Sivrisinekler can alıyor!

Her ne kadar son günlerde Zika Virüs nedeniyle gündeme gelmiş olsa da sivrisinekler tıp dünyasına yabancı değil. Dünya genelinde her yıl 700 milyondan fazla insan sivrisineklerle bulaşan bir hastalığa yakalanıyor ve 1 milyondan fazla insan bu hastalıklar nedeniyle can veriyor. Medical Park Fatih Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. M. Genco Erdem, sivri sineklerle bulaşan hastalıkları anlattı.Sivrisinekler, bağışıklık sistemlerinin özel yapısı nedeniyle taşıdıkları virüsleri ısırdıkları kişilere geçirir; ancak kendileri bu virüslerden etkilenmez. Sivrineklerin bulaştırdığı hastalıkların en bilineni hiç kuşkusuz asırlardır insanoğlunun karşılaştığı en yıkıcı hastalıklardan biri olan Sıtmadır. Günümüzde dahi ciddi bir halk sağlığı problemi olan Sıtma, özellikle küreselleşme süreci ile bildiğimiz dünyanın ulaşım araçları ile küçülmesi sonrasında şöhretini artırarak sürdürmeye devam etmektedir. Son günlerde adından sıkça bahsettiren Zika Virüsü, aslında ilk kez 1947 yılında tanımlandı ancak 2016 senesinin ocak ayında yaptığı salgınla dünyanın gündemine taşındı. En sık semptomları ateş, döküntü, gözlerde kızarıklık, eklem ve kas ağrısı olan Zika Virüs enfeksiyonunun(Zika Ateşi) kuluçka dönemi birkaç gün ile bir hafta arasındadır. Gebeleri enfekte etmesi halinde ise mikrosefaliye yol açtığı düşünüldüğünden; Amerika Birleşik Devletleri kökenli Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) Zika Ateşi görülen ülkelere seyahat edecek olan gebelere seyahatlerini ertelemeleri önermektedir. An itibariyle hastalığın aşısı ya da tedavisi yoktur. Zika Virüs ile meşhur olan sivrisinek ile bulaşan viral hastalıklar arasında Sarı Humma, Fil Hastalığı, Deng Ateşi ve Chikungunya Ateşide sayılabilir. Sivrisineklerle bulaşan bir diğer hastalık ise halk arasında Fil Hastalığı olarak da bilinen Filariyazistir. Bu hastalıkta sivrisineğin ısırmasıyla vücuda geçen parazit larvalarının tutulan vücut bölgesindeki (özellikle bacaklardaki) lenfatik sistemi tıkamasıyla o bölge derisinde kalınlaşma ve yaygın ödem oluşur. Hastalığın ilaçla tedavisi mümkündür.Zika Virüs ile meşhur olan sivrisinekle bulaşan viral hastalıklar arasında Sarı Humma, Deng Ateşi, Chikungunya Ateşi ve dünya genelinde belli bölgelere özgü ensefalit etkenleri sayılabilir. Etkeni Arbovirus olan Sarı Hummanın kuluçka devri bir haftadan kısadır. Ateş, kusma, baş ve sırt ağrısı ile başlar. Hastalık ilerledikçe mide, diş eti ve iç organ kanamaları görülmeye başlar. Komaya kadar ilerleyen hastalık %20-50 arası oranla ölümle sonuçlanır. Hastalığın tedavisi yoktur ancak aşıyla korunma mümkündür. Tek doz yapılan aşının koruyuculuğu 10 gün sonra başlar ve 10 yıl süreyle devam eder. Sıtma etkeni olan Plasmodium 2012 yılında dünya çapında 207 milyon hastayı enfekte etmiş ve yaklaşık 500 bin kişinin ölümünden sorumlu olmuştur. Yüksek ateş, ateşle birlikte ciltte döküntüler, gözlerin arkasında ağrı ile seyreden Deng Ateşi, o denli şiddetli kas ve eklem ağrılarına neden olur ki hastalığa kemikkıran ateş ismi de verilmiştir. Yaklaşık bir hafta süren ateşli evrenin ardından göğüs ve karın boşluğuna kan damarlarından serum sızar ve organlara giden kan miktarı azalır. Bu evrenin sonunda şok ya da iç organ kanamaları ortaya çıkıp hasta kaybedilebilse de hastaların %80i bu evreyi sorunsuz atlatıp iyileşme evresine girer. Yorgunluk hissi haftalarca sürebilir. Aşısı ya da tedavisi olmayan hastalık her yıl dünya genelinde 50 ila 300 milyon kişiyi etkilese de yaklaşık 20 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olur. Chikungunya (Tanzanyanın yerel dilinde iki büklüm yapan demektir) virüsünün neden olduğu ateşli bir hastalık olan Chikungunya Ateşi, şiddetli eklem ağrıları ve yüksek ateşle seyreder. Ağrılar o denli şiddetlidir ki hastanın hareketlerinde ve duruşunda kısıtlanma ortaya çıkartır. Hastalığın aşısı veya tedavisi yoktur. Sivrisinekle bulaşan hastalıklardan korunmak için yapılabilecek üç şey: Sivrisinekleri öldürmek, enfekte kişileri izole etmek yada aşısı olan hastalıklara karşı aşılamadır.. Anlaşılacağı üzere sivrisinek küçük ama yapabildikleri çok büyük