Kişilik özellikleri depresyon riskini arttırıyor!

Paranoyak, Narsist, Borderline, Histrionik Sizin kişilik özelliğiniz hangisi? Çevremizde gördüğümüz ya da kendimizde var olan bu kişilik özellikleri depresyon riskini artırıyor. US Psikiyatri Enstitüsünden Psikiyatrist Dr. Uğur Hatıloğlu, kişilik özelliklerinden en yaygın olanları ve bu kişilerin depresyona yatkın olmalarının nedenleri hakkında bilgi verdi.Depresyon hastalığı genelde ergenlikten otuzlu yaşlara kadar uzanan bir dönemde ortaya çıkan rahatsızlıklardandır. Depresyonu artıran risk faktörlerinden biri de kişinin tabiatı diye de tarif edilen kişilik özellikleridir. Eğer kişilik özellikleri her durum ve zamanda sabit olup, kişinin çevreyle uyumunu önemli ölçüde bozuyorsa bozukluktan bahsedilebilir. Bozukluk demek için detaylı bilgiyi hem kişiden, hem de çevreden edinmeli ve kişiyi belli bir süre takip etmek gereklidir. Gergin ve tutarsız kişilerarası ilişkiler ve benlik algısına sahip bu kişilerde öfke nöbetleri, kendine zarar verme düşünce ve davranışları, riskli eylemler, kendini sürekli boşlukta hissetme, duygu durumda iniş ve çıkışlar gözlenebilir. Hayatındaki bu gelgitlerle baş edemeyen kişi, stresli yaşam olaylarının da etkisiyle hem çevresini hem de içten içe kendini suçlar ve değersizleştirir. Bu duygular kişinin aralıklı depresif dönemler geçirmesinin sebeplerindendir. Histrionik kişilik bozukluğuna sahip kişiler, ilgi odağı olmadıkları durumlarda rahatsız olurlar ya da değerlerinin anlaşılmadığını düşünürler. Duygusal iniş çıkışları hızlı şekilde olduğundan, dışarıdan rol yapmakla suçlanabilirler. Çabuk sıkılırlar, hayatları hep bir eğlence havasında sürsün isterler. Bu yüzden yeni ilişkiler kurmak konusunda heveslidirler. Ancak şevkle başladıkları ilişkilerde ilgileri hızla azalabilir. İlgi odağı olamadıkları dönemde kendilerini mutsuz ve değersiz hissetmeleri nedeniyle depresyona yatkındırlar. Şüpheci (Paranoid) özelliklere sahip kişiler, yeterince delil olmaksızın diğerlerinin kendisini kullanmaya çalıştığını, istismar edildiğini ve bunlar sonucunda zarar görebileceklerini düşünürler. Bu yersiz korkular kişinin söz ve davranışlardan kolay etkilenmesine, kimseye güvenememesine, içten içe diğerlerine öfke duymasına yol açar. Kişiler arası ilişkilerdeki bu gerilim zaman zaman baş edilemeyecek hal aldığında; karamsarlık, mutsuzluk ve hayata karşı ilgi kaybı gelişir. Bu durum da depresyonla sonuçlanabilir. Özsevici (Narsisistik) kişiler kendilerinin çok önemli olduğuna dair büyüklenmeci bir algıya sahiptirler. Genelde başarılarıyla övünürler. Başkalarının da kendilerinin üstünlük ve sahip oldukları ayrıcalıkları görmesini ve övülmeyi beklerler. Hep daha fazlasını arzularlar. Empati yapmak onlar için güçtür ve başkalarının isteklerini anlamakta zorluk çekerler. Başkalarının sorunlarından konuşmak istemez ve dinlemekte dahi zorlanırlar. Benlik saygıları gösterdiklerinin aksine kolay zedelenebilir olduğundan eleştiriye aşırı duyarlıdırlar. Eleştiri karşısında rezil olmuş, yeteneksiz ve boşluktaymış gibi hissedebilirler. Süregiden eleştiriler karşısında utanç ve değersizlik duygularıyla depresif dönemler yaşayabilirler.