Kızamık gibi bulaşıcı virüslerden nasıl korunulur?

ABD'de 150'den fazla kişiye bulaşan kızamık salgını, aşılanmamış bir çocuğun hayatını kaybetmesinin ardından halk sağlığı uzmanları arasında endişelere yol açtı.Şubat 2025'te ABD'nin Teksas eyaletinde yerel bir yetkili kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısı uyguluyor. ABD ve Avrupa'nın birçok yerinde kızamık aşılama oranları 'yetersiz' düzeyde.Teksas eyaletinde artan kızamık vakalarının yanı sıra, bu yıl dokuz farklı eyalette de kızamık vakaları rapor edildi.Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi'ne (ECDC) göre, 2024 yılında 30 Avrupa ülkesinde toplam 16.510 kızamık vakası bildirildi. Romanya'da dokuz, İrlanda'da ise bir kişi hayatını kaybetti.İşte kızamık hakkında bilmeniz gerekenler ve kendinizi nasıl koruyacağınız. Kızamık, dünyanın en bulaşıcı virüslerinden birinin neden olduğu bir solunum yolu hastalığıdır. Virüs, hava yoluyla bulaşır ve enfekte olmuş bir kişi nefes aldığında, hapşırdığında veya öksürdüğünde kolayca yayılır. En sık çocukları etkiler.Küresel Virüs Ağı'nın mükemmeliyet merkezi direktörü Scott Weaver, Ortalama olarak, enfekte olmuş bir kişi yaklaşık 15 kişiye daha bulaştırabilir, dedi. Buna yaklaşabilen sadece birkaç virüs var.Kızamık, önce solunum yollarını enfekte eder ve ardından vücuda yayılır. Yüksek ateş, burun akıntısı, öksürük, kırmızı, sulu gözler ve döküntü gibi belirtilerle kendini gösterir. Döküntü, genellikle ilk belirtilerden üç ila beş gün sonra ortaya çıkar. Yüzde düz kırmızı lekeler şeklinde başlayıp boyun, gövde, kollar, bacaklar ve ayaklara yayılır. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri'ne (CDC) göre, döküntü ortaya çıktığında ateş 40 santigrat dereceyi (104 derece Fahrenheit) geçebilir.Kızamık için özel bir tedavi bulunmamaktadır. Bu nedenle, doktorlar genellikle semptomları hafifletmeye, komplikasyonları önlemeye ve hastaları rahat tutmaya çalışır.Sağlık yetkilileri, bir kez kızamık geçiren kişilerin bir daha kızamık geçiremeyeceğini belirtmektedir. Yaygın komplikasyonlar arasında kulak enfeksiyonları ve ishal yer alırken, bazı hastalar hastaneye kaldırılabilir. Aşı yaptırmamış hamile kadınlar ise düşük ya da erken doğum yapabilir.CDC, kızamık geçiren her 20 çocuktan birinin zatürreye yakalandığını ve her 1.000 çocuktan birinin ensefalit adı verilen, kasılmalara, sağırlığa veya zihinsel engellere yol açabilen beyin şişmesine maruz kaldığını belirtmiştir.ABD'deki Texas Üniversitesi'nden Scott Weaver, kızamığın vakaların yüzde 1'inden biraz daha azında, özellikle çocuklarda ölümcül olduğunu söyledi. En ağır hastalık çocuklarda görülür ve bu tür vakalarda ölüm nedeni genellikle zatürre ve zatürreye bağlı komplikasyonlardır. Kızamıktan korunmanın en iyi yolu, kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (MMR) aşısı yaptırmak. İlk aşı 12 ila 15 aylık çocuklar için, ikincisi ise dört ila altı yaş arasındaki çocuklar için öneriliyor.Scott Weaver, 1960'larda bir aşı geliştirilmeden önce herkes kızamık geçiriyordu diyerek, aşıyı oyunun kurallarını tamamen değiştiren bir gelişme olarak tanımladı. Aşının güvenliği ve etkinliği hakkında harika veriler bulunduğunu çünkü on yıllardır kullanıldığını belirtti.We gördüğümüz bu salgınlardan herhangi biri, toplumdaki aşılama oranını artırarak kolayca önlenebilir, dedi.ABD'de çoğu eyalet, toplumları kızamık salgınlarına karşı korumak için anaokulu öğrencileri için gerekli olan yüzde 95 aşılama eşiğinin altında.Avrupa'da ise ECDC'ye göre, birçok ülkede aşılama oranları yetersiz. Ajans, 2024 yılında kızamık vakalarının yüzde 81,7'sinin aşılanmamış kişiler arasında görüldüğünü bildirdi. Weaver, çocukken standart iki doz aşı yaptırmış olan kişilerin, sağlık hizmeti profesyonelleri tarafından bazen kızamık antikorları açısından test edildiklerini ve gerekirse takviye aşı yapıldığını belirtti.Weaver, yıllar önce aşı olmuş ve enfeksiyon riski yüksek kişilerin, salgın olan bir bölgede yaşıyorlarsa aşı yaptırmayı düşünebileceğini söyledi. Bu kişiler arasında, kızamık geçiren biriyle yaşayan aile üyeleri veya altta yatan tıbbi rahatsızlıklar nedeniyle solunum yolu hastalıklarına karşı özellikle savunmasız olanlar yer alabilir.Ancak çocukken iki doz aşı yaptırmış olan herkesin hemen doktora gitmesine gerek olduğunu düşünmüyorum, dedi. Eğer insanlar standart aşılarını yaptırsalardı, bunların hiçbiri yaşanmazdı.