İkinci el otoda uzman yorumu: Balon patladı!

Ticaret Bakanlığının ikinci el otomobil satışıyla ilgili aldığı yeni kural sonrası piyasada dengeler değişti. Konuyla ilgili son durumu anlatan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, İkinci elde balon patladı dedi.Ticaret Bakanlığı'nın getirdiği yeni kurallar çerçevesinde piyasada dengeler değişti ve fiyata artışları durdu. Hatta bir miktar gerilemede var. Konuyla ilgili son durumu anlatan İstanbul Motorlu Araç Satıcıları Derneği (İMAS) Başkanı Hayrettin Ertemel, şu ifadeleri kullandı: Ticaret Bakanlığımızın attığı etkili adımlar ve sıfır araçta yaşanan bollaşmanın yarattığı eş zamanlı etkiyle piyasamız gerek iş işleyişi gerek fiyatların olağan dışı yükselmesi anlamında önemli ölçüde normalleşti. Geçmişte oluşan olumsuz koşullar sebebiyle ikinci el araçlara sıfır fiyatından daha yüksek fiyatlar istenmesi ya da otomobilin kayıt dışı ticaret/yatırım maksatlı alınması gibi gerek fiyatları gerekse otomobile erişimi negatif etkileyen uygulamalar, yayınlanan yönetmelik neticesinde ortadan kalkmış oldu. Ayrıca aynı sebep vesilesiyle ikinci el otomobilde fiyat artışları durduruldu ve spekülatif fiyatların önüne geçildi. Hatta bu manada bir miktar fiyat düşüşleri de söz konusu. Öte yandan sıfır otomobilde yönetmeliğin kayıt dışı ticaret maksatlı otomobil alan kişileri engellemesiyle bu maksatla araba alan kişilerin büyük oranda siparişlerini iptal ettiğini biliyoruz. Bu durum ihtiyaç gereği otomobil alan vatandaşlarımızın siparişlerinin öne çekilmesine vesile oldu. Yani hem yönetmelik hem de üretim artışları sebebiyle otomobile erişim geçmişe geçtiğimiz yıllara göre kolaylaştı. Daha önce sıfır otomobile erişim 1 yıla kadar uzarken, geldiğimiz noktada en geç 2-3 ay içerisinde araç teslim alınabilir hale geldi. İçinde bulunduğumuz dönemde ikinci el piyasasında satış adedi anlamında düşüş söz konusu. Bunun sebeplerinden biri krediye olan erişimde yaşanan geçici sorunlar. Bir diğer sebebi ise otomobilin artık kazandıran bir yatırım ve kayıt dışı ticaret alanından çıkmış olması. Sıfır otomobilde ise temmuz ayı tarihinin en yüksek satış adedine ulaşırken, ağustos ayında da benzeri bir tablo bekliyoruz. Bunun sebebi ise yönetmeliğin etkisi ile kayıt dışı ticaret amaçlı siparişlerini geri çeken kişilerin yerine, ihtiyaç maksatlı otomobil alan vatandaşlarımızın taleplerinin öne çekilmiş olması. Bu talepler de karşılandığında sıfır araç satış adetlerinde de düşüş görebiliriz. Şu an reel kullanıcı piyasayı izlemek amacıyla geri çekilmiş durumda. Birkaç ay içinde piyasanın tekrar hareketlenmeye başlayacağı ve Krediye erişimde yaşanan sorunların geri kalması ile de daha sağlıklı şekilde seyrine devam edeceği kanaatindeyiz. İkinci el otomobilde fiyat artışları tamamen durdu ve her şeyden önce piyasamızı negatif etkileyen spekülatif fiyat taleplerinin önüne geçildi. Yani otomobildeki balon patlamış oldu. Zaman zaman birebir irtibat noktasında fazladan tutarlar talep edilse de, yapılan sıkı denetimler ve bu araçların mevcut ortamda alıcı bulmaması sebebiyle denenen bu gibi yöntemler kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Bu manada fiyatlarda gerilemeler söz konusu. Sıfır araçta fiyat artışları yaşanmadığı takdirde mevcut düşük talep sebebiyle de fiyatlarda daha da düşüş görebiliriz. Bakanlığımız 6 ay ve 6 Bin Km doldurmamış araçlar için bireysel kullanıcıların da 3 adetten fazla satışına kısıtlama getirdi. Aynı zamanda genel olarak 3 araçtan fazla yapılan satışlar ticari faaliyet olarak kabul edilip vergilendirilmektedir. Bu konuda önemli bir noktaya değinmekte fayda var. Bakanlığımız tarafından limit 3 adet olarak belirtilmiş olmasına rağmen, Bakanlık 1 araçta dahi kayıt dışı ticaret faaliyeti ya da usulsüzlük tespit ettiği takdirde cezai müeyyide uygulayabilir. Ticaret Bakanlığımız piyasa dengelerini gözeterek önlemlerini almakta ve denetlemektedir. Bu doğrultuda gerek görüldüğü takdirde vekalet sistemine de kısıtlama getirilebilir. Bunun yanında Vekalet sistemi de tıpkı birebir satış gibi sürekli incelenmekte, kaydedilmekte ve denetlenmektedir. Bu sebeple vatandaşlarımızın kural kanun ve yönetmeliklere riayet etmelerini önemle tavsiye ederiz. Biz sektör temsilcilerinin bu konudaki beklentisi, olumlu etkilerin kalıcı olması için, denetimlerin şu an ki gibi her daim sıkı şekilde yürütülmesidir. Otomobil artık kazandıran bir yatırım/kayıt dışı ticaret alanı olmadığından buradaki talep büyük ölçüde başka alanlara kaymış durumda. Üretimin çoğalması ile artan stok ve düşük talep sebebiyle bayilerde araçlar birikebilir. Döviz kuru da bu seviyelerde kaldığı takdirde fiyatlarda artışlar yaşanmayacaktır. 5 ay sonra 2024 araçların da gelecek olması sebebiyle markalar tıpkı pandemi öncesinde olduğu gibi yılsonuna doğru ve 2024 ilk aylarında kendi bünyelerinde düşük ya da sıfır faizli kredi ya da avantajlı indirim kampanyaları düzenleyebilir. Öte yandan fiyatlar artsa dahi otomobilin kazandıran bir yatırım alanı olmaktan çıkması ve krediye erişim zorlukları sebebiyle talep yine düşük devam edebilir. Koşullar bu şekilde ilerlediği takdirde fiyatlar artsa da artmasa da markalar müşterilerini teşvik amaçlı bazı kampanyalar düzenleyebilir. Otomobil almak isteyen vatandaşlarımızın bu süreci takip ederek bütçe ve ihtiyaçlarına göre karar verebilirler.