SON DAKİKA
18 yaş üstü her 3 kişiden 1'inde görülüyor! Uzmanlar uyarıyor: AIDS’ten yüzlerce kat daha fazla yayılma potansiyeli var
Prof. Dr. Rahmet Güner, erişkin hasta grubunda erişilemeyen önemli bir sağlık bir problemi olarak Hepatit B ve C’nin devam ettiğini belirterek, “Yapılan çalışmalarda hastaların farkındalık oranı yüzde 12 olarak bildiriliyor. Sadece yüzde 10 kadarı hastalığının farkında” dedi.
Güner, viral hepatitlerin sessiz ve sinsi olduğuna dikkati çekerek, “Siroza, kanser evresine kadar hiçbir bulgu vermeden hastayı karşımıza getirebiliyor. Yaklaşık 325 milyon kişinin hepatitten etkilendiği, bunların birçoğunun da tedavi erişiminin kısıtlı olduğunu biliyoruz. Erişimin kısıtlılığının yanı sıra tedavide çok ciddi yollar katedildiğini biliyoruz. Aşılamada da Hepatit A ve B’de aşılamayla korunabilir durumdayız. Bu bağlamda Dünya Sağlık Örgütü bir eliminasyon programı başlattı. Bu programa göre 2030 yılına hepatit hastalarının yüzde 90’ının tanısını almış olması ve yüzde 80’inin tedaviye erişmiş olması, bu hastalığa bağlı ölümlerin de yüzde 65’inin önlenmiş olması gibi hedefle yola çıkarak ülkelerden buna yönelik planlarını oluşturmasını istedi” değerlendirmesini yaptı.
“Hepatit B virüsle karşılaşılma oranına baktığımız zaman 18 yaşın üstünde her üç kişiden biri”
Türkiye’nin epidemiyolojisinde yüzde 4 oranında HBS antijen pozitifliği olduğu bilgisini veren Güner, “Genel olarak Hepatit B virüsle karşılaşılma oranına baktığımız zaman 18 yaşın üstünde her üç kişiden biri. Güncel verilerimiz şu anda böyle. Bir de bölgeler arasında ciddi farklılıklar var. Hepatit C açısından bakıldığında yapılan çalışmalarda farklı oran var. Binde 5 ila yüzde 1 arasında pozitifliğin olduğunu söyleyebiliriz. Büyük bir oranda anlamını yitirmekle beraber ülkemiz Genotip 1B ülkesi” diye konuştu.
Arı, sunumunda viral hepatitlerin tedavi edilmediği ya da tedavide geç kalındığı durumda ortaya çıkacak en önemli sağlık sorununun siroz olduğunu belirterek, “Siroz ileri evre kronik karaciğer hastalığıdır. En sık nedeni viral hepatitler, alkol kullanımı ve yağlı karaciğerdir. Dünyada yaklaşık 250 milyon Hepatit B hastası, yaklaşık 70 milyon da Hepatit C hastası vardır. Ülkemizde ise yüzde 4 civarında Hepatit B, yüzde 0,5 ila yüzde 1 arasında Hepatit C görüyoruz. Bu da bize her 20 kişiden birinin bir hepatit ile enfekte olduğunu görüyoruz” dedi.
“Kronik hepatitler ve HCC erkeklerde daha sık görülüyor”
Sirozun iş gücü ve ekonomik kayıp oluşturduğunu ifade eden Arı, “Dünyadaki ölüm sıralamasına baktığımızda da 16. sırada. Kronik hepatitler ve hepatoselüler karsinom (HCC) erkeklerde daha sık görülüyor. Bu nedenle siroz erkeklerde 9. sıradayken, kadınlarda 20. sırada. 2019’daki siroz sıklığına baktığımızda yüz bin kişide bin 500 olarak görüyoruz. Bunun 395’i giriş aşamayken 133’ü ileri evre. İleri evre siroz hastalarında varis kanaması, asit, bilinç bulanıklığı görülüyor. Bu grup hastaların daha fazla hastaneye yatışı, daha fazla yoğun bakıma yatışı, daha fazla karaciğer nakli ve daha fazla karaciğer kanseri görülme oranının yüksek olduğunu gösteriyor” diye konuştu.
“Toplumdaki sirozun yüzde 69’u erkeklerde gelişiyor”
Arı, 8 milyar insandan 122 milyon kişinin siroz hastası olduğu bilgisini vererek, “Türkiye’deki nüfusa baktığımızda 85 milyonun 1 milyon 300 bini siroz. 110 bin de ileri evre siroz hastamızın olduğunu düşünüyoruz. 2019’da Dünya Sağlık Örgütü, Engelliliğe Ayarlanmış Yaşam Yılı (DALY) olan bir parametre kullanmaya başladı. Bu erken ölüm nedeni ile kaybedilen yaşam yılları ile engelli olarak geçen yılların toplamı. Yani DALY ne kadar yüksekse halk sağlığı üzerindeki yük o kadar yüksek. Yapılan çalışmalarda siroz için 100 bin nüfus başına 560. Erkekler için bu oran 783’ken kadınlar için 344. Bu bize şunu gösteriyor: Toplumdaki sirozun yüzde 69’u erkeklerde gelişiyor” ifadelerini kullandı.
TÜİK verilerine göre 2021’de 354 milyar liralık sağlık harcaması olduğunu hatırlatan Arı, “Bir yıl içinde bunun yüzde 41 arttığını görüyoruz. Sağlık harcamalarının yüzde 80’i genel devlet bütçesinden karşılanıyor. Bu da gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 5’ine denk. Yurt dışına baktığımızda Amerika’daki siroz harcamaları 2007’den 2014’e kadar yüzde 30 artış göstermiş. Bunun nedenini araştırdıklarında sirozun üç kat, HCC’nin ise 10 kat arttığı izlenmiş. Bunun kişi başı maliyetlerine baktıklarında yıllık kişi başı maliyeti bin 600 dolarken, Avrupa Birliği’nde bu oran 350 ila bin 100 avro arasında değişmektedir. Toplam yıllık maliyetlere bakıldığında ise kronik karaciğer hastalıklarında oran 10 bin 500 avro iken, sirozda 20 bin avro, HCC’de 26 bin avro. Eğer bu hastalarda nakil yapılırsa bu oran 65 bin avroya kadar çıkıyor” değerlendirmesini yaptı.