Sıcakta kaybedilen iki önemli mineral! Dr. Demet Erciyes yazdı...

Yaz mevsiminin bu sıcak günlerinde terle birlikte kaybettiğimiz iki önemli mineral vardır. Bunları fazla miktarda kaybeder ve yerine koymazsak en çok da kalp ile ilgili birtakım problemlerle karşılaşabiliriz. Gelin bu mineraller hangileri ve azaldığında başımıza neler geliyor bir göz atalım.Sodyum: Yemek tuzunun kimyasal formülü NACldür (sodyum klorür). Kan tahlili yaparken özellikle de kalp hastalarında ve hipertansiyon hastalarında çok sık baktığımız bir değerdir. Kanda ölçülen normal değeri 135-145 mEq/litredir. Eğer bu değer 135 mEq/litreden düşük ise hiponatremi yani vücutta sodyum azlığı söz konusudur. Sodyum azlığının sebeplerini belirlemede idrardaki sodyum miktarını da görmek tanıda önemli bir değer taşır. Örneğin kanda sodyum düşük fakat idrarda sodyum yüksek ise vücutta sodyum kaybına yol açan bir sebep vardır. Sıklıkla da bu sebep idrar söktürücü ilaçlardır. Eğer kandaki sodyum da idrardaki sodyum da düşük ise vücuda yeterince sodyum girmiyordur. Bu nedenle yemeklerde tuzu biraz artırmak gerekir. İki taraftaki bu düşüklüğün bir diğer sebebi de vücuttaki su miktarının çok fazla olmasıdır. Bu belirtiler kişiden kişiye değişebildiği gibi vücuttaki sodyumun düşme hızına göre de değişir. Yani eğer zaman içinde çok yavaş bir düşüş ile seyrediyorsa pek bir belirti vermeyebilir. Genel belirtileri:YorgunlukBaş dönmesiDenge kurmada bozukluk, buna bağlı olan düşmelerBaş ağrısıMide bulantısıKusmaKas kramplarıZayıflıkSinirlilikDaha nadir ileri vakalarda;Nöbet geçirmeKoma Şiddetli kusma veya ishalDiüretikler yani su atıcı ilaç kullanımıBöbrek hastalığı, böbrek yetmezliğiAntidepresan kullanımıAğrı kesici bazı ilaçlarYüksek kortizol seviyelerine neden olan Cushing sendromu, böbrek üstü bezinde Addison hastalığı, uygunsuz Antidiüretik Hormonu Salınımı, Tiroid bezinin az çalışması (Hipotiroidizm) gibi bazı hormonal hastalıklar. Egzersiz sırasında çok fazla su içmek (nadiren olur hem terle beraber su ve mineral yani sodyum kaybı da vardır). Aşırı su içilince de kandaki sodyum düşük bulunur. Yüksek tansiyon ya da kalp yetersizliği sebebiyle idrar söktürücü ilaç kullanan hastalarYaşlı hastalarTuzsuz diyet uygulayanlarAntidepresan ilaç kullananlarYoğun spor uygulayanlar. Sodyum düşüklüğünün tedavisi önce sebebe yönelik olmalıdır. Bunun yanı sıra özellikle sıvı birikimine bağlı ise sıvı kısıtlamasına gidilir. İçtiğiniz su miktarı kısıtlanır. Diüretik yani su atıcı ilaç kullanıyorsanız dozu azaltılır. Tuz kullanımında düzenleme yapılır. Ani kayıplar hastanın genel durumunda bozulma yapabilir bu nedenle damar yolu ile sodyum çözeltisi vermek gerekebilir. Baş ağrısı, nöbet gibi belirtiler varsa bu belirtilere yönelik ilaç kullanımı önerilir. Potasyum: Sodyum ile beraber vücudun sıvı-elektrolit dengesini sağlamada kalbin ritmini düzenlemede, kas gücü ve reflekslerde gerekli bir mineral. Kandaki normal seviyesi 3.5-5.3 mEq/L.Eksikliğinde görülen belirtilerKalpte ritm bozukluklarıKas kramplarıHalsizlik, bulantı.Potasyum kaybının terleme dışındaki sebepleriKusma, ishal, idrar söktüren ilaçları sayabiliriz. Ispanak, lahana, brokoli, maydanoz kıvırcık gibi yeşil yapraklılar, patates, muz, portakal, fasulye, mercimek gibi kuru baklagilleri sayabiliriz. Kanda potasyum düşüklüğü gibi yüksekliği de sorun yaratabileceği için ağızdan ya da damardan ilaçla olan potasyum takviyeleri mutlaka doktor kontrolünde yapılmalıdır. Böbrek yetersizliği olan hastalarda kanda potasyum yükselmeye meyillidir. Bu hastalar kullandıkları ilaçlara olduğu kadar diyetlerine, potasyum içeren yiyeceklere de dikkat etmelidir.