10 maddede metabolizma

Sık kullandığımız bazı yabancı sağlık sözcükleri var. Bunlardan biri de metabolizma. Metabolizma en sıradan cümlelerimizin, kahve ve çay sohbetlerimizin içine bile girdi. Mesela herkes ya metabolizmasından şikâyetçi ya da onunla övünüyor. Kilo alanlar ne yapayım, metabolizmam iyi çalışmıyor! derken, kilo sorunu olmayanlar aslan gibi bir metabolizmam var, ne yesem yiyeyim bir gram kilo almıyorum diyor. Peki, doğrusu ne? Gelin, 10 maddede şu metabolizma konusunu...(Osman Müftüoğlu - Hürriyet)Vücudumuzun dışarıdan aldığı tüm enerji kaynaklarını yaşamamız için gerekli maddelere dönüştürme çabasına metabolizma denir. Solunum, sindirim, dolaşım, yağ depolama, protein oluşturma gibi yaşamsal işlemlerin hepsi metabolizmanın içinde yer alır. Vücudumuzun enerji yakma hızıdır. Herhangi bir aktivite yaparken değil dinlenme sırasında yakılan enerji miktarına göre belirlenir. Bu değere bazal metabolizma hızı denir. 3 - Vücudumuz kaloriyi öncelikle hayatta kalabilmek için harcar. Bazal metabolizma günlük enerji yükümüzün neredeyse yüzde 60-70idir. Kalanı fiziksel aktivitelerimiz ve elbette yiyip içtiklerimizi kullanmak için bedenimizin harcadığı çabanın karşılığı olan kaloridir ki besinlerle aldığımız enerjinin yüzde 10u demektir. 4 - Cins, yaş, kalıtım, yaşam biçimi (beslenme alışkanlıkları, aktivite) de metabolizmayı etkiler. Yaşlar ilerledikçe metabolizma yavaşlar. Her 10 yılda yüzde 3 oranında azalma olur. 5 - İklim koşulları da metabolizma üzerinde etkilidir. Soğuk havalarda vücudu ısıtmak, sıcak havalarda da serinletebilmek için ekstra enerji harcanır. Tropikal iklimlerde yaşayanların bazal metabolizması ortalamaların üzerindedir. 6 - Metabolizmayı kontrol eden ana organ tiroid bezidir. Boynun ön tarafında yer alan, kelebek biçimli bu ufak tefek salgı bezi hangi hızla kalori yaktığımızı, proteinleri hangi hızla yapıp yağları hangi hızla depoladığımızı kontrol eder. Diğer hormonların işlevlerini de dikkatle izler. 7 - Kas dokusu fazla olanların metabolizma hızları da daha yüksektir. Erkeklerin kadınlara göre metabolizmaları daha hızlı çalışır. Direnç egzersizleri metabolizma hızını artırmaya yardımcı olur. Kaslara yük bindirmek, kasları sık tekrarlı ağırlık çalışmaları ile yormak ve kas kitlesini artırmaya yönelik tüm diğer aktiviteler sayesinde bazal metabolizma hızı artar. 8 - Protein içeriği zengin beslenme metabolizma hızını artırır. Vücudumuz proteinlerin sindirimi için daha fazla enerji harcar. 9 - Günde ortalama 1200 kaloriden az alındığında metabolizma hızınız yavaşlamaya başlar. 10 - Kafein metabolizma hızını artırır. Acı biber de... Ama kısa süreli olarak... Ephedra sinica içeren besin destekleri, çayları metabolizma hızlandırıcı olarak pazarlanmaktadır. Kalp damar sistemi üzerine yan etkileri tehlikeli olabilen bu maddeye güvenip beslenmesine dikkat etmeden, aktivite yapmadan kilo yönetimini başaracağını sananlar yanılırlar. Acı portakal hapları da metabolizmayı hızlandırıp zayıflatıyor diye satılmaktadır. Bu maddeler bazal metabolizma hızını değiştirmez.