SON DAKİKA
ZİHİNSEL PERFORMANSIN ALTIN ÜÇLÜSÜ! Uzman isim açıkladı! Sofranızda bunlara yer verin
Nörobesinlerin santral sinir sistemi sağlığının korunmasında önemli bir rol oynadığını vurgulayan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Başaran, ‘Zihinsel performansın altın üçlüsü’ olarak tanımladığı gıdaları açıkladı. İşte detaylar…
Sağlıklı beslenmenin hem fiziksel hem de zihinsel sağlık üzerindeki etkisi büyük. Sinir sistemi sağlığına doğrudan etki eden ve kognitif işlevlerin sürdürülebilmesinde rol oynayan besin gruplarının ‘nörobesinler’ olarak tanımlandığını vurgulayan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Elif Başaran, dikkat çeken bir açıklamada bulundu.
Uzman isim, “Selenyum, çinko, Omega-3 yağ asitleri ve kafein, bilimsel olarak nörolojik sağlık üzerinde etkili olduğu gösterilen başlıca nörobesinler arasında yer almaktadır. Bu besinlerin düzenli ve dengeli tüketimi dikkat, hafıza ve işlem hızı gibi bilişsel süreçleri destekler. Nörobesin eksiklikleri yorgunluk, dikkat eksikliği, anksiyete, depresyon gibi zihinsel sorunlara yol açabilir. Bu öğelerin aşırı alımı da risk oluşturabilmektedir. Dengeli beslenme ve uzman takibi oldukça önemlidir. Zihinsel sağlığın korunması için yalnızca genetik ve çevresel faktörler değil, aynı zamanda beslenme alışkanlıkları da göz önünde bulundurulmalı” dedi.
Selenyumun özellikle antioksidan savunma sisteminde görev alan ve vücudun bağışıklık sistemini güçlendiren glutatyon peroksidaz enziminin kofaktörü olduğunu ifade eden Dr. Başaran, “Beyindeki oksidatif stresin azaltılmasında kritik rol oynar. Diyetteki selenyum seviyesi ne kadar düşükse, anksiyete, depresyon ve yorgunluk semptomları ve bilişsel bozulmalarla ile ilişkilendirildiğine dair birçok literatür çalışması mevcuttur. Çinko da beyin sağlığı için oldukça önemlidir. Beynin hipokampus bölgesinde yoğun olarak bulunur ve öğrenme-hafıza süreçlerinde rol oynar. Literatürde düşük çinko düzeylerinin dikkat eksikliği, depresyon ve hatta Alzheimer hastalığı ve nörodejeneratif bozukluklar için risk faktörü olabilir” dedi.
Kafeinin adenozin reseptör antagonisti olarak etki göstererek dikkat düzeyi ve uyanıklığı artırdığını vurgulayan Dr. Başaran, “Birçok çalışmada, kafein alımının hem aerobik hem de anaerobik performansı artırmakta ve zihinsel yorgunluğu azalttığı, kısa süreli hafıza, dikkat ve işlem hızı gibi bilişsel fonksiyonları artırdığı gösterilmiştir. Özellikle kadınlarda ve kahve veya yeşil çay gibi kafein kaynaklarının orta düzeyde tüketimi ile azalmış demans riski arasındaki ilişkinin daha belirgin olduğunu gösteren literatür çalışmaları mevcuttur. Ancak, kronik ve yüksek doz kafein maruziyeti, anksiyete, uyku bozuklukları ve bağımlılık riskini artırabileceği unutulmamalıdır” diye konuştu.
Omega-3 yağ asitlerinin, özellikle DHA (dokosahekzaenoik asit) ve EPA (eikosapentaenoik asit), bilimsel olarak tanımlanmış en güçlü nörobesinler olduğunu belirten Uzman Dr. Başaran, şunları kaydetti:
“Yağlı balıklar (somon, uskumru, sardalya), iç ceviz, yağlı tohumlar (keten tohumu ve chia tohumu gibi), Omega-3 ile zenginleştirilmiş yumurtalar omega-3 kaynakları arasındadır. Haftada birden fazla yumurta tüketen bireylerde Alzheimer hastalığı riski tüketmeyenlere oranla daha düşük olduğunu bildiren literatür çalışmalar mevcuttur. Bu koruyucu etki yumurta sarısında bol miktarda bulunan kolin ile ilişkilendirilmiştir. Son olarak selenyum ve çinko gibi eser elementler ile kafein gibi doğal psikoaktif maddelerin bilişsel fonksiyonların sürdürülmesinde önemli rol oynamaktadır. Ancak bu nörobesin öğelerinin eksikliği ya da aşırı tüketimi ciddi sonuçlar doğurabileceğinden, dengeli alımı ve hekim kontrolünün önemi unutulamamalıdır.”
Balık tüketmenin birçok sağlık faydası vardır. İşte balığın başlıca faydaları:
1. Kalp Sağlığını Korur
Omega-3 yağ asitleri (EPA ve DHA) içerir, bu da kötü kolesterol (LDL) seviyesini düşürür ve iyi kolesterol (HDL) seviyesini artırır.
Kalp krizi, felç ve damar tıkanıklığı riskini azaltır.
Kan basıncını dengeler.
2. Beyin Fonksiyonlarını Geliştirir
Omega-3, hafızayı güçlendirir ve bilişsel fonksiyonları destekler.
Alzheimer ve demans (bunama) riskini azaltır.
Çocuklarda zeka gelişimine katkı sağlar.
3. Kemik Sağlığını Destekler
Somon ve sardalya gibi balıklar, D vitamini ve kalsiyum içerir, kemik erimesi (osteoporoz) riskini azaltır.
4. Göz Sağlığına İyi Gelir
Retina sağlığını koruyan A vitamini ve omega-3 içerir.
Yaşa bağlı görme kaybı (makula dejenerasyonu) riskini düşürür.
5. Depresyon ve Anksiyeteyi Azaltır
Omega-3, serotonin ve dopamin üretimini artırarak ruh halini iyileştirir.
Depresyon ve anksiyete belirtilerini hafifletir.
6. Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
Çinko, selenyum ve D vitamini içerir, vücut direncini artırır.
Enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
7. Cilt ve Saç Sağlığını İyileştirir
Omega-3, cilt elastikiyetini artırır, kırışıklıkları önler.
Saç dökülmesini azaltır ve saçları güçlendirir.
8. Protein Kaynağıdır
Yüksek kaliteli protein içerir, kas gelişimini destekler.
Kilo kontrolüne yardımcı olur.
9. Eklem Sağlığını Korur
Omega-3, eklem iltihabını (artrit) azaltır ve ağrıları hafifletir.
10. Uyku Kalitesini Artırır
D vitamini ve omega-3, melatonin üretimini düzenleyerek daha iyi uyumaya yardımcı olur.
Ceviz, besin değeri yüksek bir kuruyemiş olup birçok hastalığa karşı koruyucu etki gösterir. İşte cevizin başlıca faydaları:
1. Kalp Sağlığını Korur
Omega-3 yağ asitleri (ALA) içerir, kötü kolesterolü (LDL) düşürür.
Damar sertliğini (ateroskleroz) önler, kan dolaşımını iyileştirir.
Arjinin amino asidi sayesinde kan basıncını dengeler.
2. Beyin Fonksiyonlarını Güçlendirir
Omega-3, hafızayı ve bilişsel performansı artırır.
Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklara karşı koruyucudur.
Melatonin içeriğiyle uyku kalitesini artırır.
3. Antioksidan Kaynağıdır
Polifenoller ve E vitamini sayesinde serbest radikallerle savaşır.
Kronik iltihabı azaltır, yaşlanmayı geciktirir.
4. Kansere Karşı Koruyucu Etkisi Vardır
Ellagik asit gibi bileşikler, kanser hücrelerinin büyümesini engeller.
Özellikle meme, prostat ve kolon kanseri riskini azaltır.
5. Kilo Kontrolüne Yardımcı Olur
Lifli yapısı tokluk hissi verir, aşırı yemeyi önler.
Metabolizmayı hızlandırarak yağ yakımını destekler.
6. Bağırsak Sağlığını İyileştirir
Prebiyotik etkisiyle faydalı bağırsak bakterilerini besler.
Kabızlığı önler, sindirimi rahatlatır.
7. Diyabet Kontrolüne Destek Olur
Kan şekerini dengeler, insülin direncini azaltır.
Tip 2 diyabet riskini düşürür.
8. Kemik Sağlığını Destekler
Kalsiyum, magnezyum ve fosfor içeriğiyle kemikleri güçlendirir.
Osteoporoz (kemik erimesi) riskini azaltır.
9. Cilt ve Saç Sağlığına Faydalıdır
E vitamini ve çinko, cilt elastikiyetini korur, kırışıklıkları önler.
Saç dökülmesini azaltır, saçları güçlendirir.
10. Stres ve Depresyonu Azaltır
Omega-3, serotonin ve dopamin üretimini artırarak ruh halini iyileştirir.
Anksiyete ve depresyon belirtilerini hafifletir.
Yumurta, "doğanın en mükemmel besini" olarak kabul edilir. Protein, vitamin ve mineraller açısından zengin olup birçok fayda sağlar. İşte yumurtanın bilimsel olarak kanıtlanmış yararları:
1. Yüksek Kaliteli Protein Kaynağı
1 yumurta ≈ 6-7 gram protein içerir.
9 temel amino asidin tamamını barındırır (esansiyel amino asitler).
Kas yapımını destekler, sporcular için idealdir.
2. Beyin Sağlığını Korur
Kolin içeriğiyle hafızayı güççlendirir.
Alzheimer ve nörolojik hastalık riskini azaltır.
Sinir sistemi fonksiyonlarını düzenler.
3. Göz Sağlığına İyi Gelir
Lutein ve zeaksantin içerir, katarakt ve makula dejenerasyonunu önler.
A vitamini sayesinde gece görüşünü artırır.
4. Kalp Sağlığını Destekler
HDL (iyi kolesterol) seviyesini yükseltir.
Yeni araştırmalar, yumurtanın kalp hastalığı riskini artırmadığını gösteriyor.
5. Kemikleri Güçlendirir
D vitamini (özellikle güneş görmüş tavuk yumurtaları) ve kalsiyum içerir.
Osteoporoz (kemik erimesi) riskini azaltır.
6. Kilo Kontrolüne Yardımcı Olur
Tok tutar, uzun süre açlık hissini önler.
Düşük kalorili (≈70 kcal) ancak besleyicidir.
7. Bağışıklığı Güçlendirir
A, B12, D vitamini, selenyum ve çinko içerir.
Enfeksiyonlara karşı direnci artırır.
8. Cilt ve Saç Sağlığına Faydalıdır
Biotin ve B vitamini saç dökülmesini azaltır.
Antioksidanlar cilt yaşlanmasını geciktirir.
9. Karaciğer Fonksiyonlarını İyileştirir
Kolin, karaciğer yağlanmasını önler.
Toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olur.
10. Hamilelikte Bebek Gelişimini Destekler
Folat ve kolin, bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişimi için kritiktir.