Mobbing ile nasıl başa çıkabilirim?

Mobbing mağduru olarak tanımlanan kişilerin yetenekli çalışanlar olduğunu belirten Farkındalık Uzmanı Ayşen Tek, mobbingle başa çıkmak için önemli tavsiyelerde bulundu.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Mobbing, iş yerinde hedef seçilen kişi veya grubun kötü niyetli ve kasıtlı davranışlarla, duygusal olarak yıpratılması, müdahalelerle performansının düşürülmeye çalışılması, çalışamaz duruma getirilmesi, maddi ve manevi zarar verilerek çalışanın işten uzaklaştırılmasını amaçlayan bezdirici davranışların tümüdür. Bu davranışı uygulayan kişi mobbing uygulayıcısı, uygulanan kişi ise mobbing mağduru olarak tanımlanır.

Yalnızca yetenekli çalışanlar mobbinge maruz kalır

Konu ile ilgili yapılan araştırmalarda mobbing uygulayan kişilerin bu davranışı gerçekleştirmesinin altındaki nedenlerin kontrolcülük, güvensizlik, yetersizlik, korku ve kıskançlık olduğu belirtilmiştir.
Mobbing mağduru olarak tanımlanan kişilerin ise yaratıcı, dürüst, işlerini iyi yapan, sevilen, değerlerinden ödün vermeyen, bağımsız, güçlerini kendilerinden alan, azimli, işine saygısı olan, yüksek stres altında kolaylıkla çalışan, yanlışları dile getiren, kurumlarına bağlı, yetenekli ve özel insanlar olduğu belirtilmiştir.

Bu sebeple mevcut tanımlamaları değiştirerek; mobing uygulayan kişi yerine özgüvensiz çalışan, mobbing mağduru kelimesi yerine yetenekli çalışan tanımını kullanacağım.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Neden çalışma hayatında mobbinge başvurulur?

Mobbingin amacı, başkalarının sahip olduğu artıları kendinde eksik gördüğü için öfkelenen, mutsuz hisseden, özgüvensiz kişiler tarafından, yetenekli kişilerin çalışmalarını, başarılarını engellemek, verimlerini düşürmek, hata yapmalarını sağlayarak onları yalnız bırakmak ve iş yaşamından dışlamaktır. Mobbing davranışının altında yatan bu nedenlerden yola çıkarak, geçmişte veya şu anda mobbinge maruz kalan bir çalışansanız, çalıştığınız kişilerden çok daha fazla artıya sahip, özel ve önemli bir insan olduğunuzu hatırlayarak kendinizle gurur duymanızı istiyorum.

Mobbing uygulayan kişileri nasıl tanırız? Kimler mobbing uygular?

Mobbing uygulayan özgüvensiz kişileri saldırgan davranışlarından tanırsınız. Durup dururken saldırgan tutum içerisine girerler, seslerini yükselterek çalışma ortamını şiddetlendirmeye çalışırlar, büyük kavgalar çıkartmaya her zaman hazırdırlar. Duygusal zekadan yoksun olan bu kişiler birilerini suçlamak için fırsat ararlar. Kendilerine güvenmedikleri için çevrelerinde sürekli tehdit hissederler ve başkalarının onayını ve sevgisini kazanmaya yoğun ihtiyaç duyarlar.

Güvensizlikleri ve korkuları nedeniyle kontrolü ele almaya, her şeyin kendilerine bağlı olmasına ihtiyaçları vardır. Kişisel yetersizliklerini, başarısızlıklarını başkalarına zarar vererek gidermeye çalışırlar. Yetenekli çalışanların elde ettiği başarıları kendi yapmış gibi gösterirler, sahip olamadıkları şeyleri başkalarında gördüklerinde ise öfkelenirler. Yetenekli personelin çalışmaları ve potansiyeli ile ilgili soru işaretleri yaratmaya çalışırlar. Mobbing uygulayan özgüvensiz kişi eksikliğini hatalarını, korkularını, güvensizliğini başkalarını küçük düşürerek ve zor durumda bırakarak telafi etmeye çalışır. Başkalarının mutsuzluğu onları mutlu eder. Onlar için başarı diğer insanların moralini bozmaktan, mutsuz etmekten, çalışma motivasyonlarını azaltmaktan geçer.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Yaşamda hepimizin kendini korumak için öğrendiği davranış kalıpları vardır. Ancak sergilediğiniz bu davranış size, karşınızdaki kişiye ve şirketinize zarar veriyorsa kendinizle farkındalık çalışması yapmanızın zamanı gelmiş demektir. Mobbing adı verilen bu davranışlarla kendinizi korumaya çalışmak yerine; özgüvensizlik, yetersizlik, kıskançlık ve abartılmış benlik duygunuzun üzerine giderek eksik ve yetersiz hissetmenizin altında yatan esas nedenleri bulmanızı öneriyorum. Baskıcı ve can yakıcı davranışlarınızın altında yatan sebepleri fark ederek dönüştürdüğünüzde artık bu olumsuz davranışlarla kendinizi koruma ihtiyacınız kalmayacak, korkularınızın sizi yönetmesine izin vermeyecek ve birlikte çalışılmaktan keyif alınan bir takım arkadaşına dönüşeceksiniz.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

İş yerinde mobbing olduğunu gösteren davranışlar

Mobbing, kişiyi dışlamak ve itibarını azaltmak amacıyla kasıtlı olarak yapılan huzursuz edici düşmanca tavır ve davranışlardır. Bu davranışların mobbing olarak adlandırılması için etkisinin olumsuz olması ve bu olumsuz davranışların süreklilik göstermesi gerekmektedir.

Bezdirici davranışlarla mobbing uygulanan iş yerlerinde şunlar yaşanır; sorunlar kişisel saldırılara dönüşür, tartışmalar, çatışmalar sürekli olarak tekrarlanır, güçsüzleştirilmeye çalışan yetenekli personel gelişmelerden haberdar edilmez, iş yerinde gerçeği yansıtmayan algılar, dedikodular yaratılmaya çalışılır, söylentiler yayılır, yapılan işler çok detaylı incelenir, fazla eleştirilir, sorularına ve taleplerine cevap verilmez, önerileri reddedilir, sözü kesilir, terslenir, kışkırtılmaya çalışılır, etkinliklere davet edilmez, daha düşük ücret verilir, olanakları kısıtlanır, yetkileri kısıtlanır veya yetkileri geçersiz nedenlerle elinden alınır, daha az yetenek gerektiren işler verilir ve özgüveni düşürülmeye çalışılır.

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

Haberin Devamı

İş yerinde mevcut yöneticiden daha başarılı bir çalışan olduğunda, çalışanlardan birinin fark yaratarak aynı statüde bulunduğu diğer çalışanlar arasında parladığında engellemeye ve etkinliğini azaltılmaya çalışılır. Yetersizlik hissi, önyargı, kendisinin sahip olamadığı şeyleri başkalarında gören, ilgi eksikliği çeken, hayattan keyif almayan, kıskanç, abartılı benlik ve ego duygusuna sahip kişiler eksikliklerinin telafisi için mobbinge başvururlar.

Bazı şirketlerde yönetim mobbing uygulamasını kendisi yapmaz daha alt pozisyondaki insanlara yaptırır. Bazı şirketlerde ise koyulan katı kurallar ve yoğun rekabet şartları çalışanların birbirine mobbing uygulaması için doğal ortam sağlar. Kurum içinde yanlış uygulanan ve amacından sapan yönetim ve insan kaynakları politikaları, usulüne uygun olmayan işten çıkartmalar, çalışanlara değersiz hissettirilmesi, kapalı kapı politikaları, yöneticilerin liderlik vasıflarının yetersiz olması, örgüt içinde iletişim sorunları yaşanması, çalışanların sorularına ve taleplerine cevap verilmemesi o kurumda mobbing uygulamaları için tüm alt yapının hazır olduğunu gösterir.

Yönetim sorunlarla ilgilenmeyerek iş yerinde yaşanan mobbing davranışlarını; insanların birbirini denetlemesi, rekabet ve kıskançlık gibi tanımlarla normalleştirip basitleştirdiğinde sorunlar daha da derinleşir. Yönetim tarafından göz yumulan mobbing, çalışanların performansını düşürür, kurum imajını zedeler, marka değerine zarar verir, çalışan başarısını ve iş doyumunu azaltarak yetenekli personelin iş aramasına, kurumun elindeki yetişmiş ve değerli iş gücünün de kaybedilmesine neden olur.

Mobbing ile başa çıkma yolları nelerdir?

Uygulanan mobbingin sonucunda yetenekli çalışan, hatayı kendinde arar, kendini suçlu hisseder, saldırgan tavırlara maruz kalarak özgüvenini yitirir, özgüvenini yitirdiği ve yetenekleriyle ilgili şüpheye düştüğü için daha çok hata yapmaya başlar. Kaçarak pes etmeye, kendisini bulunduğu ortamdan soyutlamaya çalışır.

Yaşadığı moral bozukluğunun yanı sıra fiziksel acı da hissetmeye başlar. Uykuları düzensizleşir, yeme sorunları ortaya çıkar, aile ve sosyal hayatında da kendini mutsuz ve güçsüz hisseder. Tüm bunların sonucunda uygulayıcının amaçladığı, düşük performans kaçınılmazdır. Mobbing uygulayan özgüvensiz yöneticinin arzu ettiği üzere süreç istifa veya kovulmaya doğru gider. Dilerseniz bu sürece göz yumabilir veya paylaştığım mücadele yöntemleriyle süreci tersine çevirerek gücü tekrar elinize alabilirsiniz.

Mobbing ile mücadele etme yöntemleri

Tüm başarılarına rağmen iş hayatında olumsuz davranışlara maruz kalan kişilerin büyük bir kısmı, kendi değerinin farkında olmayan insanlardan oluşturuyor. Bu sebeple öncelikle değerinizin farkına varmanızı rica ediyorum. Değerli olduğunuzu yaşamınızın hiçbir alanında bir an bile unutmayın.
Karşılaştığınız olumsuz davranışları hak etmediğinizin bilincine vararak, kendinizi kurban psikolojisine sokmayın. Kendinize duyduğunuz saygı asla kaybetmeyin, içinize kapanarak görünmez olmaya çalışmayın.

Yaşananlar kendinize duyduğunuz güveni azaltmış olabilir, bu sebeple özgüveninizi yükseltmek için okumalar ve çalışmalar yapın. Kendinizle barışık olun, bol bol gülümseyin, endişeye ve sağlıksız düşüncelerin sizi etkilemesine izin vermeyin. Gerginliğinizi spor yaparak veya hobinizle uğraşarak atmaya çalışın.

İş arkadaşlarınızın değerlerini keşfederek ve onların kalplerine dokunarak bu süreçte yanınızda destekçiniz olmalarını sağlayın. Mobbing uygulama çaresizliğine düşen özgüvensiz kişiye, yapılmaya çalışılan her şeyin farkında olduğunuzu ve bu durumdan rahatsız olduğunuzu açık ve net bir şekilde ifade edin. İnsanlarla açık iletişim kurun ve yanlışları ifade etmekten asla vazgeçmeyin.

Görev tanımınız dışında sizden istenen işleri ve yaşadığınız tüm olumsuzlukları belgeleyin. Gerekirse bu konu ile ilgili deliller toplayarak, varmak istediğiniz sonuca uygun strateji belirleyin. Kendinize ve yapabileceklerinize inanarak daha çok çalışın. Baş edemeyeceğinizi ve başarısız olacağınızı aklınıza bile getirmeyin amacınız daima krizi fırsata dönüştürmek olsun. Hayatınıza esneklik kavramını katın ve olabildiğince esnek olmaya çalışın. Karşılaştığınız olumsuz davranışları yansıtarak veya çatışmalara girerek sağlığınızın ve keyfinizin bozulmasına izin vermeyin.

Öz kontrolünüzün denetimini elinizde tutun, duygusal ve fiziksel tepkilerinizin kontrolünüzden çıkmasına izin vermeyin. Duygusal zekanın önemini kavrayarak hayatınızdaki tüm sorunların üstesinden gelebilmek için duygusal zekanızı geliştirme çalışmaları yapın. Yeteneklerinize ek olarak özgüveninizin, duygusal zekanızın ve esnekliğinizin bu süreçte sizi kolaylıkla başarıya ulaştıracağını asla unutmayın.