15 maddeyle ilk yerli otomobil Devrim'in hikayesi

1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in talimatıyla başlayan ilk yerli otomobil projesinin nasıl ilerlediği ve projenin ne şekilde sonlandığını bu galeride bulabilirsiniz.16 Haziran 1961'de TCDD yönetici ve mühendislerinden bir kısmı Ankara'da özel bir toplantıya çağrıldı. Toplantıya başkanlık eden TCDD Genel Müdür yardımcısı Emin Bozoğlu, ilk yerli otomobil yapımı için ayrılan bütçeyi ve verilen talimatları okudu. Talimatta otomobilin 29 Ekim törenlerine yetiştirilmesi isteniyordu. Toplantıda söz alan mühendislerden bir kısmı bu kadar kısa bir sürede sıfırdan yerli bir otomobil yapılamayacağını söyledi. Basın ve halk arasında da bu projenin başarısızlıkla sonuçlanacağı ve bütçenin daha yararlı işlere harcanması görüşü hakimdi. Cemal Gürsel'den gelen bu direktifin, kısıtlı olan devlet bütçesinin verimli kullanılmama anlamına geldiğini düşünen birçok bürokrat yapım işlemlerini yavaşlatmaya yönelik girişimlerde bulundu. Böyle bir proje için TCDD'nın aslın seçilme sebebi, genelde onarım ve yedek parça üretimi yapan Cer atölyelerindeki yüksek mühendislerin böylesine bir projenin altından kalkabilecek bilgi ve tecrübeye sahip olmalarıydı. Projede yer alan bütün çalışanlar sadece mesai saatlerinde değil, hafta içi akşamları ve hafta sonları da dahil olmak üzere 12 saatlik vardiyalarla çalıştı. Çalışma grupları; dizayn, motor-şanzıman, karoseri, süspansiyon ve fren, elektrik donanımı, döküm işleri, satın alma işleri ve maliyet hesapları şeklinde belirlendi. Zaman karşı verilen yarışta, ekip zafere ulaştı ve ilk yerli otomobil olan Devrim, 29 Ekim'e yetiştirildi. Yapılan iki Devrim otomobili Eskişehir'den trenle Ankara'ya getirildi. Otomobiller TBMM'den Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'i alıp tören alanına gidilecekti. TBMM'ye gelen otomobillerde çok az benzin olduğu anlaşıldığında Gürsel tören alanına gitmek için araçlara binmek üzereydi. Benzin olmadığı için siyah renkli Devrim 100 metre sonra durdu. Benzinin bittiği söylendiğinde Gürsel Batı kafasıyla otomobil yaptınız ama, doğu kafasıyla benzin ikmalini unuttunuz dedi. Cemal Gürsel, beyaz renkli Devrim'le Hipodrom'a gitti ve 29 Ekim törenlerine katıldı. Devrim projesi kapsamında yapılan 4 otomobil ve 10 motordan sonra proje rafa kalktı. Sonrasında proje iptal edildi ve otomobillerden üçü hurdaya ayrıldı. Kalan tek Devrim otomobili bugün Eskişehir'deki Tülomsaş'ta sergileniyor.