Ustanın ayak izlerinden Figueres: Salvador Dali Müzesi

Bir rüya. Dahiyane bir vizyon. Eserlerinde her şey birbirine girmiş; hayat gibi. Biz, hayatın içinden anlamaya çalışıyoruz onu. Gerçeküstü sanatın ustası, İspanya'nın ünlü ressamı Salvador Dali'yi bu sefer memleketi olan Figueres'te bir zamanlar evi olan Salvador Dali Müzesi'ni gezerek tanıyacağız.

Haberin Devamı

/

Delilik ile dahilik arasında giden bir ömür, magazin sayfalarını süsleyen renkli bir hayat, ünü İspanya’nın ötesine geçen dünyaya mal olmuş bir ressam Salvador Dali.

/

Beni sürrealistler’den (gerçeküstücü) ayıran en önemli fark benim bir sürrealist olmamdır' diyen Dali, çağdaşı kimi sanatçılar tarafından egosu tavan yapmış olarak kabul edilir.

Haberin Devamı

/

Yaşamı boyunca Dali’nin attığı her adım olay olmuş, yaptığı her resim dünyayı yerinden oynatmış. Büyük aşkı Gala’yı da eserleriyle tüm dünyaya duyurmuş.

/

1904 yılında İspanya’nın Figueras şehrinde doğan Dali, kendi şehrine dünyanın en büyük sürrealist objesi olarak kabul edilen Saldavor Dali Müzesi’ni kazandırmış.

Haberin Devamı

'Hayatımın kusurlarını örten kadını kaybettim'

/

Dali’nin hayatı da kendisi kadar sıra dışı aslında.. Dali 18 yaşındayken annesini meme kanserinden kaybediyor. Bu olay da Dali için dönüm noktalarından biri oluyor.Annesinin ölümünden sonra Dali şöyle der: “Hayatımın kusurlarını örten kadını kaybettim.” Çünkü Dali de kusurlarının daha doğrusu sıra dışılığının farkındadır.Annesinin ölümünün ardından babası baldızı ile evlenir, bunun üzerine Dali evi terk eder. Madrid’e gider. Orada güzel sanatlar okulunda okumaya başlar.

Tanıştığı sanatçılardan etkilenir

/

O dönemlerde sürrealist değildir ama bir arayış içindedir. Okulda siyasi olaylara karışır bir dönem tutuklu kalır, sonrasında askere gider ve okulunu daha sonrasında bitirir. Okuldan sonra seyahatlere başlar. Paris’e gidip Picasso ile tanışır. Picasso’nun etkisinde eserler üretmeye başlar.

Haberin Devamı

/

İlk eserlerinde Picasso’nun etkisi vardır. Daha sonra Sigmund Freud ile tanışır. Bu kez de eserlerinde Freud’un ünlü psikanaliz kuramının etkisi görülür.

Arkadaşımın aşkısın: Gala

/

Dali’nin hayatındaki dönüm noktalarından kuşkusuz en önemlisi sevdiği kadın Gala ile tanışmasıdır. Gala aslında arkadaşının karısıdır ancak aralarında öyle büyük bir aşk yaşanır ki, Gala İkinci Dünya Savaşı sonrası kocasını terk edip, Dali ile evlenir.

Haberin Devamı

/

Salvador Dali’nin asıl ününe kavuşması ise Amerika’ya gitmesiyle gerçekleşir. Amerika’da film afişlerinden, senaryolara, hareketli objelerden bilinçaltı resimlere kadar pek çok eser yapar.

Konferansa balık adam kıyafetiyle çıkar

/

Sürrealizm’de bir numara olduktan sonra konferanslara davet edilmeye başlar Dali. 1936’da Londra’da bir konferansa davet edilir ve sahneye geçen yüzyıldan kalma bir balık adam kıyafetiyle çıkar. Bir elinde ıstaka sopası diğer elinde ise bir köpek vardır. Kafasındaki fanusu çıkarıp konuşmaya başlayan Dali’nin sahne kıyafeti aylarca konuşulur. Hatta bu kıyafet müzenin ana binasının önünde sergilenir.

Haberin Devamı

'Dolar delisi' lakabı takılmış

/

Dali, diğer sürrealist sanatçılardan çok farklıdır. Örneğin hiçbir sürrealist ülkesini terk etmezken Dali’nin Amerika’ya gitmesi çok eleştirilmiş. Dolar peşinde koştuğu söylenmiş, hatta ‘dolar delisi’ lakabı takılmış kendisine.Gerçekten de yaşarken çok büyük üne ve paraya kavuşan nadir sanatçılardan biridir Dali.

Eserlerinde kaşık, ekmek ve yumurta teması

/

Ünlü sanatçıya göre sanat yenilebilir olmalı. Saplantılı olduğu konulardan biri ise üreme. Ona göre üreme yumurtayla ilişkilendirilen bir şey... Yumurta ile üremeyi ve üredikten sonra en temel besin olarak ekmeği seven Dali, ortak noktaları olarak dışı sert içi yumuşak objeler olması. Bunlar, Dali’nin en sevdikleri arasındadır.

Haberin Devamı

/

Kaşık, en temel beslenme objesi ve Katalanca kaşık kelimesi Dali’nin kulağına hoş geldiği için Dali eserlerinde kaşık, ekmek ve yumurta objelerini kullanıyor. Birçok eserinde bu üç obje görülür ama her eserinde tekrardan ziyade farklı mesajlar verilmektedir. Müze binasının dışındaki duvarlarda da bereket anlamına gelen ekmek somonları, üremeyi sembolize eden yumurta figürlerini görebilirsiniz.

'Sanat yenilebilir olmalı'

/

Sanatçının doğduğu şehir Figueras’ta müze açması da tesadüf değil aslında.1974 yılında Figueras Belediye Başkanı, Dali’nin ilk sergisini açtığı binayı kendisine bağışlar ve sanatçı da burayı kendi istediği şekilde tasarlar. Zaten Dali’nin öldükten sonra lahiti de bir dönem Gala ile birlikte yaşadığı bu müzeye konulur.

Haberin Devamı

Figueres Müzesi

/

Dali'nin yarı yıkık haldeki binayı genişletilerek baştan düzenlediği müze, 1974’te açılmıştır. Sanatçının kendi koleksiyonundan oluşan 4000 sanat eseri ile dünyadaki en büyük Dali müzesidir. Sanatçı müzeyi tasarlarken buranın teatral, sansasyonel ve hayatının en büyük sürrealist objesi olmasını istemiştir.

Yağmurlu Taksi

/

Salvador Dali Müzesi içinde en ilginç sanat eserlerinden bir tanesi, avlunun ortasında bulunan ve dünyanın en büyük sürrealist eseri olarak adlandırılan Yağmurlu Taksi adlı çalışması... Dali’nin Cadillac eserin baş konusu aslında.. Dali’ye ait olan arabanın camları kırıktır çünkü Dali şiddet eylemine atıfta bulunmak istemiştir.

Haberin Devamı

/

Arabanın hemen üstünde devasa Pers Kraliçesi Esther’in bronz heykeli bulunmaktadır. Avusturyalı sürrealist sanatçı Ernst Fuchs tarafından hediye edilen heykel, radyatör kapağı işlevi görmektedir.Bu hareketli eser şöyle çalışır: Arabanın kenarından para atıldığında Cadillac’ın içine yağmur yağdıran bir sistem yapılmıştır. Dali bu eserinde Cadillac içinde bile olsan zenginlere de yağmur yağar felsefesini vermek istemiştir. Arabanın hemen üzerinde şemsiyle taçlandırılan kayığın ise Gala’ya ait olduğu söylenir. Arabanın içine yağmur yağarken aynı zamanda en tepedeki şemsiye de açılıp kapanır.

Gala mı, Abraham Lincoln mü?

/

Bu etkileyici şovun ardından ana salona girdiğinizde karşısınızda çıplak Gala’yı görürsünüz. Sırtını dönmüş olan Gala, denize doğru bakmaktadır. Eğer bu resime cep telefonuyla bakarsanız Amerika’ta köleliği kaldıran efsanevi başkan Abraham Lincoln’ü görürsünüz.

Haberin Devamı

/

Dali’nin canlı mürekkep balıklarını vurarak oluşturduğu Beethoven Başı adlı eseri de enteresandır. Bu resime dikkatle baktığınızda Mozart’ın yüzünü görebilirsiniz.

Mae West’e özel oda

/

Dali, bir dönem seksapalitesiyle tanınan oyuncu Mae West’e büyük hayranlık duymuş. Müzede Mae’ye ait bir oda da bulunuyor. Bu bölüme girdiğinizde sıradan bir oturma odası görüyorsunuz. Ancak merdivenle yukarı çıkıp devenin bacakları arasındaki lensten baktığınızda şöminenin burun delikleri, kırmızı koltuğun dudak, peruğun ise saç olduğunu fark ediyorsunuz. Yani Mae West’in yüzünü görüyorsunuz bu odada…

Haberin Devamı

Rüzgar Sarayı Odası

/

Dali’nin Rüzgar Sarayı Odası’nda ise tavanı boydan boya kaplayan bir sanatsal çalışma dikkat çekiyor. Yağlıboya ile yapılan tavan resminde Gala ile Dali’nin ayaklarını görüyorsunuz. Dali’nin ayaklarının yanında bulunan çekmeceler ise sanatçının maharetlerini göstermek için yapılmış. Bu resimde cennete yükselen çiftin hayatından enstanteneler yer alıyor.

İstanbul’dan aldığı hediyelik

/

Sanatçının bir dönem bu müzeyi evi olarak kullandığını söylemiştik. Müze içinde Dali ve Gala’ya ait yatak odası da dikkat çekiyor. Yatak odasının başında altın renkli iskeletler yer alıyor. Sanatçının İstanbul seyahatinde aldığı ayakkabı boyama kutusu da burada yer alıyor.

Haberin Devamı

Dali, ölüm tarihini bildi mi?

/

Sanatçının akıp giden zaman tablosu meşhurdur… Zamana karşı her şey yenilir, zaman saati bile değiştirir diyen bir eserdir bu.. Müzede bu eser de sergileniyor. Zaman, durdurulamaz bir akıştır.

/

Dali, bu felsefesini egzejere ettiği bir eserinde yaptığı saat objesiyle birleştirmiş. Bu eserde ise saatte bulunması gereken 12 rakam yerine ölüm tarihinin rakamları olan 5 rakam yerleştirilmiştir. Dikkatlice bakıldığı aslında bu rakamlar, Dali'nin ölüm tarihini gösterir. Yani 23 Ocak 1989 yılını... 1974 yılında yapmış bu resmi Dali... Müthiş bir tesadüf olabilir ya da ölüm tarihini bilmiş olabilir.

Haberin Devamı

/

'Bir deliyle aramdaki tek fark benim deli olmamamdır.' demiş Dali...

/

Kim bilir belki de bu kadar sıra dışı olmasaydı, bugün hala Dali’yi konuşuyor veya imzasının önünde fotoğraf çektiriyor olmayacaktık.