Elektrikli araçlarda 'ikinci el' kaybı

Türkiyedeki elektrikli otomobillerin ikinci el değerinde de düşüş trendi var. Hürriyet'ten Taylan Özgür Dil'in yaptığımız araştırmaya göre, son bir yılda Türkiyedeki elektrikli otomobillerin ikinci eldeki değer kaybı yüzde 4.14 olurken, 4-5 yaşındaki modellerde bir yıllık kayıp yüzde 13lerin üzerine çıktı.Türkiyede 80 binden fazla elektrikli otomobil sahibinin ve elektrikli otomobil almayı düşünen kişilerin en çok merak ettiği konuların başında ikinci eldeki değer kaybı geliyor. Avrupada bu alanda yapılan son çalışmalardan olan İngiliz Auto Traderin araştırmasına göre, 2023 yılında elektrikli otomobiller ikinci elde yüzde 23 değer kaybetti. 4-5 yaşını doldurmuş elektrikli otomobillerde değer kayıpları yüzde 50lere kadar yükseldi. Aynı dönemde, Türkiyedeki elektrikli araçlar da değer kaybı yaşadı ancak bu kayıp Avrupadaki kadar yüksek olmadı. Hürriyet, Türkiyede ilk kez elektrikli otomobillerin değer kayıplarıyla ilgili fikir verebilecek bir analiz çıkardı. Otomotiv veri şirketi Cardatanın Hürriyet için derlediği verilere göre, Türkiyedeki elektrikli otomobiller, 2023 yılında ikinci elde bir önceki yıla göre ortalama yüzde 4.14 değer kaybetti. 4-5 yaşını doldurmuş elektrikli otomobillerin sadece son 12 ayda yaşadığı kayıp ise yüzde 13leri buldu. Elektrikli otomobillerin son bir yıllık değer kayıplarını içeren araştırmaya göre, 2020 model Jaguar I-Pacein ikinci el değeri geçen yılın başında 2 milyon 550 bin TL seviyesindeyken Ocak 2024 itibarıyla yüzde 13.1 kayıpla 2 milyon 220 bin TL seviyelerine geriledi. Tesla Model Ynin ikinci el değeri son 12 ayda yüzde 11.5 düşüşle 2 milyon 500 bin TL seviyelerinden 2 milyon 215 bin TL seviyelerine gerilerken, Renault Zoenin bir yılda yaşadığı kayıp yüzde 8.6. Türkiyedeki elektrikli otomobil parkı Avrupa kadar büyük değil ve yüksek satın alma maliyetlerinden dolayı ikinci el değer kayıpları şu an için büyük olmuyor. Ancak ortaya çıkan veriler elektrikli otomobillerin ikinci el değer kayıplarıyla ilgili bir ön fikir veriyor. Bu otomobillerin değer kaybındaki en büyük etken ise hızla gelişen batarya teknolojileri ve maliyetlerin giderek azalması. Araştırmaya dahil edilen 48 elektrikli otomobilin, Ocak 2023teki ortalama değerleri 3 milyon 77 bin 200 TL iken, Ocak 2024te yaklaşık 2 milyon 970 bin 433 TLye kadar düşüyor. Bu da son 12 ayda elektrikli otomobillerin ortalama değerinde 107 bin TLye yakın bir azalma olduğunu gösteriyor. Elektrikli otomobillerin içten yanmalı modellere göre daha hızlı değer kaybetmesinde 5 ana neden bulunuyor. Bunlardan en önemlisi her sene gelişen batarya teknolojileri ve düşen maliyetler. Örneğin, aynı elektrikli otomobilin menzili 2023 yılında 350 km ile sınırlıyken 2024 yılında 500 kmye çıkabiliyor. Cardata CEOsu Hüsamettin Yalçın, bu nedenleri şu şekilde sıralıyor: 1- Teknolojik gelişmeler: Yeni modeller daha iyi batarya ömrüne, daha kısa şarj sürelerine, daha uzun menzile ve gelişmiş sürüş yardım sistemlerine sahip olabilmektedir. Bu durum, eski modellerin görece daha az tercih edilmesine ve dolayısıyla değerlerinin daha hızlı düşmesine neden olabilir. 2- Pazar dinamikleri: Elektrikli araç piyasasındaki arz ve talep de değer kaybını etkileyebilir. Örneğin, elektrikli araçlara olan talebin artması yeni araç fiyatlarını yükseltebilirken, ikinci el piyasasındaki arzın artması ikinci el araç fiyatlarını düşürebilir. 3- Hükümet politikaları ve teşvikler: Birçok ülke, elektrikli araçları teşvik etmek için vergi indirimleri, altyapı yatırımları ve doğrudan sübvansiyonlar gibi politikalar uygulamaktadır. Bu teşvikler zamanla değişebilir ve ikinci el elektrikli araç piyasasını etkileyebilir. Örneğin, yeni araç alımlarına yönelik teşviklerin artırılması, ikinci el araçların değerinin düşmesine neden olabilir. 4- Tüketici algısı ve kabulü: Tüketicilerin elektrikli araçlara olan ilgisinin artması, bu araçların değerini olumlu yönde etkileyebilir, ancak bu ilgi beklenenden daha yavaş artarsa, ikinci el piyasasındaki değerler üzerinde baskı oluşturabilir. 5- Altyapı ve şarj istasyonlarının erişilebilirliği: Elektrikli araçların yaygınlaşmasında önemli bir faktör olan şarj altyapısının gelişimi de değer kaybını etkileyebilir. Yeterli şarj istasyonunun olmaması, özellikle uzun mesafelerde seyahat eden sürücüler için bir engel teşkil edebilir ve bu durum ikinci el elektrikli araçların değerini olumsuz etkileyebilir.