Aids Testi Nedir? Nasıl Ve Nerede Yapılır? Aids Testi Ne Zaman Yapılmalı?
HIV taraması olarak da adlandırılan HIV testi, virüsün olup olmadığını anlamanın yoludur. Çeşitli test türleri, enfekte olup olunmadığını görmek için kanı ya da diğer vücut sıvılarını kontrol eder. Çoğu insan için HIV hemen tespit edilemez. Bunun nedeni vücudun antikor üretmesi zaman alır.
Aids Testi Nedir?
Üç değişik test bulunmaktadır. Bunlar nükleik asit testleri, antijen/ antikor testleri ve antikor testleridir. HIV testleri tipik olarak kan ya da oral sıvı üzerinden yapılır. İdrar ile de yapılabilir. Bir nükleik asit testi, kandaki gerçek virüsü arar ve bir damardan kan çekmeyi gerektirir. Test, bir kişide HIV olup olmadığını ya da kanda ne kadar virüs bulunduğunu söyleyebilir. Nükleik asit testi, HIV’yi diğer test türlerinden daha erken tespit edebilir.
Ancak bu test pahalıdır ve yakın zamanda yüksek riske maruz kalınmadığı ya da enfeksiyonun erken semptomlarını göstermedikleri sürece rutin olarak kullanılmaz. Bir antijen/ antikor testi hem HIV antikorlarını hem de antijenleri arar. Antikorlar, HIV gibi virüslere maruz kalındığında bağışıklık sistemi tarafından üretilir. Antijenler bağışıklık sisteminin harekete geçmesine yardımcı olan yabancı maddelerdir.
Laboratuvarlarda yapılan testler için antijen / antikor testleri önerilir. Buna karşın HIV antikor testleri yalnızca kanda ya da ağız sıvısında HIV antikorlarını arar. Genel olarak, bir damardan alınan kanın kullanıldığı antikor testleri, HIV’yi enfeksiyondan sonra parmaktan alınan kan ile ya da oral sıvı ile yapılan testlere göre daha erken tespit sağlar. En hızlı testler ve onaylanmış tek HIV testi, antikor testleridir.
Test Sonuçlarını Almak Ne Kadar Sürer?
Laboratuvar testleri damardan bir tüp ile kan alınmasını ve ardından bu kanın test için bir laboratuvara gönderilmesini gerektirir. Sonuçların sunulması birkaç sürebilir. Genellikle parmaktan alınan kan ile ya da oral sıvı ile yapılan hızlı antikor tarama testi ile sonuçlar 30 dakika ya da daha kısa sürede hazır olur. Hızlı antijen/ antikor testi, parmaktan delme ile yapılır ve 30 dakika ya da daha kısa sürer. Oral sıvı antikoru 20 dakika içinde sonuç verir.
Aids Testi Nerede ve Nasıl Yapılır?
Bir teknisyen küçük bir kan örneği alarak bu kan örneğini laboratuvara gönderir. Bazı immünolojik testler idrar ya da ağız sıvılarını kontrol eder. Ancak bunlarda çok fazla antikor bulunmadığından yanlış negatifler alınabilir. Evde yapılan kan testlerinde kan örneği alınması için parmak delinir. Sonuç pozitif ise laboratuvar takip testi de yapacaktır. Oral sıvı testlerinde üst ve alt diş etleri temizlenir ve numune bir şişede test edilir. Enfekte olan yaklaşık 12 kişiden bir tanesi bu testte yanlış sonuç alır. Sonuç olumluysa onaylamak için bir laboratuvar testi yapılması önerilir.
Aids Testi Ne Zaman Yapılmalı?
Genel olarak 13 yaş ile 64 yaş arasındaki her kişi için bir kez HIV testinin yapılması önerilmektedir. Daha yüksek enfeksiyon riski altında bulunan bireylerin yıllık test yaptırması önerilmektedir. Yeni bir partner ile seks yapmadan önce HIV testi yaptırılması düşünülebilir. Buna ek olarak bazı durumlarda da test yapılması önerilir. Bu durumlar aşağıdaki gibidir.
Son taramadan bu yana birden fazla cinsel partner ile ya da anonim bir partner ile korunmasız cinsel ilişkide bulunulduysa.
Tüberküloz ya da hepatit ya da sifiliz gibi cinsel yol ile bulaşan bir enfeksiyon teşhisi konmuşsa
Para ya da uyuşturucu karşılığında cinsel ilişkiye girildiyse
Yukarıdaki kategorilerden herhangi birine giren biri ile korunmasız seks yapılmışsa
Bunlara ek olarak cinsel tacize uğranmışsa ya da hamile kalınması planlanıyorsa test yaptırılması önerilir.
Hangi HIV Testi Doğru Sonuç Verir?
HIV testleri yüzde doksan dokuz ile yüzde yüz arasında güvenilir sonuç vermektedir. Günümüzde sözde kombinasyon ya da dördüncü nesil testler ve diğer laboratuvar testleri yüzde yüze yakın doğru sonuç vermektedir. Bir süredir enfekte olan bir kişi için hızlı testler ve evde yapılan testler her zaman yüzde doksan dokuz doğruluk payı içerir. Ancak yakın zamanda enfekte olan kişiler için evde yapılan testler yeterince iyi sonuç vermez.
Güvenilirliklerine rağmen hiçbir HIV testi, virüse maruz kaldıktan sonra kişide virüs olup olmadığını söyleyemez. Her HIV testinin farklı bir pencere dönemi vardır. Teste girildikten sonra doğru bir sonuç alınması için beklenen süre budur.