Çocuklarda bademcik ameliyatı ne zaman gerekli?

Bademcik iltihapları, çocukluk çağında sık tekrarlayan hastalıkların başında geliyor. Vücudun savunma mekanizmasında önemli rol oynayan bademcikler, çocukların hastalanarak okuldan uzak kalmasına ve başarılarının düşmesine de neden olabiliyor. Bademcikler ayrıca, uyku apnesine ve solunum yolu tıkanıklığı sebebiyle gelişen kalp rahatsızlıklarına da yol açabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Kulak Burun Boğaz Bölümünden Op. Dr. Ozan Gökdoğan, bademcik ameliyatları hakkında bilgi verdi.Bademcikler, boğazın arka kısmında kenarlara yerleşmiş, çift olan lenfoid dokulardır. Özellikle çocukluk döneminde hastalıklara karşı ilk savuma bölgesi olarak görev yaparlar. Bademcik dokuları genellikle 4-10 yaş arasında aktiftir ve ergenlikle beraber boyutları ve fonksiyonları azalır. Çocuklarda bademciklerin ameliyatla alınmasını gerektiren durumlar; uyku apnesi, bazı kalp rahatsızlıkları, kanser şüphesi, kanamalı bademcik iltihaplanmalıdır. Bunların yanı sıra, son bir yılda 7 veya üzeri sayıda bademcik iltihabı geçirilmesi, antibiyotik tedavisine cevap alınamaması ve bu nedenle okuldan uzun süre uzak kalınması durumunda da ameliyat önerilmektedir. Tedaviye dirençli ağız kokusu, bademcik taşları ve bademcik büyümesinin neden olduğu yutma bozukları da ameliyatın önerildiği diğer durumlar arasında sıralanabilir. Çocuklarda bademcik ameliyatları; çocuğun gelişim süreci, bağışıklık sistemi gelişimi, cerrahi müdahalenin yan etkileri ve ameliyat sonrası bakım gibi nedenler düşünülerek genellikle 3 yaşından sonra yapılmaktadır. Ancak bazı durumlarda bademcik ameliyatlarının daha önce yapılması da gerekebilir. Bademcik ameliyatı sırasında kullanılan otomatik ağız açıcılar bademciklerin tam olarak görünmesini sağlar. Bu ağız açıcılar dişlerden destek aldıkları için özellikle küçük çocuklarda sallanan süt dişlerinin çıkmasına neden olabilirler. Bu nedenle ağızında süt dişi bulunan çocukların işlem öncesinde dişlerinin kontrol edilmesi büyük önem taşımaktadır. Bademcik ameliyatları; bademciklerin tamamının çıkarıldığı ve bademciklerin bir kısmının çıkarıldığı ameliyatlar olmak üzere 2 ana gruba ayrılmaktadır. Bademciklerin tamamının çıkarıldığı işlemlerde; kapsül ile yan duvar arası açılır ve bademcik tamamen ve tek parça olarak çıkarılır. Bademciklerin bir kısmının çıkarıldığı operasyonlarda ise, bademciklerin büyük kısmının çıkarılırken,bir kısım bademcik ve kapsül korunur. Bademciklerin bir kısmının korunması; iyileşmeyi kolaylaştırır, daha az kanamaya neden olur, normal beslenme düzenine ve günlük hayata daha hızlı dönüş sağlar. Ancak bademciklerin tekrar büyümesi ve kalan dokuda yeniden enfeksiyon gelişmesi gibi dezavantajları da bulunmaktadır. Bu yüzden kısmi bademcik çıkarma ameliyatları yalnızca bazı vakalarda önerilmektedir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda bademciklerin tamamının çıkarılması önerilirken, uyku apnesi hastalığında her iki yöntem de vaka durumuna göre tercih edilebilir. Bademcik ameliyatı sonrasında kanama riski nedeniyle hastalar, ilk 24 saat hastanede takip edilmektedirler. Özellikle 2 yaşından küçük çocukların ve hastaneden uzakta oturanların cerrahi sonrasında 1 gün yatarak takip edilmeleri gerekir. İşlemin en sık görülen yan etkisi ağrıdır. Bu durum parasetamol içeren ilaçlarla kolayca kontrol altına alınabilmektedir. Bunun dışında ağrıya bağlı yutma güçlüğü, özellikle sulu gıdaların genze kaçması ve ses tonunda değişiklikler gözlenebilmektedir. Ameliyattan üç saat sonra soğuk su, süt ve dondurma içeren diyete başlanabilir.Bademcik ameliyatı olan çocuklar, işlemden 2 hafta sonra tam olarak iyileşerek gündelik yaşamlarına ve okullarına dönebilirler.