Kornea nakli (Keratoplasti) hangi hastalıklarda yapılır?

Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Nesrin Tutaş Günaydın, kornea nakli (keratoplasti) hakkında merak edilenleri tüm ayrıntılarıyla sizler için anlattı.

Haberin Devamı

Kornea, gözün en ön kısmında yer alan, ışığı odaklama ve gözü koruma görevine sahip, saydam dokudur. Saydamlığı kadar optik özellikleri de korneanın görme işlevi için çok önemlidir.

Kornea nakli nedir?

Göz nakli olarak da bilinen kornea nakli aslında bazı hastalıklar sonucu saydamlığı bozulan kornea dokusunun, sağlıklı verici (donör) saydam kornea ile değiştirilmesidir.

Kornea nakli hangi hastalıklarda yapılır?

Korneanın saydamlığı ve optik özelliği birçok hastalık tarafından bozulabilir. Bu hastalıklardan bazıları ileri dönem keratokonus (kornea tabakasının öne doğru bombeleşmesi ve incelmesi), kornea enfeksiyonları, kornea yaralanmaları, korneanın kimyasal yanıkları, korneanın kalıtsal distrofileri, tedaviyle düzelmeyen kornea ödemi (geçirilmiş göz cerrahisi özellikle katarakt cerrahisi nedeniyle oluşan) gibi durumlardır.

Kornea nakli

Kornea nakli, nakil ameliyatlari içinde en başarılı olandır. Günümüzde kornea nakilleri tam kat (penetran keratoplasti) yapılabileceği gibi, kornea dokusundaki hastalık hangi kornea tabakasını tutuyorsa ona yönelik olarak da yarım kat (lameller keratoplasti) yapılabilmektedir.

Haberin Devamı

Kornea nakli nasıl yapılır?

Ameliyat lokal veya genel anesteziyle yapılabilir. Saydamlığını kaybetmiş ya da şekli bozulmuş hasta kornea dokusu, tam kat olarak çıkarılır, yerine sağlıklı donör (verici) korneadan yaklaşık olarak aynı büyüklükte bir doku hazırlanır, hastaya nakledilir ve verici kornea, alıcı korneaya yaklaşık 16 adet tek tek veya tek bir devamlı dikişle veya her iki yöntem birlikte kullanılarak dikilir. Ameliyatın süresi yaklaşık 45-60 dakikadır. Aynı anda yapılacak başka girişimler varsa ameliyat süresi uzayabilir.

Günümüzde kornea nakilleri tam kat (penetran) ya da yarım kat (lameller) olarak yapılabilmektedir. Örneğin korneanın iç tabakası olan endotel tabakası sağlam, ön tabakası hastaysa sadece korneanın ön tabakası değiştirilir. Bu cerrahi yöntemin adı derin ön lameller keratoplastidir (DALK). Eğer konea endotel (iç) tabakası yetersiz ise sadece bu tabaka değiştirilir ve bu cerrahinin adı da Descemet Membran Endotelyal Keratoplastidir (DMEK) ve bu cerrahinin başarı oranı hastaya göre değişmekle birlikte genellikle yüksektir.

DALK (korneanın ön tabakasının nakli)

Haberin Devamı

DALK ameliyatında korneanın hastalıklı olan ön tabakası (epitel ve stroma tabakaları) değiştirilir, en iç tabakası olan endotel hücreleri yerinde kalır. Verici dokuya ait endotel hücreleri alınmadığından nakil yapılan korneanın red riski önemli ölçüde azalır. Buna bağlı olarak, nakil sonrası ilaç kullanma süresi kısalır. Yara iyileşmesi daha hızlı olur ve dikişler daha kısa sürede alınır.

DMEK (Korneanın endotel tabakasının nakli)

Korneanın tam kat değil de sadece iç tabakasının (endotel ve Descemet membranı) değiştirilmesi işlemidir. DMEK cerrahisi sıklıkla kalıtsal kornea hastalıklarından Fuchs’ Endotelyal Korneal Distrofi nedeni ile ve/veya bazen katarakt ameliyatlarından sonra iyileşmeyen kalıcı kornea ödemi nedeni ile yapılmaktadır. Bu ameliyatın en önemli özelliği, tam kat kornea naklinden farklı olarak çok sayıda dikişin olmaması ve ‘‘dikişsiz kornea nakli’’ olarak anılmasıdır. Ayrıca korneanın ön tabakaları hastanın kendi dokusu olduğu için kornea, tam kat nakil korneasına göre travmalara karşı daha dayanıklıdır. Kornea nakli uzmanlık gerektiren bir cerrahi işlemdir.

Haberin Devamı

Kornea naklinde verici kornea nasıl bulunur?

Kornea naklinde verici kornea dokuları ülkemizdeki mevcut göz bankalarından sağlanır.

Kornea nakli ameliyatında risk nedir?

Korneanın saydam ve damarsız olması kornea naklinde çok önemli bir avantaj sağlar. Bu nedenle diğer organ nakillerine göre kornea nakilleri daha başarılıdır. Bazı durumlarda hastanın bağışıklık sistemi verici korneaya saldırarak doku reddine neden olabilir. Doku reddi oranı hastalığın nedenine bağlı olarak değişmekle birlikte genelde düşüktür ve erken tedavi ile çoğu zaman başarılı şekilde kontrol altına alınır. Ancak nakledilen kornea, yıllar sonra bile reddedilebilir. Bu nedenle kornea nakli sonrası hasta, göz doktoru tarafından düzenli takip önemlidir. Ayrıca kornea nakli sonrası astigmatizma, kornea dikişlerinde gevşeme, enfeksiyon, katarakt, glokom, kornea dokusunun ödemlenmesi gibi bazı problemler görülebilir. Bu durumlar sık yapılan kontrollerde erken tanı ve tedavi ile başarı şekilde yönetilebilir. Başarılı olunmadığı takdirde ise gerekli önlemler alınarak tekrar kornea nakli yapılabilir.

Haberin Devamı

Kornea nakli sonrası hasta takibi nasıl olur?

Kornea nakli sonrası hastalar 1. gün, 1. hafta ve 1. ay ve daha sonra 3 aylık kontrollerle yaklaşık 1 - 2 yıl takip edilir. Tedavide yaklaşık 1 ay antibiyotikli damlalar, yaklaşık 1 yıl kortizonlu damlalar kullanması önerilir.

Hastaların travmalardan korunmak için dikkatli davranması önerilir.

Kornea nakli sonrası dikişler ise sıklıkla hastaların yaşına, korneanın durumuna göre ve astigmatın düzeltilmesine yönelik erken dönemde başlanarak, 1-1,5 yıl sonrasına kadar alınabilir. Tek tek ise bazı dikişler alınarak korneadaki düzensizlik ve buna bağlı astigmat düzeltilebilir. Buna bağlı olarak hastaların görmesi artar.

Kornea nakli sonrası görme

Hastaların çoğunda kornea nakli sonrası belirgin görme artışı gözlenir. Birkaç hafta ile birkaç ay arasında görme artışı görülebilir. Bu dönemde ya da dikişler alındıktan sonra hastaya gözlük ve kontakt lens verilerek ilave görme artışı sağlanabilir.