SON DAKİKA
Araştırmacılar kalpte ‘mini beyin’ keşfetti: ‘yeni tedavi yöntemleri geliştirilebilir’
İsveç'teki Karolinska Enstitüsü ve Columbia Üniversitesi, baş araştırmacı Doç. Dr. Konstantinos Ampatzis öncülüğünde kalbin ‘mini bir beyne’, yani kalp atışını kontrol eden kendi sinir sistemine sahip olduğunu gösteren bir çalışma gerçekleştirdi. 4 Aralık’ta Nature Communications'da yayınlanan The heart has its own ‘brain’ başlıklı çalışmanın sonuçlarına ilişkin Ampatzis, “Kalbin içindeki sinir sisteminin ne kadar karmaşık olduğunu görünce şaşırdık” değerlendirmesinde bulundu. Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Okay Abacı ise “Bu keşif, kalp hastalıkları ve ritim bozuklukları için yeni tedavi yöntemlerinin önünü açabilir” dedi.
Uzun zamandır kalbin yalnızca beyinden sinyaller ileten otonom sinir sistemi tarafından kontrol edildiği düşünülüyordu. Kalp duvarının yüzeysel katmanlarına gömülü olan kalbin sinir ağının, beyinden gelen sinyalleri ileten basit bir yapı olduğu biliniyordu. Ancak son araştırma bundan daha gelişmiş bir fonksiyona sahip olduğunu ortaya çıkardı.
Zebra balığı üzerinde yürütülen çalışmayı yöneten Konstantinos Ampatzis, "Bu 'küçük beyin', beynin hareket ve nefes alma gibi ritmik işlevleri düzenlemesine benzer şekilde, kalp atışını sürdürme ve kontrol etmede önemli bir role sahip. Kalbin içindeki sinir sisteminin ne kadar karmaşık olduğunu görünce şaşırdık. Bu sistemi daha iyi anlamak, kalp hastalıklarına yeni bakış açılarına yol açabilir ve aritmi gibi hastalıklar için yeni tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olabilir” değerlendirmesinde bulundu.
Çalışma, insan kalp atış hızı ve genel kalp fonksiyonuyla güçlü benzerlikler sergileyen bir hayvan modeli olan zebra balığı üzerinde gerçekleştirildi. Araştırmacılar, tek hücreli RNA dizilimi, anatomik çalışmalar ve elektrofizyolojik teknikler gibi yöntemlerin bir kombinasyonunu kullanarak kalpteki nöronların kompozisyonunu, organizasyonunu ve fonksiyonunu haritalandırdı.
Prof. Dr. Okay Abacı ise araştırmanın sonuçlarına ilişkin şunları söyledi: “Bu keşif, kalp hastalıkları ve ritim bozuklukları için yeni tedavi yöntemlerinin önünü açabilir. Bugüne kadar kalp, beyin tarafından gönderilen sinyallerle yönlendirilen bir organ olarak kabul ediliyordu. Ancak yapılan yeni araştırmalar, kalbin ritmini düzenleyen karmaşık bir sinirsel yapıya sahip olduğunu ve bu yapının beynin kontrolünden bağımsız çalışabildiğini gösterdi. Bu buluş, kalp hastalıkları ve ritim bozuklukları gibi sağlık sorunlarının tedavisinde devrim niteliğinde bir gelişme yaratabilir.
“Kalbin sinir sistemi, kalp atışlarını düzenleyen ve uyumlu bir şekilde kasılmasını sağlayan elektriksel ağdan oluşur. Bu ağ, sinüs düğümü, atrioventriküler düğüm (AV düğümü) ve His demetini içerir. Kalp ritmini kontrol eden bu sinirsel ağ, sadece kalbin işleyişini düzenlemekle kalmıyor, aynı zamanda vücudun diğer organlarıyla uyum içinde çalışmasını sağlıyor.
Prof. Dr. Abacı, “Araştırmalar, zebra balığı üzerinde yapılan çalışmalarda insan kalbiyle benzer sonuçlar elde edildiğini gösterdi. Bu, insan kalp hastalıkları hakkında daha derinlemesine bilgi edinilmesine olanak tanıyacak bir gelişme. Zebra balığı gibi model organizmaların, kalp hastalıklarının tedavisinde önemli araçlar sunuyor” dedi.
Prof. Dr. Okay Abacı, “Kalbin sinir sisteminde yaşanacak herhangi bir bozulma, ritim bozukluklarına (aritmiler) yol açabilir. Bu bozukluklar kalbin verimli çalışmasını engelleyebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Sinirsel ağdaki bozulmalar kalp hızının aşırı hızlı (taşikardi) veya aşırı yavaş (bradikardi) olmasına neden olabilir.
Uzun vadede bu tür bozukluklar kalp yetmezliği gibi büyük sağlık problemlerine yol açabilir” ifadelerini kullandı. Kalbin sinir sistemi üzerine yapılan bu keşif, kalp hastalıkları ve ritim bozuklukları gibi sağlık sorunlarının tedavisinde yeni stratejilerin geliştirilmesine olanak sağlayacağını söyleyen Prof. Dr. Abacı, "Bu keşif, kalp sağlığı alanında önemli bir dönüm noktası olabilir" diyerek gelecekteki tedavi yöntemlerinin, kalbin sinirsel ağını hedef alacağını ifade etti.
‘KALP SAĞLIĞI İÇİN YENİ BİR DÖNEM BAŞLIYOR’
Prof. Dr. Abacı, “Bu keşif kalp hastalıkları ve ritim bozuklukları tedavisinde önemli bir yenilik getirecek. Kalbin sinir sistemi üzerine yapılan bu keşif, sadece mevcut tedavi yöntemlerini iyileştirmekle kalmayacak, aynı zamanda kalp sağlığı alanında yeni tedavi perspektiflerinin ortaya çıkmasına yardımcı olacak" diye konuştu.