COVID-19 teşhisi için test mi, tomografi mi? Prof. Dr. Osman Müfütoğlu yazdı!

Tüm dünyayı etkisi atlına alan koronavirüs salgını yüzünden hayatını kaybedenlerin sayısı gün geçtikçe artıyor. Prof. Dr. Osman Müftüoğlu Hürriyet'teki köşesinde COVID-19 teşhisi ile ilgili önemli bilgiler verdi, merak edilenleri anlattı.Koronavirüs enfeksiyonu COVID-19da erken teşhis çok mühim bir ayrıntı. Teşhisi kolaylaştırıp hızlandırmak, hastalığın etrafa yayılmasını önleyebildiği gibi tedavinin gücünü etkilediği, yoğun bakım ihtiyacını azalttığı için de önemli. Kısacası salgını önleyebilmede de hastalığı tedavi edebilmede de teşhisi bir an önce koymak şart. Güvenli bir teşhis aracı olan PCR incelemelerine göre toraks, yani akciğer bölgesini tomografi ile incelemek ise muhtemelen daha güçlü bir seçenek. Yeni veriler de bu bilgiyi doğruluyor. Teşhiste akciğer tomografisinin doğruluk oranı yüzde 98lere kadar çıkarken PCR testinde duyarlılık yüzde 71 civarında kalıyor. Ne var ki tomografi her yerde kolayca ulaşılabilen bir cihaz değil. Ayrıca ekonomik olarak da PCRden çok daha pahalı. Kısacası öne PCR testi, gerekli görülürse toraks tomografisi. Hong Kong Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Davranışsal Ekonomi profesörü Donald Lon bakın ne diyor: Maske takmak tıpkı bir üniforma giymek gibidir. Bir ritüel olarak üniforma giydiğinizde, o üniformaya yakışır bir şekilde davranma eğilimine girersiniz. Maske takınca da durum aynıdır: Yüzünüze dokunmamaya, kalabalıklardan kaçınmaya, toplumsal mesafe kuralına uymaya ve ellerinizi de artık yıkamaya başlarsınız. Netice şu: Bu yangın sönene kadar maskesiz dışarı çıkmayın. Öneri bir okurdan geldi, anlamlı ve haklı olabileceğini düşündüğümden paylaşmak istedim. Öneri şu: Sadece işine yani çalıştığı, sahibi ya da yöneticisi olduğu işyerine ve market/eczane/manav-pazar alışverişine gidenlere izin verilen bir sokağa çıkma sınırlaması getirilemez mi? Benzer bir uygulama 20 yaş altı olan ama çalışan gençler için uygulandı ve son derece başarılı. Problem de zaten işi gücü olmadığı halde sokaklarda aylak aylak dolaşanlardan kaynaklanmıyor mu? Bana da oldukça mantıklı gelen bu yapıcı öneriyi paylaşmak istedim. Ne dersiniz? Koronavirüs enfeksiyonu neticesi yaşamı sonlananların büyük bir bölümünü yaşlılar oluşturuyor. O yaşlıların da neredeyse tamamında kronik hastalıklardan biri veya bir kaçı (diyabet, hipertansiyon, KOAH, damar sertliği, kanser vb) saptanıyor. Ayrıca özellikle obezlerde hastalık beklenenden daha ağır bir seyir gösteriyor. Kronik hastalığı olmayan yaşlılarınsa iyileşme ihtimali oldukça fazla. Kısacası anlaşılan o ki mesele sadece yaşlılık değil. Meselenin zemininde sağlam ve güçlü bir bünyenin, bağışıklığın olup olmadığı var. Eğer kronik bir hastalığınız varsa ilaçlarınızı daha dikkatli kullanmaya, kendinizi daha iyi korumaya ve sağlığınıza daha çok özen göstermeye bakın. Sosyal medyada gördüğüm bir paylaşımı sizlere aktarmak istedim: İtalyada hastaneden iyileşerek taburcu olan 93 yaşındaki adamdan kullanılan solunum cihazının bedelinin ödenmesi istendiğinde ağlamaya başladı. Doktor fatura yüzünden ağlamamasını telkin ettiğinde yaşlı adam, Ödemem gereken para yüzünden ağlamıyorum. Tüm bunları ödeyecek gücüm var ama ne acıdır ki 93 yıldır Allahın havasını soluyorum ve bunun bedelini hiç ödemedim. Oysa bir solunum cihazı için günlük 500 Euro ödüyorum. Allaha ne kadar borcum var biliyor musunuz? Bunun için bir kere bile teşekkür etmedim dedi. Japonyada koronavirüs enfeksiyonuna yakalananların sayısı oldukça düşük. Japon araştırmacı Prof. Dr. İkeda Nobuo Japonyanın bu şansını tüberküloz aşısına bağlıyor ve ekliyor: Sadece Japonyada değil, verem aşısının zorunlu olduğu hemen her ülkede hastalığa yakalanma oranı daha az! Kanaatime göre konu daha detaylı araştırılmalı. Grip aşıları influenza virüslerine karşı ortalama altı ay süreyle ve maksimum yüzde 70 civarında koruma sağlayabiliyor. Ne var ki bu aşıların koronavirüsten korunmada en ufak bir faydası yok. Bakterilere karşı oluşturulan (pnömokoklar) zatürre aşılarının COVID-19 zatürresinden korunmada bir faydası olmuyor ama riskli kişilerin bu aşıyı da yaptırmaları faydalı bulunuyor. Zira koronavirüs zatürresi geliştiğinde üzerine eklenebilecek bir bakteriyel zatürre komplikasyonunun ölümcül neticeleri söz konusu olabilir. Hayır, değil. Hastalığa yakalananlarda tahmini ölüm oranı yüzde 1-2leri geçmiyor. Yüksek ölüm oranları, yetersiz sağlık sistemi ve sürecin kötü yönetimi ile ilişkili bir netice. Kök hücre tedavisinin etkili olabileceğini gösteren net ve açık bir kanıt bugüne kadar gösterilebilmiş değil, araştırmalar sürüyor. Evde imal edilen ve çamaşır makinesinde yıkandıklarında tekrar kullanılabilen maskelerden de faydalanmak mümkün. O maskelere ilişkin bilgiyi Amerikan Hastalık Kontrol Merkezi yayımladı. Prof. Dr. Emin Özdoğan ve ekibi Türkçemize kazandırdı.