Sinsi İlerliyor! Bunamada Erken İşaretlere Dikkat! Beyni Bitiren 15 Tehlike... Prof. Dr. Osman Müftüoğlu Yazdı

Bunama problemi uzun yaşam süreleri ile birlikte giderek daha da önem kazanan bir sağlık problemi olma yolunda. Diğer taraftan bütün çabalara rağmen -pek çok kronik hastalıkta olduğu gibi- demansı/bunamayı tedavi edebilecek güçlü bir tedavi aracına maalesef hâlâ sahip değiliz. Bu nedenle diğer kronik hastalıklarda olduğu gibi bunama söz konusu olduğunda da önleyici tedbirlerin önemi artıyor. Diğer taraftan demansın da hafifi, ortası, ağırı var. Yeni başlayan tipine tıbbi literatürde HAFİF BİLİŞSEL BOZUKLUK adı veriliyor. Peki, nedir, neyin nesidir bu hafif bilişsel bozukluk?Hafif bilişsel bozukluk, demans/bunama ile normal yaşlanma süreci arasındaki zamanı değişken/kısa ve uzun sürebilen bir dönem. Bilişsel kapasitedeki azalmanın, kişi ve çevresi tarafından fark edilmeye başlandığı ancak henüz net ve açık olarak hissedilir bunama işaretlerinin henüz net olarak oluşmadığı bir dönemdir bu. Araştırmalar hafif bilişsel bozukluğa ne kadar erken tanı konulursa bilişsel bozukluktaki ilerlemenin yavaşlatılıp ağır bir bunama tablosu gelişiminin önlenmesi ya da geciktirilmesinin o ölçüde kolay ve mümkün olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle sizde veya çevrenizdekilerde hafif bilişsel bozukluk varlığından bir şüphe söz konusu olduğunda lütfen uyanık olun ve gecikmeden tıbbi yardım arayın.Tekrar hatırlatalım: Hafif bilişsel bozuklukta beyin fonksiyonlarında sinsi bir gerileme söz konusudur. DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN TEMEL NOKTA, O KİŞİNİN YAŞI VE KÜLTÜREL ÇEVRESİNE GÖRE BEKLENENDEN DAHA AZ KAPASİTEDE BİLİŞSEL FONKSİYON GÖSTERİP GÖSTERMEDİĞİDİR. İsterseniz gelin şimdi de hafif bilişsel bozukluğun risk faktörlerini özetlemeye çalışalım Eğer aşağıda özetlemeye çalıştığım problemlerden bazıları sizde de söz konusuysa belleğiniz konusunda daha bir eleştirmen pozisyonuna girin. Ama bunu yaparken lütfen ve asla strese girmeyin paniğe kapılmayın, aşağıdaki problemlerden sizin için hangileri söz konusuysa onları çözmeye odaklanın. Bir hatırlatma daha: Mevcut bilimsel veriler en etkili önlemin düzensiz egzersiz olduğunu gösteriyor. VİTAMİN EKSİKLİKLERİ: Özellikle B12, B9, B6 ve D vitaminleri eksikliğine müsaade etmeyin. MİNERAL EKSİKLİKLERİ: Demir veya magnezyum eksikliklerinin de önemli olduğunu bir kenara not edin. HORMON NOKSANLIKLARI: Tiroid bezi tembelliği, östrojen ve testosteron azlığı da birer bellek bozan faktördür. OMEGA 3 EKSİKLİĞİ: Bilhassa DHA eksikliği bellek zayıflatan önemli bir risk faktörüdür. KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR: Alkol, sigara ve zararlı her türlü madde bellek kaybını hızlandırır. HAREKETSİZ VE FAZLA KİLOLU BİRİ OLMAK: Tembelliğin belleği paslandırdığını, obezitenin beyni küçülttüğünü asla unutmayın. UYKU BOZUKLUKLARI: İster yetersiz uyku, ister apne, hatta horlama olsun fark etmiyor, kalitesiz bir uyku sağlam bir belleğin bir numaralı düşmanı olabiliyor. ÇOKLU VE KONTROLSÜZ İLAÇ KULLANIMI: Yaşlılarda kullanılan her ilacın bilişsel fonksiyonlara etkisi dikkatle araştırılmalı, ilaçlar arasındaki etkileşimlerin de belleği bozabileceği unutulmamalıdır. AŞIRI DOZDA STRES: Uzun süreli stres maruziyeti de mühim bir bellek bozandır. BEYNİ EĞİTİMSİZ BIRAKMAK: Beyniniz de kaslarınız gibi egzersize muhtaçtır. Yetersiz eğitim ve/veya zihinsel egzersizlerden mahrum her beyin unutkanlığa mahkumdur. İŞİTME VE GÖRME AZLIĞI: Özellikle işitme azlığının ciddi bir bellek bozan olduğunu çok iyi biliyoruz. KÖTÜ YAŞAM KOŞULLARI: Bellek sorunlarında yaşam koşullarının kötüleşmesi de önemli bir faktördür. ÇEVRESEL KİRLENME: Çevre kirliliğinin özellikle mikroplastiklere maruziyetin önemli bir bellek bozan olduğu çoktan netleşti. KRONİK HASTALIKLAR: Hipertansiyon, damar sertliği, organ yetmezliği gibi problemi olanlarda da bellek daha çabuk yıpranıyor. GENETİK FAKTÖRLER: Ailesinde bunama problemi olanların da bellekleri konusunda daha fazla hassas olmalarında fayda var. HANGİ MAGNEZYUM NE İÇİN VE NE ZAMAN MAGNEZYUM MALAT: Fibromiyalji ağrılarında ve kas tutulmalarına bağlı ağrılarda daha etkilidir. MAGNEZYUM GLİSİNAT: Ruhsal gevşeme, uyku bozuklukları, nöropatik ağrılarda ve bağırsak tembelliğinde tercih ediliyor. MAGNEZYUM SİTRAT: Genel sağlık yararı ve kramplar için kullanılıyor. MAGNEZYUM SÜLFAT: Bağırsakları aşırı uyarıp ishale yol açabiliyor. Epsom tuzu olarak da biliniyor. Sıcak su banyolarında banyo suyuna eklenince dinlendirici ve gevşetici etkisi var. MAGNEZYUM TAURAT VE OROTAT: Kalp-damar sağlığını desteklemekte daha etkili sayılıyor. MAGNEZYUM OKSİT: Emilimi sınırlı, etkisi sorunlu. Kabızlık yapabiliyor. Bizim çöp magnezyum diye adlandırdığımız, etkisi son derece sınırlı magnezyum formudur.