Otomotiv Sektöründe Rekor Satışlar ve Düşen Kârlar

2024 yılı otomotiv sektöründe rekor satışlarla öne çıkarken, Türkiyenin önde gelen otomotiv üreticileri ve Borsa İstanbulda işlem gören şirketler, ciddi kâr kayıpları yaşadı. Dokuz aylık verilere göre, otomotiv şirketlerinin toplam net kârı, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %55.8 azalarak 39 milyar TLye geriledi. Kârlılık düşüşlerinin arkasında artan maliyetler, yüksek ithal araç oranı ve projelerdeki gecikmeler yatıyor.Ford Otosan, 25.6 milyar TL ile en fazla kâr elde eden şirket olmayı başardı, ancak net kârı geçen yılın aynı dönemine göre %38 düştü. Diğer büyük şirketlerden Doğuş Otomotivin kârı %73 azalarak 6 milyar TLye gerilerken, Türk Traktör ve TOFAŞ da sırasıyla %37 ve %62.7 oranında kayıp yaşadı. Anadolu Isuzu ve Tümosan %50nin üzerinde kâr kaybı açıklarken, Karsan ve Otokar üçüncü çeyrek sonuçlarında zarar bildiren şirketler oldu. Kârlılık düşüşlerinde enflasyon, üretim maliyetlerini artırarak şirketleri zor durumda bıraktı. Kasım 2022den bu yana güncellenmeyen ÖTV matrah limitleri ise yerli üreticilere destek olmak yerine ithal araçların pazar payını artırdı. Büyük projelerin bitmesi ve yeni projelerin gecikmesi de baskıyı artıran diğer unsurlar oldu. TOFAŞ, maliyetleri düşürmek için bu yıl içinde 1.432 çalışanını işten çıkararak çalışan sayısını %24 oranında azalttı. Avrupa pazarındaki talep düşüşü ve artan rekabet, yerli üreticileri 2025te daha zorlu bir dönemin beklediğini gösteriyor. Tesla ve Çinli üreticilerin etkisiyle fiyat baskısı artarken, elektrikli araç teşviklerinin azalması ve emisyon düzenlemeleri de sanayiyi sıkıştırıyor. Avrupada oluşabilecek atıl kapasite sorunları, Türkiyeden yapılan ihracatı olumsuz etkileyebilir ve yerli üreticilerin kârlılıklarını daha da düşürebilir. Otomotiv sektöründe yaşanan bu dalgalanmalar, Türkiyenin sanayi stratejisini nasıl etkileyecek? Yerli üreticiler, artan maliyetler ve Avrupadaki zorlu pazar koşulları karşısında nasıl bir yol haritası çizecek? 2025 yılı, bu soruların yanıtlarını bulmak için belirleyici olacak gibi görünüyor. * Enflasyonun üretim maliyetlerini artırması.* Yeni modellerin üretimlerine beklenenden geç başlanması.* İthal araç payının artması ve azalan yurtiçi satışlar.* Döviz kurlarının beklenenden yatay seyretmesi.* Avrupada azalan talep ve atıl kapasite sorunları. Otomotiv sanayiindeki kapasite kullanım oranı geçen yıla kıyasla 4 puan gerileyerek yüzde 70e düşerken, Ocak-Kasım 2024 döneminde toplam üretimde de düşüş yaşandı. Otomotiv Sanayii Derneğinin (OSD) son verilerine göre, 11 ayın sonunda toplam üretim yüzde 8 gerileyerek 1 milyon 239 bin 944 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde otomobil üretimi yüzde 6, ağır ticari araç üretimi yüzde 25 ve hafif ticari araç üretimi ise yüzde 10 geriledi. Ocak-Kasım 2024te bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam ihracatta da yüzde 1 gerileme yaşandı. Bu dönemde, toplam ihracat 915 bin 446 adet, otomobil ihracatı ise 593 bin 562 adet düzeyinde gerçekleşti.