Çocuklarda iştahsızlık sorununa karşı uzman önerileri

Çocuklarda iştahsızlık büyüme ve gelişmenin en önemli olduğu 2-10 yaş arası dönemde görülmektedir. Bebeklik dönemindeki yeme davranışı ile okul döneminde olan yeme davranışı farklılık gösterebilir. İştahsız çocuğunuz için öncelikle bu durumu panik haline getirmeden çözüme odaklanmalısınız. Sofraların kabusa dönmemesi, çocuklarımızın optimal düzeyde büyüme ve gelişme gösterebilmesi için dikkat edilmesi gerekenler. Uzman Diyetisyen Didem Yıldız Küçük konu hakkında bilgiler verdi.Özellikle demir eksikliği varsa iştahsızlığın nedeni bu olabilir. Çinko ve folik asit gibi vitaminlerin iştahı arttırdığı tespit edilmiştir. Ancak yapılan çalışmalarda eksik olmadığı halde vitamin kullanımının sanılanın aksine iştah üzerine herhangi bir etkisinin olmadığı saptanmıştır. Çocuğunuzda yetersiz besin alımı varsa öncelikle hekime başvurarak vitamin eksikliği kontrol edilmeli, gerekli görüldüğü taktirde vitamin kullanılmalıdır. Ayrıca belirleyici unsurlarla gerçek besin alımı azlığı yani çocuğunuz gerçekten iştahsız mı tespit edilmelidir. İki yaşından itibaren bebekler ve çocuklar besinleri seçmeye başlarlar. Büyüme ve gelişme ataklarında bu durum normal kabul edilir. Özellikle keskin kokulu yiyecekleri tüketmedikleri gözlenmiştir. Lahana, pırasa, karnabahar, brokoli gibi keskin kokulu yiyeceklerden hoşlanmazlar. Bu tarz yiyecekleri yemeklerin içerisinde (çorba, köfte, kek gibi karışık malzemeleri yemekler) tükettirebilirsiniz. Aynı zamanda da vazgeçmeden çocuklarının sevmediği yiyecekleri sofralarında tüketen ailelerde bir süre sonra fark etmeden o yiyeceği çocuğun da tükettiği gözlenmiştir. Sakin duygularla, sabırla uygulanan bu yöntem genellikle olumlu sonuçlar vermiştir. İştahsız çocuğa eksik kalan besini tamamlama arzusuyla sürekli bir şeyler yedirmeye çalışmak tam tersi besin reddine yol açabilir. Özellikle ana öğün haricinde herhangi bir yiyecek vermemek; öğün araların süt, meyve suyu gibi sıvı gıdalardan kaçınmak en doğrusudur. Öğün arasında sadece ihtiyacı olan kadar su vermek önemlidir. Eğer çocuğunuz okul çağında ise ana öğün vakti geldiğinde çocuğunuz sofraya oturduğunda 15 dakika içinde yemeğe başlanmalı, en fazla 20-30 dakikada yemek bitmiyorsa fazla uzatılmadan sofra toplanmalı, çocuğun acıkması beklenmelidir. Çocukta acıkma duygusunun oluşup yemeyi talep etmesi beklenmeli bu konuda sabırlı olunmalıdır. Yemek seçen bir anne veya baba varsa çocuğunuz da aynı besinleri seçecektir. İştahsız çocuk beslenmesinde bütün aile üyelerinin sofraya oturması ve sofrada anne-babanın davranışı önemli rol oynar. Her besin grubunu keyifle tüketen ebeveynlerin çocukları bir süre sonra aynı şekilde beslenmeye başlayacaktır. Yapılan çalışmalarda besin seçeneğinin fazla olduğu kalabalık aile sofralarında beslenen çocukların daha az iştahsızlık sorunu yaşadığını saptamıştır. Çocuğun sofrada besinleri görmesi, kokusunu algılaması o besine aşinalığı arttıracak bir süre sonra tüketimini sağlayacaktır. Yapılan çalışmalarda sunumu güzel olan ve iyi pişmiş, yumuşak şekilde sunulan, sevilmeyen bir yiyeceğin 8 ile 15. Kez denemeden sonra tüketilebildiği tespit edilmiştir. Ayrıca buşekilde aile sofralarında beslenen çocukların ileriki yaşlarda paket gıda ve atıştırmalık tüketiminin diğer çocuklara kıyasla daha az olduğu çalışmalarda gözlenmiştir. Fiziksel aktivite enerji harcaması sağlayacağı için çocuğunuzu besin alımına itecektir. Bir gün gerçekleştirilen fiziksel aktivitenin hiçbir etkisi olmayacağı unutmamalıdır. En az 6 hafta düzenli egzersiz ile (Haftada 2 kez bisiklet, koşma, tenis gibi) iştah durumunda artışı mutlaka gözlemleyeceksiniz. Çocuğunuz belki de iştahsız değil, uyaranlara duyarlı olduğu için yemek yemiyor olabilir. Yemek saatinde televizyon açık olmamalı, açık olacaksa bile sesi yüksek olmamalıdır. Çocuk masaya tam yaklaştırılmalı ve masadan çok aşağıda veya yukarda olmamalıdır. Her aile üyesi sofrada aynı ortamda bulunmamalıdır. Rahat yiyeceği düşünülerek çocuğunuza önceden yemek yedirip sonra yetişkinler olarak ayrı yemek yememelisiniz. Hatta yemek ve sofra çocuğunuzda birlikte hazırlanmalı, market ve manav alışverişi birlikte yapılmalıdır. Besinlerin hazırlanma aşamasını gören çocuk ortaya çıkan ürünü daha çok merak edecektir. İştahsızlık döneminde sofranın daha cazip hale getirilmesi, yemeğin sunumunun daha eğlenceli hale getirilmesi de dikkat çekerek yemeğe ilgiyi arttıracaktır. Ana öğün saatlerinde verilen yemeğin miktarı çocuğunuzun bitirebileceği oranda olursa yemeğini bitirme hazzını yaşama durumu diğer öğünde daha istekli yemesini sağlayabilir. Böylelikle her öğünde bir kaşık daha fazla yemesi sağlanabilir. Ayrıca asla ısrar edilmemelidir. Israr edilmesi sofrada gerginliğe sebep olacağından yeme fobisine kadar sebep olabilir. Unutmayın bu süreçte yemeği yediren kişinin sakin ve sevgi dolu olması asıl olması gerekendir. Öğünlerin her gün aynı saatlerde olması gerekir. Düzenli öğün saatleri yeme davranışı üzerinde olumlu etki gösterecektir. Her gün aynı saatlerde tüketilen öğünler düzenli yemek yeme alışkanlığı sağlayacaktır. Sofrada çocuğunuza lokmayı verdiniz, sevmedi ve ağzından çıkardı, ısrar etmeyin. Bir hafta sonra farklı sunumla aynı yiyeceği tekrar tattırın. Bu esnada siz de aynı yiyeceği keyifle tüketmeye devam edin. Bu konuda ısrarcı olmama ve sakin olma dengesini iyi kurmalı, çocuğunuzda baskı oluşturmamalısınız. Tüketilmeyen yiyeceği sevilen besinin içerisinde saklayan tarifler araştırın. Örneğin pırasa, köftenin içerisinde soğan yerine tercih edilebilir. Brokoli, mercimek çorbasının içerisine fark edilmeyecek ölçüde eklenebilir. Böylece damak o tadı algılayacak, farkında olmadan alışacaktır.Emek isteyen bu sürecin tüm yaşamı etkileyen bir süreç olduğu unutulmamalı, tüm uğraşlar sonunda yeterli ve dengeli beslenen çocuğunuzun güzel bir geleceğe sahip olacağı en büyük motivasyon olmalıdır.