diyarbakır düğünü nasıl olur diye merak ediyorsanız Hana akşam vakti giderek görebilirsiniz. Kervansaraya 10-15 dakikalık bir yürüme mesafesinde ise bir başka han olan Hasanpaşa Hanında bulunuyor. Hasan Paşa Hanı, Diyarbakır'ın Osmanlılar tarafından alınmasından sonra Sokullu Mehmet Paşa'nın oğlu Vezirzade Hasan Paşa tarafından yaptırılmış ve uzun yıllar önemli bir tüccar hanı olarak kullanılmıştır. Bugün ise Han birçok kafe ile gümüş takı, ipek şal gibi ürünler satan birçok dükkana ev sahipliği yapıyor. Hasan Paşa hanını popüler kılan en önemli ayrıntı ise Hanın içinde bulunan kahvaltıcıları... Mustafanın Kahvaltı Dünyasında yada Meşhur Kahvaltıcı Kadride kavurmalı yumurtadan dört beş çeşit yöresel peynire kadar birçok Diyarbakır lezzetini içeren doyurucu bir kahvaltı yapabilirsiniz. Üstelik bu kahvaltı kişi başı 30 TL gibi bir fiyata sahip. Kahvaltıcı Kadrinin şehrin yeni yerleşim merkezi olan Diclekentte bir şubesi daha olduğunu da belirteyim. Otantik yolculuğuna bir ara vermek isteyenler orada da aynı lezzet ve kalitede bir kahvaltı yapma imkanını bulabilir. Diyarbakırda görülmesi gereken bir diğer han ise 1683 yılında yapılan Sülüklü Han. Han ismini içerisinde bulunan kuyudan bir dönem hekimler tarafından şifa amaçlı sülüklerin çıkarılmasından alıyor. Bugün ise Han közde pişirilmiş bol köpüklü Türk Kahvenizi yudumlayabileceğiniz sakin ve huzurlu bir yer. Sülüklü Han, Diyarbakırın birçok medeniyete ev sahipliği yapmasının getirdiği çok kültürlülüğü de size her an hissettirecek. Handa otururken bir masada gül şerbeti yudumlayan Diyarbakırlı esnaf amcaları, bir diğerinde ise Süryani şarabı içen gençleri görebileceksiniz. Hanın meşhur köpüklü Türk Kahvesinin yerine değişik tat arayanlar bölgenin yöresel kahvesi olan Menengiç Kahvesini de sipariş vererek deneyebilir. Hanlardan sonra ise yine aynı şekilde Sur içinde bulunan Anadolu'nun en eski camilerinden olan Ulu Camiyi ziyaret etmenizi öneririm. Görkemli sütunları ve muazzam taş işçiliğiyle göz dolduran bu kutsal mekanın avlusunda bir de Romalılardan kalma bir güneş saati bulunuyor. Dört mevsim güneşli Diyarbakırda bu tarihi güneş saatin yanı sıra Türkiyenin ilk güneş evinin de bulunduğunu söylemek lazım. Güneş ışınları ile birçok elektronik ev aletini çalıştığını görmek isteyenler için Yenişehirde bulunan Güneş Evi de değişik bir alternatif olabilir. Ulu Camiiden sonra Diyarbakırın diğer kutsal mekanlarına geçiş yapalım. Yine Surda bulunan 3. yüzyıldan kalma Meryem Ana Süryani Kadim Kilisesi, Katolik mezhebine bağlı Keldanilerin ibadet ettiği Mor Petyun Keldani Kilisesi ve Ortadoğu'daki en büyük Ermeni kilisesi olan Surp Giragos Ermeni Kilisesini de ziyaret defterinize not edin. Kiliselerle arasında yürüme mesafesi bulunan eski Diyarbakır evlerinin has örneği Cahit Sıtkı Tarancı Müze Evini de ziyaret edebilir, şaire ait özel eşyalar, mektupları ve kitapları ile etnografik eserleri bulabilirsiniz. Diyarbakırın yetiştirdiği bir diğer çok kıymetli şair Ahmet Arife ithaf edilen 120 yıllık Ahmet Arif Edebiyat Müze Kütüphanesi de Cahit Sıtkı Müze Evine komşu olarak bulunuyor. Diyarbakır mutfağına ufaktan giriş yapıyorken et yemeden şehri terk etmeyi aklınızdan geçirmediğinizi umuyorum. Yenişehirde bulunan Mardin Kebap Evi, kebapseverler için güzel bir alternatif. Yok ben lahmacun-pide isterim diyen olursa da onlar için en doğru adres hem Diclekentte hem de Ofiste şubeleri bulunan Buket Lahmacun. Paça içmeden dönmem diyenler için ise adres yine Ofiste bulunan Paçacı Fazıl. Yok ben Surun tarihi dokusundan ayrılmam diyorsanız da Surda bulunan Onur Ocakbaşında yine aynı lezzette kebabın keyfini çıkarabilirsiniz. Diyarbakırın kendine has ciğer kebabını denemek isteyenler için ise istikamet Dağkapı Ciğercisi Hüseyin Usta olmalı. Ciğerci dediğime bakmayın aynı zamanda çok güzel mangalda köfte de yapıyor. Ciğerle tanışmaya henüz hazır olmayanlar köfteleri de deneyebilir. Kaburga dolması severleri ise Kaburgacı Selim Amcaya alalım. Bu yemek faslına tatlı bir son vermenin yolu ise Diyarbakırın meşhur burma kadayıfını yemekten geçiyor. Şehrin birçok yerinde şubeleri bulunan Hacı Levent yada Sıtkı Usta Kadayıfçıları fıstıklı, cevizli yada peynirli seçenekleri mevcut olan burma kadayıflarıyla sizi bekliyor olacak. Son olarak da Diyarbakır gezimizi acı bir hikayenin tatlı sonuyla bitirelim. Diyarbakırda yaşanan işkence hikayelerinin baş aktörlerinden olan Saraykapıda bulunan 1800lü yıllardan kalma Cezaevi binası Arkeoloji Müzesi, Taş Eserler Müzesi, Kilise, Sanat Galerisi ve Kongre Merkezi olarak işlevlendirildi. Burada müzeleri, kiliseyi gezebilir ve sonrasında da İç Kale Cafe adı verilen kafede oturarak Dicle Nehri manzarasının tadını çıkarabilirsiniz. Sülüklü Handa Menengiç Kahvesi içmeyi es geçenler için İç Kale Cafe de aynı imkanı sunuyor. Üçüncü bir şansınız ise ne yazık ki olmayacak.