Takograf istisnası kazaya davet çıkarıyor

KAYNAKMehmet Ali Kantarcı

Türkiye’de ağır ticari araçların karıştığı kazaları inceleyen Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), ölümlü ve yaralanmalı kazaların en önemli sebepleri arasında dijital takograf uygulamasındaki önemli aksamaların olduğunu tespit etti. Aksamalara sebep olan bazı hukuki boşlukların kaldırılması ile yeni düzenlemeler ve etkin denetimler sayesinde ağır vasıta kazalarının yüzde 40 oranında azaltılabileceğini açıkladı.

Haberin Devamı

Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS), Türkiye’de gerçekleşen trafik kazalarına ilişkin ve uzun yılları dikkate alan TÜİK istatistiklerini inceleyerek kapsamlı bir çalışma yaptı. TÜİK verilerine göre ülkemizde 2016 yılında 185 bin ölümlü ve yaralanmalı trafik kazası meydana gelmiş, bu kazalar sonucu 303 bin kişi yaralanmış ve 7.300 kişi hayatını kaybetmiştir. Trafik kazaları ile ilgili istatistikler, ölümlü-yaralanmalı kazaların yaklaşık %35’inin ağır ticari araçların karıştığı (otobüs, kamyon ve çekiciler) kazalardan kaynaklandığını ortaya koymakta.

İstatistiklere göre ağır ticari araçların karıştığı kazalarda temel sebepleri “sürücünün yorgun ve uykusuz çalışması” ve “aşırı hız” oluşturuyor. Ağır ticari araç sürücülerinin çalışma saati kısıtlamalarına ve hız sınırlarına uyup uymadığının denetlenmesini sağlayan takograflar ise uzun yıllardır kullanımda. Bu denetimin daha sağlıklı ve kesin yapılabilmesi için geliştirilen yeni nesil dijital takograflar ise 2014 yılından beri ülkemizde kullanılıyor.Ağır ticari araçların “hız” ve “çalışma sürelerini” sürücülerine göre kaydeden bir cihaz olan dijital takograflar dünyanın en gelişmiş trafik güvenliği kayıt cihazı olarak nitelendiriliyor. Bu cihazlara yanıltıcı müdahale yapılamıyor, cihazın hafızasındaki güvenli ve detaylı kayıtlar denetim otoritesince sürücülerin yaptığı ihlallerle birlikte ayrıntılı olarak raporlanabiliyor.

Haberin Devamı

Takograf istisnası kazaya davet çıkarıyor

Avrupa Birliği Ülkelerinde Dijital Takograf Zorunlu

2006 yılından başlayarak, Avrupa Birliği ülkelerinde 3,5 ton ve üzerinde yük taşıyan, sürücüsüyle birlikte 9’dan fazla yolcu taşıyan araçlar için dijital takograf cihazlarının kullanımı zorunlu olmuş.AB ülkelerinde, 2006 yılında başlayan dijital takograf uygulaması neticesi 2013 yılına kadar geçen sürede, ağır vasıta kazalarından kaynaklı ölümlerde %40’ı aşan oranlarda düşüş sağlanmış. Türkiye’nin de içinde bulunduğu birçok AETR (uluslararası karayolu taşımacılığı yapan sürücülerin araç kullanma ve dinlenme sürelerini düzenleyen uluslararası anlaşma) ülkesi, 2010 yılı itibarı ile uluslararası taşımada dijital takograf uygulamasına geçmiş, 2014 yılı itibarı ile ülkemiz iç hukukunda da dijital takograf uygulamasına başladı. Ancak, dijital takograf uygulamasında yaşanan bazı temel aksaklıklar sebebiyle, AB ülkeleri ile kıyaslandığında ülkemizde kaza sayılarında beklenen düşüş henüz sağlanamamış.

Haberin Devamı

Takograf istisnası kazaya davet çıkarıyor

OSS, Avrupa Birliği ülkelerindeki dijital takograf uygulamasıyla Türkiye’deki uygulamaları karşılaştırdı ve şu sonuçlara vardı:
"TÜİK’in istatistiklerinden de faydalanarak ülkemizde konuyla ilgili yaşanan aksaklıkları tespit etti. Takograf takması gereken ağır ticari araçların yarısından fazlası, bir hukuki boşluğu kullanarak dijital takograf takmaktan imtina etmekte.Bu istisnai durum kısaca “şehir içi taahhütnamesi” olarak adlandırılabilir.Büyükşehir Belediyeleri ile ilgili 2012 yılında yapılan bir düzenleme ile ilçeler dâhil tüm coğrafi alan “şehir içi” olarak kabul edilmekte. Karayolları Trafik Kanunu şehir içinde çalışacak araçların takograf takmasını zorunlu tutmamaktadır. Böylece şehir içinde çalışacağını bir evrak doldurarak taahhüt edenler, takografsız ve denetimsiz araç kullanabilmektedirler. Basında sıklıkla yer alan “hafriyat kamyonu terörünün” temel sebebi aslında takografsız ve dolayısıyla denetimsiz çalışan bu araçların aşırı hız yapması ve çalışma sürelerine uymaması."

Haberin Devamı

Şehir İçi Kazaları 3 Kat Daha Fazla

Trafik kazalarının oluştuğu bölgelere göre incelendiğinde çıkan sonuçlara ilişkin çarpıcı istatistikler, söz konusu uygulamanın yanlışlığını ortaya koymakta. 2016 yılı sonu itibariyle ülkemizdeki araç sayısı 21 milyonu geçmiştir. 2016 yılında gerçekleşen 1.182.491 kazanın 185.128 adedi ölüm veya yaralanma ile sonuçlanmış. Bu kazalar neticesinde 2016 yılında 7.300 kişi yaşamını yitirmiş, 303.812 kişi de yaralanmıştır. İstatistiklere göre şehir içinde yaşanan yaralanmalı ve ölümlü kazalar, şehirlerarası yollarda yaşanan kazaların 3 katı.

Takograf Kullanmamak İçin Koltuklarını Söküyor

Haberin Devamı

OSS raporuna göre Karayolları Trafik Kanunu’nda 2012 yılında yapılan bir düzenleme ile 17+1 kişiden daha az yolcu taşıyan araçların “minibüs” oldukları gerekçesiyle takograf takmasına gerek olmadığına hükmedilmiş. Bu düzenleme sonrası on binlerce araç üzerinde takılı takografı sökmüş ve denetimsiz çalışmaya başlamış hatta on binlercesi de araçlarındaki koltuk sayısını azaltarak takograf takmaktan kurtulmuştur. Oysa AB ve AETR ülkelerinde, sürücüsüyle birlikte 10 (9+1) yolcu taşıyan araçlar otobüs sınıfında ele alınıp bu araçlara takograf takılıyor.

Takograf istisnası kazaya davet çıkarıyor

Türkiye’de Denetim Eksikliği Giderilmeli

OSS raporunda daha sonra şu görüşlere yer veriliyor: "Dijital takograf ve denetimi konusunda trafik ekiplerinin bilgi eksikliği de söz konusu. Trafik ekipleri, eski teknoloji takografları denetleme alışkanlıkları ile yeni teknoloji dijital takografları incelemeye çalışmakta dolayısıyla verimli sonuçlar elde edememekte. EGM trafik denetim personelinin, en kısa zamanda dijital takograflarda kayıtlı son derece değerli verileri inceleyebilecek bilgi, donanım ve yazılıma sahip olması gerekiyor.Türkiye gibi büyük yüzölçümüne sahip bir ülkede il sınırları dâhilinde şehir içi takograf istisnası uygulanması ve 17+1 koltuktan daha az kapasiteli yolcu taşıyan araçların takograf denetimi dışında bırakılması gerekir."

OSS Takograf Komitesi Raporlarını İlgili Mercilere İletti

OSS elde ettiği bulgulara istatistiksel verileri de ekleyerek rapor haline getirdi. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü gibi yetkili mercilere bu raporlar iletildi. Şimdi sonuç bekleniyor.