BEYNİMİZ NASIL YAŞLANIYOR? İşte 'KÖTÜ BEYİNSEL YAŞLANMA'nın tepeden tırnağa getirdiği hastalıklar...

Sağlıklı yaşlanmanın en önemli adımlarından biri sağlıklı bir yaşam şekli belirlemek. Beynimiz fiziksel ya da fizyolojik bazı olumsuz değişimlere maruz kalıyor ve kötü yaşlanıyor. Peki kötü beyin yaşlanması nelere yol açıyor? Prof. Dr. Osman Müftüoğlu sağlıklı yaşlanmanın ve beyin sağlığını korumanın önemini anlattı. İşte detaylar..Sağlığımız, sağlamlığımız ve yaşam süremiz 3 ana faktörün karmaşık ve iç içe etkileşimiyle belirleniyor: Genetiğimiz, çevresel koşullar ve yaşam tarzımız.Bir taraftan DNAmızda yazılı genetik kodlar üstlendikleri görevleri yerine getirmeye çalışırken, diğer taraftan beslenme, uyku, egzersiz, stres ile ilgili seçimlerimiz ve maruz kaldığımız çevresel etkenler yaşlanma süremiz, kalitemiz ve hızımızı düzenler. Bu üçlünün etkileri de esasen hücresel ve moleküler düzeyde seyreder ve genetiğimiz muhakkak ki önemlidir, belirleyici faktörler arasında ilk akla gelendir. Genetik kodlar vücudun her hücresine DNA aracılığıyla kaydedilmiştir ve yaşam sürecinde hükmünü şu veya bu şekilde yerine getirmeye gayret etmektedir. Yani genetik hikâyenin sadece bir bölümüdür. Çevresel faktörler, özellikle de yaşam tarzı seçimlerimiz genetiğimizi ciddi ölçüde etkilemekte, hatta değiştirebilmektedir. Bu önemli değişimin mimarı ise EPİGENETİKtir. Epigenetik sayesinde yaşam tarzımızda doğru ya da yanlış seçimler yaparak ve sağlıklı ya da sağlıksız koşullarda hayatımızı sürdürerek genetiğimizi iyi ya da kötü yönde etkileyebiliyor, kötü bir genetik mirası olumlu bir iyi hayat yolculuğuna, iyi bir genetik mirası ise kötü bir ömür yolculuğuna çıkarabiliyoruz. Unutmayalım ve tekrar hatırlayalım: Genetiğimiz ile yaşam tarzı ve çevresel değişiklikler arasındaki ilişkiler son derece dinamiktir. Bu etkileşimin patronu da epigenetiktir. Yukarıda özetlemeye çalıştığım değişimlerden kaçınılmaz olarak beynimiz de etkileniyor. Bu etkilenmenin sonucunda da bizimle birlikte beynimiz de fiziksel ve fizyolojik bazı olumlu ya da olumsuz değişimlere maruz kalıyor, neticede de iyi ya da kötü yaşlanıyor. Çevremizde çoğu yaşlıda gördüğümüz ve üzüldüğümüz Parkinson, Alzheimer hastalıkları gibi NÖRODEJENERATİF, inme, kronik ağrılar, uyku bozuklukları gibi NÖROLOJİK; işitme azlığı, sağırlık, kulak çınlaması gibi İŞİTSEL, glokom (göz tansiyonu), katarakt, sarı nokta hastalığı gibi GÖRME sorunları kötü beyinsel yaşlanmanın bilinen yaygın neticeleridir. UNUTMAYALIM: Yaşlanma düzeyimiz, şeklimiz ve sürecimiz dinamiktir. Moleküler seviyede bile yaşla birlikte muazzam değişimler gelişmektedir. Örneğin DOPAMİNİMİZ her 10 yılda bir azalmakta neticede de bilişsel ve motor fonksiyonlarımız yavaş yavaş gerilemektedir. SEROTONİNİMİZ yaşla birlikte azalmakta, neticede de duygu durumumuz giderek güç kaybetmektedir.Anlatmak istediğim özetle şudur: Yaşam süremiz uzadıkça beynimizde de bazı hasarların meydana gelmesi kaçınılmazdır. Hedefimiz genetiği bir kenara bırakıp kaliteli çevre koşullarına ve doğru yaşam tarzı değişimlerine odaklanarak ömrümüzü uzatmaktan ziyade sağlıklı yaşam süremizi uzatmak ve yaşam kalitemizi iyileştirmek olmalıdır.