İnmede risk faktörlerine dikkat! Müdahale etmek için ilk dört buçuk saat kritik bir önem taşıyor

Nöroloji Uzmanı Dr. Esra Kaplan Reçber ve Fizyoterapist Bünyamin Aydın, 29 Ekim Dünya İnme Günü kapsamında inme nedir, risk faktörleri nelerdir, tedavisinde neler yapılır, inme sonrası rehabilitasyon ve fizyoterapi nasıl olur gibi konularda önemli bilgiler paylaştı.İnme, tıbbi adıyla serebrovasküler hastalıklar; beyin damarlarında oluşan tıkanma, yırtılma sonucu nöronal hasar yani sinir hasarı meydana gelmesiyle oluşan tabloya verilen isimdir. Tıkanma ve kanama sonucu oluşan nörolojik bulguları beynin etkilenen alanlarının belirler.Serebrovasküler hastalıkların ölüm nedeni olarak dünyada üçüncü sırayı aldığını, sakatlık oluşturma yönünden ise birinci sırada olduğunu söyleyen Dr. Esra Kaplan Reçber, serebrovasküler hastalık riskinin yaşla beraber arttığını ifade ediyor.İnme için çeşitli risk faktörlerinin mevcut olduğunu belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Esra Kaplan Reçber, en sık karşılaşılan risk faktörlerini şöyle sıralıyor: Hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları, hiperlipidemi, sigara ve alkol kullanımı, obezite, fiziksel inaktivite, beslenme alışkanlıkları, hiperkoagülabilite (trombofili), hormon kullanımı, damar hastalıkları ve bağımlılık yapıcı maddeler. İnmeye müdahale etmek için kritik bir süre olduğunu dile Nöroloji Uzmanı Dr. Esra Kaplan Reçber, Hastada nörolojik bulguların başlamasından itibaren, ilk dört buçuk saatte hastaneye başvurulduğu durumda, pıhtılaşmanın neden olduğu tıkayıcı inmeler için pıhtı eritici ilaçlarla tıkalı damarın açılma şansı vardır. Bu tedavinin uygulanabilmesi için inme hastalarının hızlı şekilde tedavinin yapılabildiği uygun hastanelere ulaştırılması gerekir. İlk dört buçuk saatte toplardamardan pıhtı eritici ilaçlarla, felçten sonraki ilk altı saatte ise atardamardan tıpkı kalp anjiyosunda olduğu gibi anjiografi yapılarak tıkalı damar açılarak inme tedavi edilebilir. Bu nedenle, inme bulgularından şüphelenildiğinde hemen bir ambulans çağrılmalı, eve doktor getirmek gibi zaman kaybedilmesine neden olacak girişimlerde bulunulmamalıdır. Ancak tıkayıcı felçler için ilk altı saatte uygulanan bu tedavilerin kanama yapıcı komplikasyonu da olduğu unutulmamalıdır diyor. Rehabilitasyonda en önemli dönem ilk altı aylık süreç Bazı hastalarda bulgular günler veya haftalar içinde düzelirken, hasar ağırsa bu durumun aylar sürebileceğini anlatan Dr. Esra Kaplan Reçber, Rehabilitasyonda en önemli dönem ilk altı aylık süreçtir. Hasta bu dönemde iyileşme potansiyelinin yaklaşık yüzde 50'sine ulaşır. İnme geçiren hastada bir yılda hızlı bir düzelme olup felçte kısmen veya tamamen iyileşme görülebilir. Bir yıldan daha uzun süren bulgularda düzelme çok daha yavaş olur ifadelerini kullanıyor. İnme sonrası rehabilitasyonda ana hedefin kaybedilen becerilerin tekrar kazanılabilmesi olduğunu söyleyen Fizyoterapist Bünyamin Aydın ise, Eskiye dönüş yüzde 100 olmasa da beyindeki etkilenen alanın büyüklüğüne ve hastanın iyileşme sürecine bağlı olarak büyük oranda geri dönüş kazanılabilmektedir. Esas amaç hastanın kaybedilen kas kuvvetini tekrar kazanabilmesine yardımcı olmak ve günlük yaşam aktivitelerinde maksimum bağımsızlığın hedeflenmesi olmaktadır. Bunun içerisinde denge, koordinasyon, stabilizasyon gibi birçok beceri geliştirilmeye açıktır diyor.İnme sonrası hastanın durumu stabil hale gelir gelmez fizyoterapi uygulamalarına başlandığını belirten Fizyoterapist Bünyamin Aydın, Bu süre genel olarak ilk 24-72 saattir. İlk olarak hastaya pasif eklem hareket açıklığı egzersizleriyle başlanır. Sonrasında aktif eklem hareket açıklığı egzersizleri, denge, koordinasyon, stabilizasyon, oturma, ayakta durma ve yürüme eğitimleriyle devam edilir ifadelerini kullanıyor. İnme sonrası rehabilitasyonu süresi kişinin yaşına, kronik hastalıklarına, beyinde etkilenen alanın büyüklüğüne bağlı olarak farklılık gösterdiğini söyleyen Fizyoterapist Bünyamin Aydın, İlk üç ay ve beraberinde ilk aylık süre eski fonksiyonların kazanılması için oldukça önemli olan ve hızlı bir geri dönüşün sağlanabildiği kritik dönemlerdir. Toplam tedavi süresinin ne kadar süreceği ise kişiden kişiye değişebilmektedir. Hastaya uygulanacak rehabilitasyon programı ilk aşamada hastanede, sonrasında rehabilitasyon merkezlerinde ya da evde uygulanabilmektedir. Tüm bu süreçlerde kişiye özel hazırlanmış bir tedavi ve egzersiz programı fizyoterapist ve diğer sağlık profesyonelleri ile interdisipliner bir şekilde devam etmelidir diyor.Dr. Esra Kaplan Reçber, inmeden korunma yollarını şöyle anlatıyor: İnmeden korunmak istiyorsak, yaşam tarzımızı değiştirmeliyiz; sigarayı bırakmak, kilo vermek, tuz ve yağ kısıtlamak, egzersiz yapmak gibi. Hipertansiyon, diyabet, hiperkolesterolemi gibi risk faktörlerini doktor kontrolünde tedavi ettirmeliyiz ve doktorumuz bir kan sulandırıcı ilaç başladıysa, bu ilacı düzenli kullanmalıyız.