İnme sonrası fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamaları neler?
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzm. Dr. Özkan Yükselmiş, inme sonrası fizyoterapi ve rehabilitasyon uygulamalarını sizler için anlattı.
Fizyoterapi, insanların kaybedilen yeteneklerini yeniden öğrenmelerini, bağımsızlığını yeniden kazanmalarını ve daha fazla felç riskini azaltmalarını sağlar. Fizyoterapi, inmeden sonra fonksiyonun iyileşmesini ve hareketliliği iyileştirir. Kaybedilen yetenekleri yeniden öğrenmek için yüksek yoğunluklu terapiye ihtiyaç vardır.
İnme meydana geldiğinde beyindeki bazı hücreler ölür veya afonksiyonel hale gelir.İnmenin meydana getirdiği hasar beynin hangi bölgede ve nasıl bir şiddettte meydana geldiğine bağlıdır.Ölen beyin hücreleri geri dönemez ama inmeden kaynaklanan ödem yüzünden afonksiyonel hale gelen hücreler geri fonksiyonel hale gelebilir. İnmeden sonraki ilk haftadaki düzelmeler bundan kaynaklanmaktadır.İnme rehabilitasyonu ya beyin hücrelerinin ölen beyin hücrelerinin görevlerini üstlenmesini sağlaması için ya da bu görevleri başka bir şekilde yapılabilmesi için uygulanır.
Rehabilitasyon, kişi tedaviden ölçülebilir fayda gösterdiği ve kararlaştırılan hedeflerine ulaştığı sürece devam etmelidir. Rehabilitasyon hizmetlerine erişim kolay olmalı ve daha uzun vadeli ihtiyaçları karşılayabilmek için uygun olmalıdır.Ama belirli bir noktadan sonra ilerleme göstermiyorsa hasta suçu kendinde yani rehabilitasyonu uygulayamamasından dolayı sanmamalıdır.Bu ilerlemenin durması inmeden kaynaklanmaktadır.
İnme sonrası 24 saatten itibaren fizyoterapistler, yataktan kalkma, ayakta durma ve yürümeye odaklanan kısa dönemlerde rehabilitasyona başlarlar. Bu tekrarlayan görev eğitimi, insanların hareketlerini yeniden kazanmalarına ve günlük aktiviteleri yeniden öğrenmelerine yardımcı olur.
Fizyoterapistler, inme rehabilitasyonunu geliştirmek için yardımcı ekipman kullanır. Robot destekli cihazlar, insanların bağımsız olarak yürümesini desteklerken, koşu bandı eğitimi yürüme hızını ve dayanıklılığı artırır. Sanal gerçeklik eğitimi, olağan bakımın yanında faydalı olabilir, ancak geleneksel terapi yaklaşımlarının yerini alacak düzeyde değildir.
Fizyoterapi ekipleri, başka bir felç riskini %5'e kadar azaltmak için inme geçirenlerin fiziksel aktivite önerilerini günlük rutinlerine dahil etmelerine yardımcı olur. Dayanıklılık ve kuvvet eğitiminin rehabilitasyona entegre edilmesi engelliliği azaltır. Denge, ağırlık değiştirme ve yürüyüşü içeren temel stabilite ve egzersizler, inme sonrası dengeyi iyileştirir.
Fizyoterapi oldukça çeşitli blgelere göre farklı tedavi yöntemleriyle yapılır. Eve geçmeden önce hastanede İş ve Uğraşı Fizyoterapisi uygulanır. Bu fizyoterapi giyinme, yıkanma, yemek yeme ve basit yiyecek içecek hazırlama,alışveriş yapma, para alıp verme gibi pratik günlük aktiviteler,kişi için önemli olan sosyal aktiviteler (örneğin; bahçe işleri, boya, arkadaşlarınızı görmek için dışarı çıkmak),hastanın eski işinde ya da inme sonrası ortaya çıkan engeller nedeniyle edindiği yeni işinde ihtiyacı olan yeni becerileri gibi kapsamaktadır.Bundan sonra ise evde terapi uygulanmaktadır.Terapiyse inmenin etklediği yere göre uygulanır.İnmeden sonra dil ve konuşma becerileri,yutkunma becerileri sıklıkla etkilenir.Bunlara dayalı Dil ve Konuşma Fizyoterapisi, yutkunma fizyoterapisi gibi fizyo terapi çeşitleri uygulanır.