Neden dizlerim ağrıyor? Diz ağrısından kurtulmak için çözüm

Diz ağrısı oldukça sıktır, yürümeyi ve günlük aktiviteleri etkileyebilir. Diz ağrısının pek çok nedeni vardır. Ergenlerde ve genç yaşlarda belirgin bir travma olmadan ortaya çıkan ağrı en sıklıkla diz önünde hissedilir. Genellikle bayanlarda görülür ve yapısal olarak diz kapağı ve karşısındaki kemik arasındaki uyumsuzluğa bağlı olarak ortaya çıkan ön diz ağrısı, diz kapağının eklem yüzündeki yumuşaması ile ilgilidir (kondromalazi patella). Bu tip ağrı genellikle merdiven inip çıkma veya yokuş aşağı yürüme sırasında ve çömelme ile hissedilir. Uzun süren yolculuklar veya diz bükülü pozisyonda uzun süre oturma ağrıyı artırır. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof.Dr. Nurzat Elmalı Pembenar'daki köşesinde anlattı.Özellikle 50li yaşlardan itibaren genellikle aşırı kilolu ve hareketsiz kişilerde görülen diz ağrısı genellikle eklemin yanlarında hissedilir ve kireçlenme dediğimiz artrit (osteoartrit) in geliştiğini gösterir. Eklem kıkırdağındaki dejenerasyona (aşınma) bağlı meydana gelir. Başlangıçta fazla yürüme ile ortaya çıkan ağrı, zamanla yürüme güçlüğüne, daha ilerlediğinde istirahat ağrılarına neden olur. Hasta ağrı nedeni ile uyumakta güçlük çeker. Bazen sabah kalktığında hareketlerde kısıtlılık (sabah sertliği) olur ancak genellikle yarım saatten uzun sürmez. Çömelme veya namaz kılma gibi dizi katlayıcı hareketlerle ağrı artar. Merdiven çıkma veya yokuş yukarı yürüme zorlaşır. Günlük aktiviteleri iyice kısıtlanmıştır.Herhangi bir aşırı yüklenme veya spor yaralanması olmadan gelişen bu diz ağrılarının tedavisinde öncelikle konservatif tedavi dediğimiz ameliyat dışı tedaviler yeterlidir. Çok fazla hareketsiz kalmak diz çevresindeki kasları zayıflaştırır. 10 dakikadan fazla dizleriniz bükülü oturmayın. Her 5 dakikada bir bacağınızı düz uzatın. Dizleriniz için burada gösterilen güvenli egzersizleri öğrenip yapmak çok yararlı olur. Yürüme ve güvenli egzersizler diz çevresi kaslarınızı güçlendirerek ekleme gelen yükü ve eklemin aşınmasını azaltır. Hareketsiz kalmanın aksine yürüme artrit (kireçlenme) ağrısı için çok yararlı bir egzersizdir. Her gün en az 20 dakika veya diz ağrılarınızın olmadığı sürece yürüme yararlıdır. Gerekirse bir baston kullanarak yürüme dize gelen yüklenmeyi azaltmak için yararlı olur.Yürüme için uygun ayakkabı seçimi önemlidir. Şok emici, rahat ayakkabılar seçilmelidir. Ayakkabı içerisine tabanlık kullanılabilir. Kilo verme diz ağrısını ve kireçlenmeyi azaltmada en önde gelen faktörlerdendir. 5 kilogram verme diz ağrısını yaklaşık yüzde 50 azaltır. Kasları güçlendirme gibi elektrik uyarımı ve ultrason uygulamaları gibi fizik tedavi yöntemleri diz ağrılarını azaltmada önemlidir. Yüzme ve egzersiz bisikleti gibi farklı tip egzersizler hem dizlerinizin esnekliğini hem de gücünü artırır. İlaç tedavisi olarak antienflamatuar (ağrı kesici) ilaçlar doktor kontrolünde kullanılabilir.Glukozamin ve kondroitin sağlıklı kıkırdakta bulunan amino şeker içeren bileşiklerdir. Kolajenlerle birlikte kıkırdağın dayanıklılığını sağlar. Artritli diz eklem kıkırdağında bu maddelerin eksikliği bulunur. Kıkırdağı güçlendirici takviye olarak ağızdan tablet olarak kullanılır. Diz eklemi içerisine enjeksiyonlar denenebilir. Kortikosteroid (kortizon) enjeksiyonları, ağrının akut ani alevlenme durumlarında ağrıyı azaltabilir ve birkaç ay rahatlama sağlayabilir. Ancak kortizon türü ilaçlar özellikle kemik erimesi ve başka yan etkileri nedeniyle çok dikkatli kullanılmalıdır ve senede bir veya en fazla iki defa yapılmalıdır.Hyaluronik asit (HA) sağlıklı eklem kıkırdağında ve eklem sıvısı içerisinde bulunan ve kıkırdak yüzeylerin kayganlığını sağlayan maddedir. Artritik dizde HA miktarı azalır. Artritik diz ağrısı olan hastalara yapılan diz içi HA enjeksiyonu 1 yıla kadar ağrıda azalma ve fonksiyonda iyileşme sağlayabilir. Eğer dizde zorlanma, ani bir yüklenme veya yaralanma sonrası dizde şişlik ile birlikte ağrı varsa soğuk uygulama, eklemin istirahat ettirilmesi, birkaç gün yüklenmeme ve dizlik kullanılabilir. Koşma ya da çömelme gibi diz üzerine yüklenmeyi artıran aktivitelerden kaçınma da önemlidir. Bu egzersizleri her gün 3-4 defa ve her defasında 10-15 tekrar yapın.- Bir havluyu rulo yapıp dizinizin altına yerleştirin. Havluya doğru dizinizle bastırın ve havluyu sıkıştırın. 10a kadar sayın ve bırakın. Bu egzersiz dizinizin sağlıklı kalması ve ağrılarınızın azalması için en önemli egzersizlerdendir.- Bacağınızı yerden 20-30 cm. kaldırın 10a kadar sayın ve bırakın.- Yan yatın ve bacaklarınızı yukarı kaldırın indirin.- Sandalyede bacağınızı büküp uzatın.- Topuğunuzu kendinize doğru çekip uzatın.- Ayakta parmak uçlarınız üzerine yükselip bırakın. - Yüzüstü yatıp bacağınızı gövdeye doğru büküp uzatın. Ortopedideki en önemli ilerlemelerden biri de ortobiyolojiklerin tedavide kullanımıdır. Ortobiyolojikler, hücreler, kan bileşenleri ve büyüme faktörleri gibi eklem kıkırdağının doğal iyileşme sürecini iyileştiren, ağrı ve enflamasyonu azaltarak eklem fonksiyonunu düzenlemeyi amaçlayan uygulamalardır. Osteoartrit (kireçlenme) tedavisinde kişinin kendi kanından hazırlanan trombositten zengin plazma (PRP) ve kök hücre içeren kemik iliği aspiratı konsantresi (BMAC) veya karın yağ dokusundan hazırlanan stromal vaskuler fraksiyon (SVF) un diz içerisine uygulanması ile ağrının azaltılması ve eklem fonksiyonunun yeniden kazanılması sağlanabilir. Konservatif tedavinin yetersiz kaldığı hastalarda uygulanır. Hastanın kolundan alınan kanda santrifuj cihazında ayrıştırılan trombositler, hastanın artritik dizine enjekte edilir. Santrifüj işlemi ile normalde kanda bulunandan 5-6 kat daha fazla trombosit elde edilir. Trombositler içerisinde bulunan kıkırdak için iyileşme faktörleri zenginleştirilmiş olur. PRP injeksiyonları 2-3 hafta ara ile 2 veya 3 kez uygulandığında uzun süreli bir etki sağlar. Hastalar enjeksiyondan birkaç saat sonra normal günlük aktivitesine devam edebilir.Kök hücre Kalçadan alınan kemik iliği aspiratı (BMAC) veya karın yağ dokusundan alınan stromal vaskuler fraksiyon (SVF) içerisinde bulunan kök hücreler santrifuj işlemi ile ayrıştırılarak artritik diz içerisine enjekte edilir. Kök hücre enjeksiyonu ameliyathanede hafif sedasyon altında yapılır. Hastaların 1-2 gün bacağına fazla yüklenmemesi önerilir. PRP veya Kök hücre uygulamalarından sonra 2-6 hafta içerisinde iyileşme beklenir. Her iki yöntem de en az 6-9 ay etkili ve güvenli bir iyileşme sağlar.