Çıban neden çıkar? Tedavisi nasıldır?

Çıban kıl köklerinde meydana gelen, folikülit olarak da bilinen ağrılı bir cilt enfeksiyonudur. Genellikle yüz, saçlı deri, boyun, sırt, omuz ve kalçalarda görülür. Çıban bulaşıcı bir enfeksiyondur bu nedenle kişi el hijyenine dikkat etmeli ve enfeksiyonun başka bölgelere de yayılmaması için çıbanı tahriş etmemelidir. Dermatoloji Bölümünden Uz. Tuğba Kevser Uzunçakmak, çıban ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Haberin Devamı

Çıbanlar sıklıkla bakterilere bağlı gelişebilmekle birlikte daha az sıklıkta mantarlara bağlı olarak da görülebilir. Bakteriler içerisinde en sık derinin en dış kısmını kaplayan flora elemanı olan stafilokok bakterisi neden olmaktadır. Yetişkin insanların yaklaşık %30'u bu bakterileri enfeksiyon geliştirmeden vücutlarında taşır. Stafilokok bakterisi genellikle cilt ve mukozada bulunur. Stafilokok bakterisi yağlanma artışı, terleme gibi üremeleri açısından fırsat yaratan durumlarda ve özellikle bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu kıl kökleri ve çevresinde enfeksiyon meydana getirebilmektedir. Stafilokok bakterisi cilt teması veya enfekte nesneler yoluyla bulaşabilmektedir. Zayıflamış bir bağışıklık sistemi, kötü hijyen ve çok dar giysiler çıban oluşmasına neden olabilmektedir. Genellikle yüz, kulaklar, boyun bölgesi, koltuk altları, kalça, genital bölge ya da uyluklarda ortaya çıkabilmektedir. Vücudun farklı bölgelerinde tekrarlayan derin yerleşimli çıbanlar çıkmasına furonküloz denmektedir. Genel olarak, erkeklerde kadınlardan daha fazla çıban oluşumu görülmektedir.

ÇIBAN NEDEN ÇIKAR?

Risk faktörleri nelerdir? Çıban, stafilokok bakterisinin enfeksiyonundan kaynaklanmaktadır. Deri altındaki iltihaplanma deri üstünde kendini sivilce benzeri kırmızı bir yumru şeklinde gösterir. Bazı faktörler çıbanların oluşumuna neden olabilmektedir. Bunlar şunları içerir; Bağışıklık sisteminin zayıflaması Sebum bezlerinde salgı birikmesiyle kıl folikülünün kapanması Küçük yaralanmalar Alerjik hastalıklara eğilim Dar ve sentetik giysiler Tıraş veya epilasyon sonrası yetersiz dezenfeksiyon Kötü kişisel hijyen Altta yatan bir hastalık ( diyabet, kronik enfeksiyonlar, lösemi, HIV / AIDS gibi)

ÇIBANIN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kıl foliküllerinin olduğu her yerde çıban büyüyebilir. Çıban tipik enfeksiyon belirtileriyle kendini gösterir. Bunlar belirtiler; şişlik, ağrı, kızarıklık ve yanmadır. Hastaların fark ettiği ilk şey ciltteki şişlik ve kızarıklıktır. Çıbanın ortasında beyaz ve sarı renkte uç bulunmaktadır. Çıbanlar vücudun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilir, ancak çoğunlukla tüylü bölgelerde görülürler. Ter ve sürtünme, çıban gelişme riskini artırır. Tipik yerler şunlardır: Yüz Saçlı deri Boyun Koltuk Altı Uyluk Kalçalar ve genital bölgedir.

Haberin Devamı

ÇIBANIN TEDAVİSİ NASILDIR?

Çoğu durumda, çıban kendiliğinden iyileşmektedir. El hijyenine dikkat etmek ve çıbana yapılacak antiseptik bir pansuman yeterlidir. Çıbanların tedavisinde çıbana dokunmamak önemlidir. Çıbanı tahriş etmek enfeksiyonu derinin altına daha da yayabilir ve yara izi kalmasına neden olabilir. Çıbanlar genellikle anti-inflamatuar etkilere sahip merhemlerle tedavi edilebilmektedir. Küçük çıbanlar genellikle komplikasyonsuz iyileşmektedir. Ağrılı ve iltihaplı vakalarda, çıbanlar antibiyotiklerle tedavi edilir. Antibiyotik tedavisi enfeksiyonun kan dolaşımı yoluyla yayılmasını önlemeye yöneliktir. Çıban tedavi edilmesine rağmen iyileşmiyor ve ya da tekrarlıyorsa mikrobiyolojik inceleme yapılması gerekebilir. Bir kişide birden fazla çıban varsa veya çıban tekrar çıkıyorsa buna genellikle altta yatan başka bir hastalık neden olmaktadır. Diyabet, kronik enfeksiyonlar, kan kanseri (lösemi), HIV / AIDS gibi hastalıklar arasında yer almaktadır. Altta yatan hastalığın tedavisi aynı zamanda çıban tedavisini de destekler. Çıbana yapılacak sıcak kompresler, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur ve cildin iltihaplı bölgesine kan akışını artırır. Bunu yapmak için, etkilenen bölgeye günde 3-4 kez 10-20 dakika boyunca ılık bir bez uygulaması yapılabilir. Ağrıyı hafifletmek için uzman hekimin önerdiği ağrı kesiciler kullanılabilir. Çıban çıktığında ne yapılmalı? Çıban bulaşıcı bir enfeksiyon olduğu için hijyene her zaman dikkat edilmelidir. Stafilokok bakterisi sadece insandan insana değil, nesneler aracılığıyla da bulaşabilmektedir. Tuvalet malzemeleri ve kişisel eşyalar paylaşılmamalıdır. Çıban dezenfekte edilmeli ve temiz tutulmalıdır. Çıbana dokunduktan sonra eller iyice yıkanmalıdır. Antiseptik sabun ve şampuanlar kullanılmalıdır. Bu önlemler çıbana neden olan bakterilerin vücudun diğer bölgelerine ve başka insanlara yayılmasını önlemektedir. Dengeli beslenme ve düzenli egzersiz ile bağışıklık sistemi güçlendirilmelidir. Çıban sıkılır mı? Çıbanlar sıkılmamalı ve delinmemelidir. Çıbanın içindeki iltihap Staphylococcus aureus bakterisini içermektedir. Çıbanın delinmesi veya sıkılması bakterinin çevre dokulara yayılmasına neden olur. BU durumu engellemek adına çıban sıkılmamalı ve delinmemelidir.

Haberin Devamı

ÇIBAN TEHLİKELİ MİDİR?

Haberin Devamı

Nadir durumlarda, özellikle ciddi şekilde zayıflamış bir bağışıklık sisteminiz varsa, iltihaplanma yayılabilir. Özellikle dudaklarda veya burunda oluşan çıbanlar, sepsisi (kan zehirlenmesi) tetikleyebilir. Yüzdeki bölgesindeki yer alan bir çıban; göz çukurunun iltihaplanmasına (orbitaflegmons), menenjite neden olabilir.