Çin’in bilinmeyen toprak evleri

Şimdi Çin'e gidiyoruz. Toprak evler, leziz ördek yumurtasıyla yapılan omletler ve huzurlu bisiklet sürüşleri, yeşil manzaraları size ihtiyacınız olan sakinlik ve huzura. Çin'in bilinmeyen toprak evlerini Servet Selen CNN TÜRK Seyahat okurları için yazdı.Çin deyince biz Türklerin aklına ilk gelen şehirler Pekin, Shanghai, Doğu Türkistan dediğimiz Xinjiang eyaleti ya da Hong Kongtur, belki biraz daha zorlasak Guangzhou... Ama aslında ülkemizin 12 katından fazla büyüklüğe sahip Çinin her bir yanında ayrı güzellikler var. Bunlardan biri de belki bizim en az bildiğimiz Fujian eyaletindeki Tuloular, yani toprak evler. Tulouları keşfetmek üzere arkadaş grubumla Shanghaidan hızlı trenle yola çıkıyoruz. 8 buçuk saat civarı süren yolculuktan sonra daha gelmeden öncesinde anlaştığımız sürücümüz, rehberimiz, otel sahibimiz kısaca her şeyimiz Mr Liu ile Nanjing tren istasyonunda buluşuyoruz. Bu istasyon Tuloulara giden yola en yakın hızlı tren istasyonu. Buraya kadar gelmek kolay olsa da daha 2 saat sürecek olan bol virajlı ve tırmanmalı bir yol bizi bekliyor. Bir buçuk saat kadar sonra saat akşam 6ya yaklaşıyor ve açlığımızı hissetmeye başlayınca yol üstünde bir restoranda duruyoruz. Restoran dediysem kendi halinde küçük, o gün ne pişirdilerse onu servis ettikleri şirin bir köy lokantası. Sebze, noodle ve balık ağırlıklı yemekleri seçip yolumuza devam ediyoruz. Yarım saat sonra yol boyunca gördüğümüz farklı Tuloular ve uçsuz bucaksız çay tarlalarını geçip bu gece kalacağımız otele yerleşiyoruz. Aslında gezimizin en heyecanlı akşamı bu akşam, çünkü otelimiz 300 yıl kadar önce inşa edilmiş bir Tulou! Liu ailesinin yüzyıllar önce inşa ettiği ve halen ayakta kalan bu toprak evin bir kısmını otele çevirmişler. Kaldığımız bu toprak ev, 3 katlı her katında 25 oda bulunan 100'den fazla kişinin yaşayabildiği kale görünümlü kocaman bir ev! Mr Liudan toprak evlerin yüzyıllar önce daha çok savunma amaçlı yapıldığını, genellikle tek giriş kapısının olduğunu, zemin katın mutfak, tuvalet ve depo amaçlı kullanıldığını ve insanların diğer katlarda yaşadığını öğreniyoruz. Her oda eşit büyüklükte inşa edilip içine aynı eşyalar yerleştiriliyormuş. Bunun nedeni tarih boyunca bu yörede yaşayan insanlar komün yaşam ve insanların eşit olduğuna inanmaları. Ayrıca her toprak ev, atalarına dua ettikleri bir alan ya da tapınağa sahip. İçi ahşap, dışı kaya ve çamurdan inşa edilip toplamda 20 binin üzerinde irili ufaklı toprak ev bulunan bu bölgede evlerin hemen hemen hepsi de aynı mimari özelliklere sahip olup sadece şekil ve büyüklüğü değişiyor. Önümüzdeki 2 gün boyunca farklı toprak evleri de görmek için heyecanımızı gizleyemesek de yorgunluktan kendimizi odalara atıp yarına dinç uyanmak için erkenden yatıyoruz. Ertesi sabah kalktıktan sonra Mr Liunun sahibi olduğu asıl otelimize doğru yol alıyoruz. 15 dakikalık sürüşün ardından Mr Liunun eşi, annesi, bebeği ve köpekleri bizi içtenlikle karşılıyor. Mr Liunun eşi ördek yumurtasından yaptığı omlet ve pirinç unundan yaptığı sıcacık ekmekleri masamıza bırakıyor. Belki de Çindeki en güzel kahvaltımı edip daha yok mu dercesine bakarken, bir tabak daha ekleniveriyor hemen. Bu muhteşem kahvaltının ardından ilk durağımız 700 yaşındaki en eski Tulou olan Yuchanglou. 1308 yılında inşa edilen bu toprak evin yine Liu ailesine ait olduğunu öğrenince şaşırıyoruz, 700 yıldan fazla süredir aynı aile halen burada yaşıyor! En eski Tulou ünvanına ek olarak en yüksek Tulounun da bu toprak ev olduğunu öğreniyoruz. Normalde toprak evler 2,3 ya da 4 katlı olurmuş, ama Yuchanglou 5 katlı inşa edilmiş. Bir de inşa sırasında ölçü hatasından dolayı ahşap sütunlar düz değil, sağa sola eğrilmiş şekilde. Bu sebeple Zikzak bina adıyla da anılıyor bu toprak ev. Her katında 50 oda bulunan bu toprak evde, 500 ün üzerinde ekişi yaşayabiliyor, kısaca bir köy aynı binada! Şimdilerde zemin katta ev yapımı kurabiyeler, hediyelik eşyalar ve çay satılıyor. Tam ortasında ise atalarına dua ettikleri küçük bir tapınak var. Yuchanglou sonrası ikinci durağımız Tianluokeng Köyü. Salyangoz çukuru anlamına gelen bu köyde yan yana 3 daire, bir oval bir de kara şeklinde toplam 5 toprak ev var. Hemen yanındaki muz, çarkıfelek meyvesi ve pirinç tarlalarıyla bu 5 ev mükemmel bir manzara oluşturuyor. Bu muhteşem manzaradan dolayı Çinliler buraya 4 yemek 1 çorba adını takmışlar! Önceki gördüğümüz Tuloularla hemen hemen aynı özelliklere sahip bu toprak evlerin en büyük farkı birinin şekilleri. Kare ve oval şekle sahip olanlar daha çok ilgimizi çekiyor. İlk olarak 1796 yılında kare şeklindeki Buyunlou yapılmış, daha sonra 1936da çıkan yangından sonra 1953te yeniden inşa edilmiş. Diğerleri ise 1930-1966 yılları arasında yapılmış. Oval olanda her katta 32, diğerlerinde 26 oda bulunuyor, ve hepsinde de ilk katlarda hediyelik eşya, el yapımı tablolar ve çay satılıyor, üst katlarda ise köy halkı yaşıyor. Bu muhteşem köyü de dolaştıktan sonra çayıyla meşhur bu yörede yürüyüş yapmak üzere en yakın dağa araçla çıkıyoruz. Peki bu kadar yorgunluğun ardından yemeğe geçmeden önceki 1 saatimizi nasıl değerlendirmeliyiz diye düşünürken Mr Liu bizi muhteşem saklı bir göle götürüyor. Köy halkının da yüzdüğü hatta bazen balık tuttuğu bu şirin küçük gölde bolca eğlenip otelimize geri dönüyoruz. Mr Liunun eşi yine döktürmüş! Gerçekten de Çinde yediğim en güzel yemekler burada olabilir. Haşlanmış sebzeler, muhteşem haşlanmış tavuk, patates kızartması, Çin mantısı ve daha adını bilmediğim yemekler! Kırsal bir yörede olduğumuz için hayat burada çok erken duruyor, ama bizim halen uykumuz yok. Mr Liu bizi televizyon odasına götürüyor ve sinema gecesini başlatıyoruz. O da ne, Çinli tüm çocukların hikayesini bildiği Mulan adlı Disney yapımı animasyon da listede! Daha önce izlemediğim için arkadaşları da ikna ediyorum ve bu tatlı animasyonla Çin hakkında daha çok şey öğrenip gecemizi sonlandırıyoruz. Tepeye yakın bir noktada Mr Liu aracı durduruyor ve 2 saate yakın sürecek yürüyüşümüze Mr Liu önderliğinde başlıyoruz. Yol üzerinde küçüklü büyüklü onlarca çay tarlası gözümüze çarpıyor, Mr Liu bize Çinin meşhur çayı Tieguanyinin bildiğimiz yeşil çaya benzediğini söylüyor. Bu çayı elde etmek için; çay tarlasından toplanan çay yaprakları sadece kurutuluyor ve sonrasında saplarını ayrılıyor. İşte bu kadar basit! En ilginç yanı ise çaya sıcak su döküldüğünde küçücük tohum gibi görünen çay, kocaman yaprağa dönüşüveriyor. Bu çayı fabrikada farklı süreçlerden geçirince de siyah çay ve Oolong çayını elde ediyorlarmış. Yürüyüşümüz sırasında hem yaprak kokusuna, hem oksijene hem de aşağıda gördüğümüz Tulou manzaralarına doyuyoruz. Sabah kalktığımızda yine aynı kahvaltı, masamızda bizi bekliyor. Hepimizin bayıldığı bu ördek yumurtası omletini her gün yesek bıkmayız düşünceleriyle kahvaltımızı büyük bir keyifle yapıyoruz. Yemekten sonra yakınlardaki 3 farklı köyü bisikletle keşfe çıkacağız, 20 km kadar bisiklet kullanmamız gerekecek. 10 dakikalık sürüşten sonra ilk durağımız Taxia Kasabası. Ortasından nehir akan, etrafı Çinin geleneksel evleri ve Tuloularla bezenmiş harika bir kasaba burası. Nehrin yanında, köprü üstünde fotoğraflar çekip köyün içine doğru yol alıyoruz. Sanki 50-60 yıl öncesinde kalmış hayatları görür gibi oluyoruz. Kasabanın içindeki Deyuan Tapınağı yol üstünde, yine daha çok atalarına dua etmek için kullandıkları bu tapınak aynı zamanda Budist tapınağı. Bu tapınak küçük sade ve bir o kadar da şirin. Önünde ise çeşitli süslemelerle dolu anıtlar var. Tarihte başarılı görevler de bulunup kasabayı onurlandıran kişiler adına dikilmiş tüm bu anıtlar. Köydeki gezimiz bitince bu köyü meşhur hale getirenin aslında yukarıdan görünen manzarası olduğunu öğreniyoruz. Hemen yanı başında bir tepe var, dik 20 dakikalık bir tırmanışla tepeye ulaşılabiliyor. Buraya kadar gelmişken güzelim manzarayı görmek için tepeye de çıkmak istiyoruz tabii. Yemyeşil patikada ilerlerken hurma ağaçları dikkatimizi çekiyor. Burada hurmaları daha çok kurutup yiyorlarmış.Tepeye yorgun bir şekilde ulaştıktan sonra büyüleyici manzara tüm yorgunluğumuzu unutturuyor. Gerçekten de Çinde gördüğüm en geleneksel manzaralardan biriyle karşı kaşıyayım. Bir yanda Çin usulü terası olan evler, bir yanda Tuloular, bir yanda da dağın tepesine kadar uzanan çay tarlaları.. Tatlı esen rüzgarla birlikte buradan hiç ayrılmak istemiyoruz. Zamanın nasıl geçtiğini bilmeden rüzgarın ve nehrin sesini dinliyoruz uzunca bir süre. Ama tabi bu keyifli anın da sonuna yaklaşıyoruz. Aşağı indikten sonra inişli çıkışlı zor bir bisiklet turunun ardından ikinci durağımıza ulaşıyoruz. Burada yörenin en büyük ikinci toprak evi bizi bekliyor, Shunyulou. 74 metre çağındaki bu devasa toprak evin her katında 64 oda bulunuyor, öylesine büyük ki ortasında sebze yetiştirilen bir bahçe ve kümesler var. Toplamda 600den fazla kişinin yaşayabildiği bu toprak ev yine aslında küçük bir köy gibi. 1933 yılında inşa edilen bu Tulou, diğerleri gibi turistik olmadığı için bakımsız kalmış. Bazı odaları yıkık, tümüyle eski bir yapı. Genellikle yaşlıların kaldığı bu büyük ev; mutfağından deposuna sanki 1930lu yıllarda sabitlenmiş gibi görünüyor.Tulounun bulunduğu köy ise ayrı bir güzel. Yine ortasından nehir geçen, yeşil ve tarihi bir köy burası. Nehrin yanı başında akans uyun sesini dinleyip huzur buluyoruz bir süre. Ardından yine bisiklet, yine inişli çıkışlı yollarla yorucu bir 20 dakika. Sonrasında ise yemek yiyebileceğimiz büyükçe bir kasabada bisiklet turumuzu sonlandırıyoruz. Ve sevindirici haber; tüm o yolu bisikletle geri dönmek zorunda kalmıyoruz çünkü Mr Liunun eşi bisikletleri almak üzere bir kamyonetle gelmiş! Bisikletlerle birlikte biz de kamyonete atlayıp püfür püfür esen rüzgarla otelimize geri dönüyoruz.Akşam ise bizi bir başka sürpriz bekliyor. Fujian eyaletinin geleneksel operası kaldığımız köyde bu akşam bir gösteri düzenleyecekmiş. Tabi hemen biz de görmek istiyoruz. Tarihte yaşadıkları bir takım olayları müzikal bir şekilde aktaran bu operayı izlerken her ne kadar söylediklerini anlamasak da büyük bir keyif alıyoruz.Opera sonrası tekrar otele dönüp odalarımıza çekiliyoruz. Aklımızda ise burada gördüğümüz küçük köyler ve tatlı insanlar, bu insanların aslında küçücük ve sade şeylerle hayatını devam ettirirlerken ne kadar da mutlu oldukları düşüncesi kalıyor. Sahi bazen çok mu mutsuz oluyoruz daha fazlasını isterken?